Sahel-chaos: hoe terroristen de macht overnemen in Mali, Niger en de regio als geheel

De Sahel-regio, waaronder Tsjaad, Mali, Mauritanië, Niger en Algerije, blijft gastheer voor grote criminele netwerken, drugshandel en terroristische groeperingen. De ontwikkelingen in Mali zijn de afgelopen week in het nieuws gekomen door terroristen die de VN-vredesmacht in Tessalit aanvielen. Als gevolg van de aanval stierven ten minste 20 mensen, waaronder 18 vertegenwoordigers van de organisatie, aan raketaanvallen op militaire basis. Volgens bronnen raakten zes mensen ernstig gewond.

Na het incident meldde het ministerie van Defensie van de Niger dat de militaire basis werd aangevallen door 64 islamitische militanten op auto’s en motorfietsen – de aanval werd uiteindelijk afgeweerd, maar 25 soldaten werden gedood en zes gewonden in de uitwisseling van vuur. Dit was de eerste dergelijke aanval op de Changodar-post , op 10 km van de grens met Mali.

Frankrijk lijkt de hoop te verliezen om de situatie onder controle te krijgen. Hoewel operatie Barkhane in 2014 werd gelanceerd (een voortzetting van eerdere operaties), is het aantal terroristische aanslagen in Niger, Mali en Burkina Faso sinds 2016 vervijfvoudigd, met meer dan 4.000 doden, de belangrijkste VN-functionaris in West-Afrika , Vertelde Mohamed Ibn Chambas woensdag aan de VN-Veiligheidsraad. Het aantal gewelddadige sterfgevallen steeg van 80 in 2016 tot 1.800 vorig jaar, meldden de Verenigde Naties. Chambas schat dat extremisten zich verder naar het zuiden en westen bewegen in de richting van kustgebieden die nog nooit met dergelijke druk te maken hebben gehad. De regio heeft een “verwoestende toename van terroristische aanvallen op burgers en militairen gezien”, voegde Chambas eraan toe.

Andere recente aanvallen omvatten de dood van twee Franse soldaten op 1 juli in Gao, Mali, waar terroristen een kolom Franse en Malinese soldaten aanvielen. Een auto gevuld met explosieven werd gebruikt in de aanval. Op 6 november werd gemeld dat tijdens een operatie in Mali, Franse inlichtingendiensten de leider van een groep die geassocieerd was met Al Qaida vermoordden. Op dezelfde dag vielen islamisten in Burkina Faso een gewapend konvooi van het Canadese mijnbedrijf Semafo aan, actief in het oosten van Burkina Faso, waarbij minstens 40 mensen werden gedood. Niger lijdt ook regelmatig aan terroristische aanvallen, waarbij het Tillaberi-gebied dat grenst aan Burkina Faso bijvoorbeeld een frequent doelwit is. Op 10 december werden meer dan 70 soldaten gedood in een aanval die later door ISIS werd opgeëist. Op 25 december kwamen 14 soldaten om het leven bij een terroristische aanval in de gemeente Sana’ame.

Waarom wordt de situatie alleen maar meer en meer gedestabiliseerd gezien de aanwezigheid van Frankrijk en de VN? Ondanks de aanwezigheid van 4.500 Franse troepen en de versterking van de legers van Niger, Burkina Faso en Mali, blijft de regio lijden onder jihadistische aanvallen.

De opkomst van het islamisme in Afrika

Afrika wordt door velen nog steeds gezien als een bron van hulpbronnen. Mali is bijvoorbeeld in wezen een kunstmatige koloniale staat waarin historisch conflicterende etnische groepen leven. Het land zelf is tegenstrijdig, gezien de sterke interne culturele verschillen en de verschillende belangen van talloze groepen (waaronder Tuareg, islamitische Arabieren en vele anderen). In 2012-2013 bijvoorbeeld, werd het land verzwolgen in een opstand van de Toeareg (soennitische moslims die pre-islamitische tradities bewaarden), die op een bepaald moment zelfs onderhandelingen begonnen met de islamisten. Het is niet mogelijk voor lokale autoriteiten om deze patchwork-gemeenschappen te combineren tot één staat met een gemeenschappelijke ideologie en strategie.

Tegen de achtergrond van binnenlandse economische en politieke instabiliteit, Tuareg-activisme en externe kolonialistische interventies, ontstaat een speciale Arabisch-Afrikaanse islam op het Afrikaanse continent, die geleidelijk het zuiden omarmt.

Goudkoorts en gaat over de duivel

Gezien het feit dat de bevolking niet op de autoriteiten en politie kan vertrouwen om de onttrokken hulpbronnen van het land te delen, komt het in Mali steeds vaker voor dat lokale islamitische groepen over bescherming onderhandelen. Jihadisten nemen goud voor bescherming en verkopen het aan smokkelaars die het vervolgens in Noord-Afrika verhandelen, waar het goud naar de VAE, Saoedi-Arabië, Turkije en zelfs Europa en China wordt gebracht.

Toen de voormalige Franse koloniën in de Sahel eindelijk onafhankelijk werden, ontstond er een nieuw probleem: de autoriteiten in de landen zelf raakten verdiept in corruptie en begonnen gewoon nationale rijkdom te verkopen voor hun eigen belangen. De islamisten maakten van het moment gebruik om het vertrouwen van de bedrogen arme Afrikanen te winnen. In de loop van talloze staatsgrepen, revoluties en oorlogen op het continent versterkten islamitische militanten hun positie alleen door de bevolking duidelijke spelregels aan te bieden.

Zo hebben de terroristen in de regio hun macht steeds meer versterkt: ze zijn begonnen met het vervangen van staatsstructuren en nemen de controle over de goudwinning over. Als ze eerder meer geïnteresseerd waren in ontvoering en moord, nu ze een soort criminele autoriteit zijn geworden, zijn ze bezig met meer winstgevende zaken. In de ogen van veel locals is het een “goede deal”, gezien het feit dat miljoenen Afrikanen die voor jihadisten werken regelmatig inkomen hebben. Al Qaida handelt bijvoorbeeld in Noord-Burkina Faso, Niger en Mali, terwijl jihadisten van Ansar Dine mijnen in Oost-Burkina Faso in beslag hebben genomen. Sommige groepen hebben zelfs Ivoorkust geïnfiltreerd. Er is dus meer vertrouwen in “eerlijke bandieten” dan in officiële regeringen. Gezien het groeiende pan-Afrikaanse sentiment, kan men zich ook herinneren dat er een groeiende haat is tegen het Franse en westerse kolonialisme in het algemeen.

Dit is niet beperkt tot de problemen van Afrika. Toenemende migratie, evenals de dreiging van terrorisme, heeft ook geleid tot lichte drugshandel in de Sahelregio. In het geval van verhoogde destabilisatie zal chaos zich ook verspreiden naar buurlanden buiten de Sahel.

De gevolgen van kolonialistisch beleid

Wat er gebeurt is het gevolg van het Franse koloniale beleid in Afrika, evenals een diep misverstand van de interne situatie – etnisch, religieus, enz. Frankrijk kwam tussenbeide op het moment dat het te maken had met het verlies van zijn vroegere invloed (vooral wanneer de Toearegs stegen in Mali enerzijds en islamisten anderzijds, en er kon niets aan worden gedaan) – sinds 2012. De officiële reden was de “oorlog tegen terreur …” in feite was het een poging om de toegang tot hulpbronnen te behouden en zijn infrastructuur behouden.

De situatie werd gedeeltelijk uitgelokt door de Arabische lente en de Libische oorlog (allemaal aangewakkerd door de VS), toen radicale elementen diep in het Afrikaanse continent doordrongen. Geleidelijk begonnen de militanten straffeloos legerposten aan te vallen, apparatuur te stelen en de situatie te destabiliseren.

In december stelde president Emmanuel Macron voor om Franse troepen uit de Sahel terug te trekken. De ervaring van Frankrijk sinds 2014 laat alleen negatieve resultaten zien, en in dit opzicht groeit de neiging om te zeggen dat het tijd is om te leren onderhandelen met de islamisten.

Het beleid van Franse hegemonie is al lang niet effectief geweest. Andere landen weigeren zich in te laten met de gevolgen van de tegenslagen van Frankrijk – bijvoorbeeld Duitsland weigerde militaire hulp na twee verzoeken van Parijs. Op 13 januari zullen vertegenwoordigers van de landen van de Sahel in Frankrijk bijeenkomen en Macron zal met een moeilijke dialoog worden geconfronteerd.

Misschien is het tijd voor een aantal onverwachte wendingen – omdat de Europeanen verslagen zijn, zullen er nieuwe sterke spelers op het podium verschijnen in deze chaos? Misschien is het tijd om in plaats daarvan te kijken naar die wereldmachten die pleiten voor een multipolaire wereld en rekening houden met de diversiteit van culturen; degenen die win-win economische strategieën ondersteunen en bereid zijn om Afrika een kans te bieden om zijn eigen, unieke geopolitieke pool te vormen.

Het is de moeite waard eraan te herinneren dat Afrika al veel potentiële (en relevante) partners heeft – bijvoorbeeld tijdens de top Rusland-Afrika deden de G5-Sahellanden een beroep op Moskou voor hulp. Turkije heeft ook een kans om een ​​multipolaire wereld en winstgevende handel in zijn belangen te ontwikkelen. Naast de economie zijn de landen verenigd door het feit dat ze vechten tegen Phetos in Senegal, inclusief Ankara, dat geld toewijst voor de strijd tegen terreur.