Slavoj Žižek: Corona-virus staat onder druk – wereldwijd communisme of de wet van de jungle

Gezien de ongebreidelde paniek over het Corona-virus, staan ​​we voor de ultieme keuze: ofwel implementeren we de meedogenloze logica waarmee de sterksten overleven, ofwel implementeren we een soort opnieuw uitgevonden communisme met wereldwijde coördinatie en samenwerking.
door Slavoj Žižek

Onze media bidden constant voor de mantra ‘Niet in paniek!’. En dan krijgen we alle rapporten te lezen die alleen paniek kunnen veroorzaken. De situatie is vergelijkbaar met wat ik me herinner uit mijn jeugd in een communistisch land: toen regeringsfunctionarissen het publiek verzekerden dat er geen reden tot paniek was, namen we al deze garanties als duidelijke tekenen dat ze in paniek raakten.

Locatie te ernstig om tijd in paniek te verspillen

Paniek heeft zijn eigen logica. Het feit dat toiletpapier door de paniek van het Corona-virus zelfs uit winkels in het VK is verdwenen, doet me denken aan een bizar toiletpapier-incident uit mijn jeugd in het socialistische Joegoslavië. Plots ging het gerucht dat er niet genoeg wc-papier in de winkels was. De autoriteiten zorgden er prompt voor dat er voldoende toiletpapier was voor normaal gebruik. Verrassend genoeg was dit niet alleen waar, mensen geloofden het zelfs.

Tot nu toe zo goed. De gemiddelde consument argumenteerde echter als volgt: “Ik weet dat er voldoende wc-papier is en het gerucht klopt. Maar wat als sommige mensen dit gerucht serieus nemen en uit pure paniek buitensporige hoeveelheden toiletpapier gaan verzamelen – en dus een gebrek daaraan? Er ontstaat echt toiletpapier? Dus ik ga er liever heen om zelf een reserve te creëren. “

Zo’n ontwikkeling vereist niet eens je eigen overtuiging dat sommige anderen het gerucht serieus nemen. Het is voldoende om aan te nemen dat sommige anderen geloven dat er mensen zijn die het gerucht serieus nemen. Het effect is hetzelfde, namelijk een feitelijk gebrek aan toiletpapier in winkels. Gebeurt er vandaag niet iets soortgelijks in het VK, Nederland,  Californië (en Duitsland? Noot van de redactie)?

De vreemde tegenhanger van dit soort langdurige paniek is een volledige afwezigheid van paniek waar dit absoluut gerechtvaardigd zou zijn geweest. In de afgelopen jaren, na de SARS- en ebola-epidemieën, is ons keer op keer verteld dat een nieuwe, veel sterkere epidemie slechts een kwestie van tijd is. En dat het niet de vraag is of, maar wanneer de uitbraak heeft plaatsgevonden. Hoewel we rationeel overtuigd waren van de waarheid van deze angstaanjagende voorspellingen, namen we ze op de een of andere manier niet serieus en aarzelden we om dienovereenkomstig te handelen en serieuze voorbereidingen te treffen. De enige keer dat we ernaar keken, waren apocalyptische films zoals Contagion.

Dit contrast maakt ons duidelijk dat paniek geen geschikte manier is om met echte bedreigingen om te gaan. Als we in paniek raken, nemen we de dreiging niet al te serieus. Integendeel, we bagatelliseren ze. Bedenk eens hoe belachelijk de overmatige aanschaf van toiletpapier is. Alsof je midden in een dodelijke epidemie zit, is het belangrijkste dat je genoeg toiletpapier hebt.

Maar wat zou een passend antwoord zijn op de corona-virusepidemie? Wat moeten we leren, wat moeten we doen als we het serieus willen aanpakken?

Wat ik bedoel met het communisme

Toen ik suggereerde dat de epidemie van het Corona-virus het communisme zou kunnen stimuleren, werd mijn proefschrift zoals verwacht belachelijk gemaakt. Zelfs als het ziet er na die weinig pietluttige aanpak van de Chinese overheid heeft gewerkt om de crisis (en ten minste ze heeft een hoop werk beter dan wat er nu in Italië is er aan de hand ), maar zo is de oude autoritaire logica van de huidige make-do communisten ook duidelijk zijn grenzen bereikt.

Een daarvan was de angst om de machthebbers (en het publiek) slecht nieuws te brengen dat opweegt tegen de daadwerkelijke resultaten van het systeem. Dit was blijkbaar de reden is dat degenen die de eerste informatie over het nieuwe virus zijn verstreken, naar verluidt werden gearresteerd. Sterker nog, er zijn berichten dat er nog iets soortgelijks aan de hand is, zie Bloomberg:

De druk om China weer aan het werk te krijgen nadat het het Corona-virus heeft overwonnen, herleeft een oude verleiding: gegevens zodanig manipuleren dat het de topbeslissers laat zien wat ze willen zien. Dit fenomeen speelt zich af in de provincie Zhejiang, een industrieel centrum aan de oostkust, op basis van gegevens over elektriciteitsverbruik. Ten minste drie steden hebben de lokale fabrieken minimumwaarden voor elektriciteitsverbruik gegeven – omdat ze de gegevens gebruiken om aan te tonen dat de productie opnieuw is gestegen. Dit wordt beweerd door mensen die de zaak kennen. Dit bracht sommige bedrijven ertoe machines te bedienen, zelfs als hun systemen leeg blijven.

We kunnen ook raden wat er zal gebeuren als de machthebbers deze fraude opmerken: de verantwoordelijken ter plaatse worden beschuldigd van sabotage en worden streng gestraft. Dit reproduceert op zijn beurt de vicieuze cirkel van wantrouwen. Er zou een Chinese Julian Assange nodig zijn om deze verborgen kant van de Chinese epidemie aan het publiek te onthullen.

Dus als dit niet het communisme is dat ik in gedachten heb, wat bedoel ik dan met communisme?

Om het te begrijpen, volstaat het om de huidige WHO-verklaringen te lezen. Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus. Het hoofd van de WHO zei vorige week dat gezondheidsautoriteiten wereldwijd de verspreiding van het virus met succes kunnen bestrijden. De organisatie is echter bezorgd dat in sommige landen het niveau van politieke interventie niet overeenkomt met de omvang van de dreiging.

Dit is geen oefening. Dit is ook niet het moment om op te geven. Het is niet het moment voor excuses. Het is tijd om alles uit de kast te halen. Staten plannen dergelijke scenario’s al tientallen jaren. Dit is het moment om deze plannen uit te voeren. Deze epidemie kan worden onderdrukt, maar alleen met een collectieve, gecoördineerde en alomvattende aanpak die het hele overheidsapparaat omvat.

Er kan aan worden toegevoegd dat een dergelijke alomvattende aanpak veel verder moet gaan dan het individuele overheidsapparaat: het moet ook het mobiliseren van lokale mensen buiten de controle van de staat omvatten, evenals sterke en efficiënte internationale coördinatie en samenwerking.

‘Communisme is controle enBoekhouding “

Als er bijvoorbeeld duizenden ademhalingsproblemen in het ziekenhuis worden opgenomen, is een aanzienlijk groter aantal ventilatoren nodig. Om dit te bewerkstelligen moet de staat rechtstreeks ingrijpen, net zoals het onder oorlogsomstandigheden ingrijpt wanneer duizenden wapens nodig zijn. En hij moet kunnen rekenen op samenwerking met andere landen. Net als bij een militaire campagne moet informatie worden uitgewisseld en moeten de plannen volledig worden gecoördineerd. Dat is alles wat ik bedoel met het “communisme” dat tegenwoordig wordt gebruikt. Om het met Will Hutton uit te drukken:

Nu staat een vorm van globalisering – ongereguleerd, gedomineerd door de markteconomie, met een neiging tot crises en pandemieën – zeker op het punt te sterven. Maar een andere vorm die de onderlinge afhankelijkheid en het voorrecht van evidence-based collectieve actie erkent, is gewoon geboren worden.

Wereldwijde coördinatie en samenwerking nodig

Wat nu nog steeds overheerst is de houding “elk land voor zichzelf”. Will Hutton schreef in The Guardian:

Er zijn landelijke verboden op de export van belangrijke producten zoals medische benodigdheden. De individuele staten vallen terug op hun eigen crisisanalyse, terwijl er lokale tekorten ontstaan ​​en avontuurlijke, primitieve benaderingen om de pandemie te beheersen.

De coronavirusepidemie toont niet alleen de grenzen van marktgebaseerde globalisering, maar ook de grenzen van nationalistisch populisme. Omdat hij aandringt op volledige soevereiniteit van de staat en zijn grenzen bereikt met nog meer dodelijke gevolgen. ‘Amerika (of wie dan ook) als eerste!’ behoort tot het verleden omdat Amerika (zoals iedereen) alleen kan worden gered door wereldwijde coördinatie en samenwerking.

Ik wil de utopisten hier niet geven. Ik pleit ook niet voor geïdealiseerde solidariteit tussen mensen. Integendeel, de huidige crisis laat duidelijk zien hoeveel wereldwijde solidariteit en samenwerking in het belang zijn van het voortbestaan ​​van ons allemaal en ieder van ons. Het laat duidelijk zien dat dit het enige verstandige is dat je als egoïstisch persoon kunt doen. En het gaat niet alleen om het coronavirus. China zelf heeft maanden geleden een gigantische uitbraak van Mexicaanse griep geleden en wordt nu geconfronteerd met de dreiging van een sprinkhanenplaag. Bovendien, zoals Owen Jones opmerkte, doodt de klimaatcrisis veel meer mensen over de hele wereld dan het Corona-virus – maar er is geen paniek over.

Vanuit cynisch, vitalistisch oogpunt zou men zelfs geneigd zijn om een ​​nuttige infectie in het coronavirus te zien. Omdat dit de mensheid in staat stelt om onkruid te verwijderen dat half verrot is, oud, zwak en ziek, en dus bijdraagt ​​aan de gezondheid wereldwijd.

De communistische benadering in de ruimste zin, waarvoor ik mij inzet, is de enige manier om zo’n primitief vitalistisch standpunt echt achter ons te laten. Ondertussen zijn in de lopende debatten al tekenen te zien van een beperking van onvoorwaardelijke solidariteit. Zo zegt de volgende opmerking over de rol van de “drie wijze mannen” of de epidemie in Groot-Brittannië een catastrofale wending zou moeten nemen:

Patiënten van de National Health Service in het VK kunnen essentiële medische aandacht worden ontzegd in het geval van een ernstige uitbraak van het Corona-virus in het VK, als de intensive care-afdelingen worden overweldigd, waarschuwen senior artsen. Volgens een zogenaamd ‘protocol van de drie wijze mannen’ zouden drie senior artsen in elk ziekenhuis gedwongen worden beslissingen te nemen over de verdeling van zorg, bijvoorbeeld met betrekking tot beademingsapparatuur en bedden, als de ziekenhuizen overbelast zouden zijn met patiënten.

Welke criteria volgen de “drie wijze mannen”? Om de zwakste en de oudste op te offeren? Zal deze situatie van immense corruptie de deur niet openen? Blijkt uit dergelijke procedurele vereisten niet dat we ons voorbereiden om de meest meedogenloze logica werkelijkheid te laten worden: die van het overleven van de sterkste?

Dus nogmaals. We staan ​​voor de uiteindelijke keuze: ofwel wat zojuist is beschreven, ofwel een soort opnieuw uitgevonden communisme.