Seksueel geweld tegen kinderen : “Het totaaloverzicht ontbreekt volledig”

Hoe heeft internet seksueel geweld veranderd? Wat helpt kinderen te beschermen? En wat zijn slechts illusoire oplossingen? Een interview met Daniel Moßbrucker.

Maandenlang onderzocht journalist Daniel Moßbrucker en een onderzoeksteam van Panorama magazine (ARD) en STRG_F (NDR/funk) hoe alledaagse foto’s van kinderen op forums voor pedocriminelen terechtkomen . Na dit onderzoek ging hij verder. In september publiceerde hij een boek : “Recht voor onze ogen: hoe pedocriminelen op internet opereren – en hoe we kinderen tegen hen beschermen”.

We spraken met Moßbrucker over de verschillende terreinen die verband houden met seksueel geweld online, waarom de politieke discussie vaak tekortschiet en wat we missen als het gaat om een ​​overzicht van de problemen.

Indignatie.nl: Wat motiveerde je om een ​​boek over zo’n moeilijk onderwerp als Seksueel geweld te schrijven?

Daniel Moßbrucker: Ik deed onderzoek naar darknet-forums voor pedocriminelen en terwijl ik dat deed dacht ik: “Het is gek, je leert zoveel over een totaal andere, parallelle wereld.” Om goede redenen is deze parallelle wereld volkomen onbekend bij de meerderheid van mensen. Wij willen daar niet zijn en mogen ook niet. Maar in het journalistieke stuk dat je er uiteindelijk van maakt, kun je slechts een deel van het geheel verklaren.

Ik begon steeds beter te begrijpen hoe al deze mechanismen werken, de manieren van denken, hoe het dark web in deze scène verbonden is met het clear web. Ik vond het belangrijk om dit nader te beschrijven, omdat het vaak een onderwerp is in politieke discussies. Maar ook omdat er natuurlijk vragen rijzen bij mensen die niet dagelijks met pedocriminaliteit te maken hebben. Bijvoorbeeld: Welke foto’s kan ik eigenlijk van mijn kinderen delen op WhatsApp?

En toen nam een ​​boekenagent contact met ons op nadat we ons onderzoek hadden gepubliceerd. Toen dacht ik: als ik denk dat je er een boek over kunt schrijven en een agent neemt contact op, dan is dat prima.

Slechts een klein deel van het geheel is zichtbaar op het dark web

Indignatie.nl: Je bent begonnen met onderzoek naar pedocriminaliteit op het Darknet, maar je boek gaat over veel meer. Wat betekent het eigenlijk als we online praten over seksueel geweld tegen kinderen?

Daniel Moßbrucker: Wat ik op het Darknet heb onderzocht, is om zo te zeggen het meest flagrante deel van het geheel. Dit is waar – tussen aanhalingstekens – de elite van pedocriminelen, die ook zeer technisch bedreven zijn, elkaar ontmoeten. Maar dat is slechts een klein deel van het geheel, zoals bij analoog. Als het om het onderwerp seksueel geweld tegen kinderen gaat, hebben we vaak een beeld in onze gedachten van een man die ergens in de bosjes hurkt en vervolgens een kind van zijn fiets rukt, ontvoert en misbruikt. Dit is een gruwelijk idee en er zijn een paar van dit soort strafzaken geweest. Maar er zijn nogal uitzonderingen in het promillebereik.

Voor het boek heb ik veel gesproken met mensen die werken met mensen die getroffen zijn door seksueel geweld. En interessant genoeg kan men zeggen dat seksueel geweld tegen kinderen feitelijk in een stroomversnelling is gekomen op alle gebieden die voorheen bestonden als gevolg van de digitalisering. Eén gebied betreft bijvoorbeeld de klassieke pogingen tot introductie van volwassenen op kinderen.

Het “normale geval” van seksueel geweld speelt zich af in de zogenaamde nabije omgeving: in het eigen gezin, in de eigen vriendenkring, in het gezin, in de buurt, in de sportclub, op school, in kinderdagverblijven. Overal waar volwassenen een zeer intensieve vertrouwensrelatie met kinderen kunnen opbouwen.

Indignatie.nl: Hoe heeft de digitalisering het probleem daar veranderd?

Daniel Moßbrucker: Smartphones hebben het voor daders veel gemakkelijker gemaakt om machtsverhoudingen die altijd hebben bestaan ​​en altijd zullen blijven consolideren.

Maatschappelijk werker Lukas Weber heeft dit heel goed beschreven in het boek. Voor kinderen die getroffen zijn door seksueel geweld is het altijd moeilijk geweest om verder te gaan en de wereld uit te schakelen. Maar het kon nog steeds zonder smartphone of WhatsApp – na de les lichamelijke opvoeding was de dader weg tot het volgende trainingskamp of de volgende wedstrijd.

Seksueel geweld tegen kinderen kent vele vormen

Vandaag zou hij na de training kunnen schrijven: “Je ziet er zo geweldig uit als je deze oefening doet. Ik kijk nu al uit naar de volgende keer.” En als het kind ’s ochtends nog niet heeft gereageerd, staat er geschreven: “Waarom geef je me geen antwoord? ‘Vind je me niet meer leuk?’ Er is geen vrede meer.

De digitale dimensie is gebaseerd op wat er in de analoge wereld gebeurt: ongeacht of het gaat om fysiek geweld of het sturen van suggestieve foto’s, het becommentariëren van het uiterlijk van kinderen en dergelijke. Dit alles is seksueel geweld tegen kinderen.

Indignatie.nl: Zijn er nieuwe fenomenen in de digitale wereld die voorheen niet bestonden?

Daniel Moßbrucker: Wat de kinderen tegenwoordig misschien niet eens merken, is wanneer zij of hun ouders foto’s sturen die vervolgens door pedocriminelen worden gekopieerd. Vaak gaat het om zeer onschuldige beelden, waar pedocriminelen vervolgens op fora commentaar op geven.

En dan is er nog het grote terrein van cybergrooming, waarbij kinderen tijdens het spelen van computerspelletjes betrokken worden bij chats van vreemden. Ook daar gaat het meestal om de kinderen die op het einde een foto van zichzelf moeten maken. Dit alles valt onder dit brede concept van seksueel geweld tegen kinderen.

Indignatie.nl: Hoe goed is het overzicht van hoe groot de problemen zijn? Is het überhaupt mogelijk om deze verschillende gebieden te kwantificeren?

Daniel Moßbrucker: Naar mijn mening kan dat niet en dat is een van de grootste problemen in deze discussie. Vooral de politieke discussie gedijt op horrorfiguren. Ik zeg dat niet om iets te bagatelliseren. Terwijl ik onderzoek deed voor het boek, kwam ik erachter dat er vanaf het midden van de jaren 2000 nieuwe nummers verschenen. Wat bleef eraan hangen: Het probleem is heel erg groot.

Seksueel geweld: Alleen enkelvoudige getallen

Maar deze cijfers waren altijd enkelvoudig: Interpol zei soms dat we 100 of 1.000 kinderen hadden gered. Een andere NGO zegt dat er zoveel foto’s in omloop zijn. Vervolgens zegt een politiebureau dat er zoveel websites zijn verwijderd. Maar het totaaloverzicht ontbreekt volledig. Ik waag de stelling dat niemand op deze wereld weet hoe groot de afmetingen zijn.

Ik ben er nu relatief zeker van dat, puur kwantitatief, het aantal mensen dat regelmatig actief is op de darknet-forums het laagst is. De belangrijkste reden hiervoor is dat het natuurlijk een technische hindernis is om daar binnen te komen. Het is ook niet zo eenvoudig om je daar te vestigen. Ik heb nu anoniem met verschillende exploitanten van dergelijke forums gechat en ga ervan uit dat er een paar 10.000 mensen zijn die dergelijke forums regelmatig bezoeken.

Dit zijn compleet andere dimensies dan cybergrooming. Er zijn veel meer daders omdat het makkelijker is. Er zijn meer kinderen getroffen, er zijn meer mensen die online games spelen. Door ons onderzoek hebben we ook kunnen schatten hoeveel foto’s er elders worden gekopieerd en gepubliceerd. Daar hebben we het waarschijnlijk over een aantal foto’s in het hoge bereik van eencijferige miljoenen die op deze manier in omloop zijn.

Naar mijn mening is het echter onmogelijk om seksueel geweld online volledig te kwantificeren. Wat voor mij echter belangrijk is, is dat we niet mogen vergeten dat fysiek misbruik van kinderen vaak zonder digitale sporen plaatsvindt, bijvoorbeeld als het in het eigen gezin gebeurt.

Indignatie.nl: Politieke eisen met betrekking tot dit onderwerp draaien vaak rond repressie en nieuwe onderzoeksbevoegdheden. Maar welke mogelijkheden zijn er vandaag de dag?

Daniel Moßbrucker: Wat werkt is de “verwijderen in plaats van blokkeren”-aanpak. Dit betekent: Als je bijvoorbeeld een foto op Instagram ziet en denkt dat deze niet legaal kan zijn, kun je dit melden. Bijvoorbeeld bij Jugendschutz.net, eco, FSM en of rechtstreeks bij iedere politie-instantie inclusief de BKA. En dan is er nog een eenheid bij het BKA die de providers aanschrijft en zegt: “Hé, dit is illegaal, haal het van internet.” Daar is personeel voor en de spullen verdwijnen meestal snel. Dit gaat goed.

Seksueel geweld: Onderzoekssuccessen ter afschrikking

Wat gaat er niet zo goed: deze verwijdering richt zich alleen op de inhoud die op Clearweb wordt verspreid. Veel links naar hostingproviders op het clear web worden ook gedeeld op dark web-forums. Je kunt ze ook laten verwijderen, maar dat gebeurt niet consequent.

Ook moet worden erkend dat vooral het Duitse BKA enig succes heeft gehad bij het identificeren van daders. Dergelijke successen zijn vooral belangrijk als afschrikmiddel. Maar een echte klap voor de scene is het niet, want het duurt vaak maar een paar weken voordat er een vervolgforum ontstaat. Met dezelfde inhoud – alleen gerund door verschillende mensen. Dat betekent dat het effect daar niet erg duurzaam is.

Indignatie.nl: Wat kunt u doen buiten de wetshandhaving?

Daniel Moßbrucker: De politieke discussies waren vooral gericht op repressieve maatregelen. Op het gebied van preventie is er minder belangstelling; hierbij gaat het bijvoorbeeld om de personele en financiële middelen van advies- en opleidingscentra. Ik heb met veel van deze adviescentra gesproken en ze klagen allemaal dat ze elk jaar opnieuw moeten solliciteren en voor een baan moeten vechten. Ze zijn extreem afhankelijk van staatsgeld en er is een ongelooflijke verwarring van bevoegdheden, waardoor deskundigen soms geen overzicht hebben van wie in welke federale staat verantwoordelijk is. En uiteindelijk is niemand verantwoordelijk.

We vragen niet genoeg over hoe we mensen die getroffen zijn door seksueel geweld kunnen helpen en hoe de bureaus voor jeugdzorg zijn uitgerust. Naar mijn mening moeten we ons het meest concentreren op de kwestie van de zogenaamde beschermingsconcepten.

Ongeveer driekwart van de misdaden vindt plaats in de zogenaamde sociale nabijheid. Dit betekent dat instellingen zoals scholen, kleuterscholen en sportclubs een beschermingsconcept tegen seksueel geweld moeten ontwikkelen. Er zijn mechanismen waarmee een institutie structureel zodanig kan worden geherstructureerd dat het veel minder waarschijnlijk wordt dat vertrouwensrelaties tussen kinderen en volwassenen worden uitgebuit. Bijvoorbeeld dat niet slechts één volwassene in de club drie jaar lang met een kind te maken krijgt.

Seksueel geweld: Er zijn te weinig beschermingsconcepten

Tot nu toe hebben slechts vijf deelstaten deze beschermingsconcepten verplicht gesteld op scholen, namelijk Berlijn, Hessen, Mecklenburg-Voor-Pommeren, Noord-Rijnland-Westfalen en Sleeswijk-Holstein. Maar dat betekent niet dat elke school er ook daadwerkelijk één heeft. Dat zou ongelooflijk belangrijk zijn en waarschijnlijk aanzienlijk meer opleveren op het gebied van preventie en het voorkomen van misdaden dan sommige digitale onderzoeksmaatregelen.

Maar het heeft geen zin om preventie tegenover repressie te stellen. Het is ook volkomen begrijpelijk dat de staat zegt: dit zijn ernstige misdaden. We moeten altijd waakzaam zijn of onze wetshandhavingsinstanties deze misdaad nog steeds effectief kunnen bestrijden. Maar ook daar is de vraag: wat hebben we werkelijk nodig?

Indignatie.nl: Wat vindt u van de huidige eisen rond het bewaren van gegevens en chatcontrole?

Daniel Moßbrucker: Ik wil niet zeggen dat het bewaren van gegevens bijvoorbeeld helemaal niet helpt. Als de staat toegang heeft tot aanzienlijk meer gegevens, zal deze waarschijnlijk meer hits krijgen. De vraag is alleen: hoe verhoudt dit zich tot de interventie en kunnen we verwachten dat deze scène zich hieraan zal aanpassen? En ik geloof dat ze dat zal doen. Dat heeft ze vroeger altijd gedaan.

Als er sprake zou zijn van gegevensbewaring, zouden zelfs de laatste pedocriminen die nu online zijn zonder anonimiseringstools, overstappen. Er zijn al veel aanwijzingen voor de opsporingsautoriteiten, maar in beslag genomen mobiele telefoons blijven vaak maandenlang bij de politie liggen zonder te worden geëvalueerd. Een tekort aan personeel bij de overheid is een belangrijk probleem. En met meer onderzoeksbevoegdheden zouden er nog meer gegevens zijn die moeten worden geëvalueerd.

Seksueel geweld: Het politieke discours wordt ingekort

Een officier van justitie die niet bij naam genoemd wil worden vatte het samen. Hij zei dat het bewaren van gegevens zou kunnen helpen. Maar hij is nu al bang voor de dag waarop al deze gegevens beschikbaar zullen zijn, omdat de autoriteiten volledig overspoeld zouden worden met personeel. Maar dat hoor je zelden in discussies. Dit is hoe de politiek werkt: ogenschijnlijk eenvoudige oplossingen voor complexe problemen.

Wat mij het meest stoort, is dat de politieke discussie eenvoudigweg niets anders kan bedenken dan deze langlopende favorieten keer op keer uit de la te trekken en zo een ongelooflijke hoeveelheid politieke discourstijd te gebruiken waarin men daadwerkelijk zou kunnen en moeten discussiëren. andere dingen. Chatcontrole is hiervan het nieuwste voorbeeld.

Voor het ontwikkelen van maatregelen zoals een beschermingsconcept zijn uiteraard veel middelen nodig. Dat is duur; veel politieke leiders willen het zich eenvoudigweg niet veroorloven en hebben andere prioriteiten. En daarom wordt het politieke discours gereduceerd tot deze repressieve maatregelen. En dat is volgens mij de kern van het probleem.