Rutte bouwt een vroege stoomtrein op voor de topfunctie van de NAVO

Mark Rutte zal de slechte staat van dienst op het gebied van de defensie-uitgaven van zijn land moeten overwinnen en de wens om een ​​vrouw aan het hoofd van de alliantie te zien staan ​​om de volgende secretaris-generaal te worden.

De Nederlandse premier Mark Rutte is al vroeg favoriet om de functie van NAVO-chef over te nemen, nadat hij dit weekend interesse had getoond – maar hij zal de fragmentarische staat van dienst op het gebied van defensie-uitgaven van zijn land en zijn eigen geslacht moeten overwinnen om de baan te bemachtigen.

Regeringen hebben tot nu toe officieel hun mond gehouden over een kandidatuur van Rutte, maar drie hoge Europese functionarissen, die anonimiteit hebben gekregen om vrijuit te spreken, zeiden dat hij naar verwachting brede steun zal krijgen. Eén van hen voorspelde dat hij steun zou krijgen van de landen aan de oostflank, voor wie het voornaamste probleem het standpunt van een kandidaat ten aanzien van Rusland en Oekraïne is.

“Rutte heeft het voordeel dat hij een zeer ervaren politicus is uit een land dat van oudsher een schakel is tussen Angelsaksische en continentaal-Europese standpunten. Hij zou door grotere [NAVO]-lidstaten gezien kunnen worden als een goede compromisoplossing”, aldus Ben. Schreer, uitvoerend directeur van het Berlijnse kantoor van het International Institute for Strategic Studies.

Het verkrijgen van de beste baan bij de alliantie is echter een kwestie van achterkamertjesdeals en lobbyen om de unanieme steun van alle 31 leden te krijgen – wat niet altijd in het voordeel is van vroege kandidaten.

‘Misschien heb ik hem ontmoet, maar ik kan het me niet herinneren’, zei de Republikeinse senator Mitt Romney. Een andere belangrijke Republikein, senator Lindsey Graham, zei: “Ik ken hem niet. Er gaat geen belletje rinkelen.”

Democraten zijn niet veel beter geïnformeerd.

“Ik ken hem niet. Ik heb zijn naam horen zweven, maar verder heb ik niets anders gehoord”, zei senator Jeanne Shaheen. “Ik ben geïnteresseerd in het hele scala aan mensen die in aanmerking kunnen komen.”

Senaatsvoorzitter Ben Cardin, voorzitter van Buitenlandse Zaken, kent Rutte wel. Hij zegt dat hij ‘veel respect voor hem heeft’, maar voegt eraan toe: ‘Ik heb de laatste tijd niet meer met hem gesproken. Alles wat ik over hem weet is positief.’

Behalve dat hij een lange politieke staat van dienst heeft in het begeleiden van de NAVO door de aanhoudende oorlog van Rusland tegen Oekraïne, is een andere belangrijke overweging de ervaring van Rutte in de omgang met Donald Trump, voor het geval de voormalige president bij de Amerikaanse verkiezingen van volgend jaar een comeback maakt.

“Rutte was er al toen Trump er was, dus dat helpt”, aldus een van de functionarissen.

Rutte, een 56-jarige Nederlander die al dertien jaar de op vier na grootste economie van de EU leidt, gaat al geruime tijd naar verluidt geïnteresseerd zijn om naar de NAVO te springen, aangezien zijn carrière in de nationale politiek zal eindigen na de algemene verkiezingen van 22 november in het land. Zondag opende hij zijn ambitie in een interview met radiostation Den Haag FM en zei dat de functie van secretaris-generaal ‘interessant zou zijn omdat het de kans zou bieden om een ​​paar jaar bij te dragen op het internationale toneel in een periode van dramatische mondiale veranderingen.”

Dit werd maandag gevolgd door een telefoongesprek met de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy.

Rutte prees de status van Nederland als het eerste niet-G7-land dat over bilaterale veiligheidsverplichtingen met Kiev onderhandelt – een stap die tijdens de NAVO-leiderstop in juli werd overeengekomen.

Zijn regering heeft zichzelf zorgvuldig gepositioneerd als een van de meest betrouwbare partners van Oekraïne.

Toen de regering van de Amerikaanse president Joe Biden voor het eerst lauw leek over het opleiden van Oekraïense piloten voor het vliegen met F-16 straaljagers, nam Nederland in juli – naast Denemarken – het voortouw bij het opzetten van een trainingscentrum in Roemenië en het mogelijk overbrengen van de hoogwaardige vliegtuigen naar Kiev. . Het duurde tot oktober voordat de VS er uiteindelijk mee instemden het initiatief mede te leiden.

“Ook bedankt voor de beslissing over het vliegtuig. Ze zullen ons helpen de lucht onder controle te houden”, zei Zelensky tegen Rutte.

Moskou verlaten

Het maakt allemaal deel uit van het gestage wegdrijven van Rusland voor Rutte, die in 2011 opgewekt naast de voormalige Russische president Dmitry Medvedev en de toenmalige Duitse bondskanselier Angela Merkel stond bij de onthulling van het Nord Stream-pijpleidingproject (sindsdien opgeblazen) om Russisch gas naar het westen te sturen. naar de EU.

Hoewel Nederland gas uit de Russische pijpleiding bleef kopen totdat het in mei vorig jaar door Gazprom werd afgesloten, is Rutte geleidelijk overgestapt naar het Rusland-sceptische kamp – een dynamiek die nog werd versneld door het neerhalen van vlucht MH17 van Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne in 2014 door Rusland . gesteunde separatisten, waarbij 198 Nederlandse burgers omkwamen.

“Sinds 2014 zijn we maar al te bekend geraakt met het patroon van obstructie, onwaarheden en onrechtvaardigheid van Rusland en zijn president Poetin”, zei Rutte eerder dit jaar nadat twee voormalige Russische inlichtingenagenten en een Oekraïense separatistische leider waren veroordeeld voor moord in een Nederlandse rechtbank vanwege hun betrokkenheid bij het MH17-incident.

“Hij was nooit een Russische havik. Maar hij heeft zich ontwikkeld tot een zeer fervent voorstander van Oekraïne”, zegt Rem Korteweg, senior research fellow bij Instituut Clingendael, een Nederlandse denktank.

De Nederlandse premier heeft ook zijn transatlantische geloofsbrieven opgepoetst door samen te werken met de regering-Biden bij het uitrollen van wat in feite een exportverbod tegen China is op geavanceerde apparatuur voor de productie van halfgeleiders – ook al omzeilde het besluit het (langzamere) pad van de EU-beleidsvorming en veroorzaakte het woedende Nederlandse microchipgigant ASML.

Trump en 2 procent

De belangrijkste opdracht voor de opvolger van Stoltenberg zou echter het leiden van een nieuw presidentschap van Trump zijn. Tijdens de eerste ambtstermijn van Trump waren de betrekkingen tussen de VS en Nederland relatief stabiel, en Rutte hekelde zelfs de ‘witte wijn-nippende elites’ van zijn land vanwege het bekritiseren van Trump en zijn uithalen naar internationale organisaties als de EU en de NAVO.

Dat zal een veel moeilijkere daad zijn om tijdens een tweede presidentschap te herhalen, aangezien Trump er naar verluidt over nadenkt om de VS uit de NAVO terug te trekken als hij weer in het Witte Huis komt.

Trump bekritiseerde de NAVO-landen fel omdat ze te weinig uitgeven aan defensie en meeliften op de VS. Nederland was een van de ergste overtreders: in 2014 besteedde het land slechts 1,14 procent van zijn bbp aan defensie, terwijl het bondgenootschap een uitgavendoelstelling van 2 procent heeft. Dit jaar zal Den Haag 1,7 procent van het bbp uitgeven en heeft afgesproken om in 2024 2,03 procent en in 2025 2,01 procent te besteden.

“[Rutte’s] grootste probleem zal zijn staat van dienst op het gebied van defensie-uitgaven zijn”, zei een Europese functionaris. “Hij zat aan de tafel van de NAVO-top van 2014 in Wales toen de toezegging voor defensie-uitgaven werd overeengekomen, en is sindsdien premier. Maar hij is die verplichting niet nagekomen.”

Onveranderlijke kenmerken

Een minder overkomelijk obstakel voor Rutte is zijn geslacht. Sinds haar oprichting in 1949 is de NAVO altijd door een man geleid. En Rutte zou, als hij de baan krijgt, de vierde Nederlander op de post zijn, waarmee hij alle andere nationaliteiten aftroeft.

“De kans is, gezien de politieke steun ervoor, heel groot dat deze baan naar een Europese vrouw gaat”, zei Rutte in het radio-interview. “Dat zou ook heel goed zijn.”

Tot nu toe hebben de overige vrouwelijke kandidaten te maken met tegenwind.

De Estse premier Kaja Kallas is een van de leidende stemmen ter wereld als het gaat om de steun aan Oekraïne, maar sommigen in West-Europa en de VS zijn van mening dat een Baltisch hoofd van de NAVO te provocerend zou zijn voor Moskou.

Een andere geruchtenkandidaat is de Deense premier Mette Frederiksen, hoewel sommige NAVO-landen huiverig zijn om na Stoltenberg en mede-Deen Anders Fogh Rasmussen een derde Scandinavische secretaris-generaal op rij te benoemen.

Frankrijk daarentegen heeft duidelijk gemaakt dat de volgende leider uit de Europese Unie moet komen, door een veto uit te spreken tegen zwaargewichten als de Canadese vice-premier Chrystia Freeland, die van Oekraïense afkomst is, en de voormalige Britse minister van Defensie Ben Wallace .

Potentieel in deze mix zit nog steeds de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, hoewel ze momenteel op zoek is naar een nieuwe termijn in de topfunctie van de EU.

Al deze overwegingen zorgen er voorlopig voor dat Rutte zich in een comfortabele positie in de race bevindt – ook al blijven de zorgen bestaan.

Korteweg merkte het vermogen van Rutte op om samen te werken met verschillende partijen in opeenvolgende Nederlandse coalitieregeringen, maar ook met andere EU-leiders en met verschillende bewoners van het Witte Huis.

“Hij heeft een groot talent om goed met iedereen samen te werken”, zei hij, voordat hij de kanttekening toevoegde dat “hoewel dit een zeer positieve eigenschap lijkt, dit misschien ook zijn grootste nadeel is.”

“Hij zal niet met zijn vuist op tafel slaan en anderen intimideren om zijn standpunt te volgen. Hij heeft zelf gezegd dat hij geen visie heeft, en dat hij geen diepgaande denker over Europa is… [Rutte] zal voor velen acceptabel zijn. maar de vraag is of hij werkelijk de krachtvermenigvuldiger zal zijn die de NAVO nu nodig heeft.”