Indignatie redactie 
Iran – De controversiële Libanese sjiitische geestelijke Mohammad Ali al-Husseini is een groot obstakel gebleken voor de Saoedische pogingen om de Iraanse verzetsas, en dan met name die in Libanon, tegen te gaan.
Mohammad Ali al-Husseini belichaamt de complexiteit van de escalerende spanningen die het Midden-Oosten uit elkaar scheuren. Al-Husseini, een controversiële Libanese sjiitische geestelijke en voormalig bondgenoot van Hassan Nasrallah, de leider van Hezbollah die werd vermoord bij een Israëlische luchtaanval, is uitgegroeid tot een groot obstakel voor de Saoedische pogingen om de Iraanse verzetsas tegen te gaan, met name die in Libanon. Al-Husseini werd ooit beschuldigd van contact met de Israëlische Mossad, maar verwierf het Saoedische staatsburgerschap en is regelmatig te zien op de Saoedische televisie.
Een reeks recente mediaoptredens in Saoedi-Arabië waarin al-Husseini centraal staat, suggereert dat de traditionele rivaliteit tussen Saoedi-Arabië en Iran nog steeds springlevend is, ondanks de pogingen van beide landen om de spanningen te verminderen nadat ze vorig jaar de diplomatieke betrekkingen hadden hersteld.
Saoedi-Arabië had eerder in 2016 de betrekkingen met Iran verbroken nadat Iraanse menigten de diplomatieke missies hadden geplunderd uit protest tegen de executie van een prominente sjiitische geestelijke. De nieuw gekozen president van Iran, Masoud Pezeshkian, wil duidelijk verder kijken dan de eerdere verschillen tussen Iran en Saoedi-Arabië.
Pezeshkian zei vorige week tijdens een bijeenkomst van de leiders van de Golfstaten in Doha: “Wij beschouwen islamitische landen, waaronder Saoedi-Arabië, als onze broeders en we benadrukken het belang van het opzijzetten van verschillen om de samenwerking te verbeteren.”
De Saoedische minister van Buitenlandse Zaken Faisal bin Farhan antwoordde: “We streven ernaar om het hoofdstuk over onze meningsverschillen permanent af te sluiten en ons te richten op het oplossen van problemen en het ontwikkelen van relaties als twee vriendelijke en broederlijke landen.” Faisal wekte de indruk dat hij het eens was met andere Golfleiders die Iran wilden geruststellen over hun neutraliteit in het conflict van de Islamitische Republiek met Israël.
De twee mannen spraken hun woorden terwijl er angst heerste dat Iran olie-installaties in de Golf zou kunnen aanvallen als Israël Iraanse olie-installaties zou aanvallen als vergelding voor het feit dat Iran zo’n 200 ballistische raketten heeft afgevuurd op militaire en inlichtingendoelen in de buurt van Tel Aviv.
“De Golfstaten denken dat het onwaarschijnlijk is dat Iran hun olie-installaties zal aanvallen, maar de Iraniërs laten van onofficiële bronnen doorschemeren dat dit wel het geval zou kunnen zijn . Het is een instrument dat de Iraniërs hebben tegen de VS en de wereldeconomie”, aldus Ali Shihabi, een analist die dicht bij de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman staat.
Terwijl de betrekkingen op diplomatiek niveau hartelijk genoeg leken, leken al-Husseini’s optredens op de Saoedische televisie een andere boodschap te sturen. Toen Israël zijn campagne uitbreidde naar Libanon, trok al-Husseini de aandacht door op de Saoedische televisie te voorspellen dat Israël de leider van Hezbollah zou vermoorden . Dat was een paar dagen voordat hij stierf bij een luchtaanval met bunkervernietigende bommen. Al-Husseini adviseerde Nasrallah om zijn testament op te stellen.
Sindsdien heeft al-Husseini Iran ervan beschuldigd Nasrallah aan Israël te hebben ‘verkocht’ in een poging om anti-Iraanse sentimenten aan te wakkeren onder sommige Hezbollah-aanhangers. Zij beschuldigen Iran ervan de groep niet te hulp te schieten in de strijd tegen Israël.
Al-Husseini voorspelde verder dat Israël een grondoffensief zou uitvoeren enkele dagen voordat de Israëlische troepen de grens met Libanon overstaken. Hij suggereerde dat ze zouden proberen een bufferzone te creëren.
De voorspellingen van Al-Husseini riepen serieuze vragen op over waar hij zijn informatie vandaan haalde. Al-Husseini’s veroordeling door een Libanese rechtbank tot vijf jaar gevangenisstraf voor het onderhouden van contacten met Mossad, de buitenlandse inlichtingendienst van Israël, vond meer dan tien jaar geleden plaats, maar de nauwkeurigheid van zijn verklaringen over Israëlische plannen zorgde ervoor dat meer dan een paar critici zich afvroegen of hij niet nog steeds toegang had tot insiderinformatie.
De bovennatuurlijke kennis van Al-Husseini viel ook samen met de pogingen van Hezbollah om erachter te komen hoe Israël erin slaagde de operaties van Hezbollah binnen te dringen, waardoor Israël de communicatie van de groep kon verstoren en de politieke en militaire leiders en wapenopslagplaatsen van de groep kon aanvallen.
Het is niet verrassend dat al-Husseini’s verleden en positieve houding ten opzichte van Israël voer zijn voor complottheorieën, ook al is het onwaarschijnlijk dat hij toegang had tot de binnenste kring van Hezbollah of tot gevoelige operationele informatie van de groep.
Al-Husseini werd vervroegd vrijgelaten uit de gevangenis als onderdeel van een binnenlandse politieke deal in Libanon . In 2021 kreeg hij het Saoedische staatsburgerschap. Dit plan moest het voor Saoedi-Arabië mogelijk maken om te concurreren met de Verenigde Arabische Emiraten, Qatar en Singapore om buitenlands talent.
Al-Husseini beschouwt zijn naturalisatie als een bewijs van het pluralisme en de tolerantie van Saoedi-Arabië.
“De gloeiende waarheid die niet betwist kan worden, is dat het Koninkrijk Saoedi-Arabië openstaat voor iedereen … en niet kijkt naar dimensies van … een sektarisch type,” zegt hij. De geschiedenis van discriminatie van zijn nieuwe thuisland tegen zijn sjiitische moslimminderheid lijkt hem niet te deren.
Hoewel zijn boodschap in Saoedi-Arabië wellicht welkom is, heeft al-Husseini’s associatie met het koninkrijk, in combinatie met zijn promotie van de Saoedische inspanningen om met Joodse gemeenschappen in contact te komen en zijn pleidooi voor betrekkingen met Israël als een manier om de regionale invloed van Iran tegen te gaan, weinig bijgedragen aan het vergroten van zijn geloofwaardigheid bij de sjiitische publieke opinie in Libanon en Irak.
Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten blijven Hezbollah als terroristische organisatie bestempelen, ondanks een verklaring van de Arabische Liga, waartoe ook de Arabische staten in het Midden-Oosten en Noord-Afrika behoren, dat zij de Libanese milities niet langer als terroristen beschouwen .
Al-Husseini heeft geprobeerd de controverse te ontmijnen door zijn geschiedenis als medeoprichter van Hezbollah te benadrukken. Hij plaatst mediafoto’s van zichzelf met Nasrallah op sociale media en beweert dat hij ” samen het Zuiden heeft bevrijd ” met de overleden leider van Hezbollah.
Die bewering verwijst naar Israëls terugtrekking uit Zuid-Libanon in 2000 na 18 jaar bezetting. Hezbollah wordt algemeen gezien als degene die Israël heeft gedwongen zich terug te trekken.
De manoeuvres van Al-Husseini worden gezien als een poging om te profiteren van bredere pogingen om de vermeende zwakte van Hezbollah uit te buiten.
Nu veel Libanezen Hezbollah ervan beschuldigen hun land mee te slepen in een oorlog die niet van hen is, lijkt Hezbollah erop gebrand te voorkomen dat zijn populaire basis afbrokkelt. Het heeft aangegeven bereid te zijn om de twee jaar durende politieke patstelling in Libanon te doorbreken, die de benoeming van een nieuwe president blokkeerde.
Parlementsvoorzitter Nabih Berri, een ervaren sjiitische moslimpoliticus die door Hezbollah is gemachtigd om namens Hezbollah te onderhandelen, opende de deur naar een oplossing door waarnemend premier Najib Mikati te vertellen dat hij de verkiezing van een president steunde die voor niemand een “uitdaging” vormt. Hezbollah’s aandringen dat de volgende president van Libanon een christelijke bondgenoot van de groep zou moeten zijn, was een van de redenen dat de benoeming van een nieuw staatshoofd is vastgelopen.
Amerikaanse functionarissen vermoedden dat Berri’s aanbod de verzwakte positie van Hezbollah weerspiegelde als gevolg van de Israëlische aanvallen, waaronder de moord op Nasrallah.
“We hebben al een tijdje duidelijk gemaakt dat we vinden dat de Libanese regering de disfunctie in het systeem moet overwinnen – een van de belangrijkste oorzaken van die disfunctie is het veto van Hezbollah over wie de volgende president zou worden – en een president moet kiezen”, aldus Matthew Miller, woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Tegelijkertijd dook er op sociale media een video uit 2023 op met Hashem Safieddine, een van Nasrallahs potentiële opvolgers die Israël de afgelopen dagen probeerde te doden . De video waarschuwt christenen dat Hezbollah niet eindeloos zal wachten tot ze een acceptabele presidentskandidaat naar voren schuiven.
This video is going viral among Lebanese Christians right now.
The new Hezbollah leader Hashem Safieddine, who was likely killed in an Israeli airstrike yesterday, can be seen on the video threatening Lebanon’s Christians.
He said their time is running out (demography) pic.twitter.com/NuqggY6GSo
— Visegrád 24 (@visegrad24) October 4, 2024
“Wat er nu aan sommige Libanezen wordt voorgesteld, als ze het niet snel begrijpen, zal de tijd komen dat ze het aanbod dat vandaag wordt gepresenteerd niet meer kunnen veiligstellen. Het is beter als je haast maakt; uitstellen is niet in jouw belang omdat je de hefboom mist… die je denkt te hebben maar niet meer bezit,” zei Safieddine een jaar na het begin van de politieke impasse.
Safieddine verwees naar de demografie van Libanon, die zich had ontwikkeld sinds 1932, toen christenen 53 procent van de bevolking uitmaakten en sjiitische moslims 19,7 procent. In 2022 schatte de CIA sjiitische moslims en christenen op ongeveer een derde, waarbij de maronieten de meerderheid vormden onder de christelijke minderheidsgroepen in Libanon.
De volkstelling van 1932 vormde de basis voor een ongeschreven nationaal pact uit 1943, waarin het presidentschap werd voorbehouden aan een Maroniet, de positie van premier aan een soennitische moslim en de functie van parlementsvoorzitter aan een sjiitische moslim.
Noch Israël, noch Hezbollah hebben commentaar gegeven op het lot van Safieddine.
Golfmedia, waaronder de Saoedische tv-zender Al Hadath TV, citeerden echter Israëlische veiligheidsbronnen die zeiden dat hij was omgekomen bij het bombardement op de zuidelijke buitenwijken van Beiroet.
Al-Hadath, een Saoedisch nieuwskanaal, citeerde bronnen die zeiden dat de intensiteit van de bombardementen “geen overlevingskans” overliet.
Een Libanese veiligheidsbron meldde dat Safieddine geen contact meer heeft gehad .
