Staat de wereld voor een nieuwe financiële en bankencrisis?

Zullen de effecten van de ineenstorting van de Silicon Valley-bank beperkt blijven – of zal de situatie tot een hoogtepunt komen en uitgroeien tot een systeemcrisis? De stereconoom Michael Heise over de feiten, de eigenaardigheden van bankencrises en welke lessen beleggers uit de crisis moeten trekken. Door Michaël Heise

Zelfs twee weken na de ineenstorting van de Silicon Valley Bank (SVB) in de VS is er nog steeds geen consensus onder de financiële marktexperts over de vraag of de turbulentie die hierdoor op de wereldwijde financiële markten teweegbracht binnenkort voorbij zal zijn en tot op zekere hoogte een verwachte aanpassing aan hogere rentetarieven, of, of ze zullen uitgroeien tot een systeemcrisis.

Meestal wordt bij bankencrises eerst naar de feiten gekeken, wat zou kunnen spreken voor een beperkt probleem. De SVB was relatief klein in vergelijking met de grote Amerikaanse banken, dus niet onderworpen aan bijzonder strenge controle zoals bij grotere systeembanken, en had een speciale klantenkring met tal van bedrijven uit de start-up scene die hun deposito’s wilden moest in de laatste moeilijke periode voor starters behoorlijk worden verlaagd. Vanuit dit oogpunt zou de ontwikkeling gezien kunnen worden als beperkte collateral damage van de forse renteverhogingen en de omgekeerde rentestructuur van de afgelopen maanden. Maar de meest recente vraag van de Amerikaanse bankverenigingen naar meer bescherming van deposito’s door het depositobeschermingsfonds toont dat aan

Psychologie en vertrouwen spelen een grote rol bij bankencrises

Het probleem met het voorspellen van bankencrises is dat psychologie en vertrouwen naast alle complexe oorzakelijke verbanden een zeer belangrijke rol spelen en moeilijk te voorspellen zijn. Natuurlijk zullen huishoudens en bedrijven die grotere ongedekte beleggingen bij banken aanhouden, zich afvragen hoe veilig deze deposito’s zijn. Als daar twijfel over bestaat, worden deposito’s verschoven van bijvoorbeeld kleinere regionale banken naar grotere banken, die niet alleen strenger worden gecontroleerd, maar vanwege hun omvang ook onder een verondersteld beschermingsschild van de staat staan ​​(too big to fail), of ze worden verschoven naar kortlopende effecten of contanten.

Of dergelijke processen plaatsvinden, die het hele banksysteem in moeilijkheden kunnen brengen, hangt weer af van de geloofwaardigheid van de toezeggingen van centrale banken en depositobeschermingsfondsen. In het geval van de SVB zou die zekerheid wel gegeven kunnen worden, maar als steeds meer banken getroffen zouden worden door een opname van deposito’s, zouden de depositogarantiefondsen, die door de banken zelf worden gefinancierd, niet meer voldoende zijn om volledige bescherming te bieden. Uiteindelijk is het alleen de inzet van de overheden, oftewel de belastingbetalers, die een negatieve spiraal van deposito-opnames en liquiditeitsknelpunten in het bankwezen kan voorkomen. De belofte die tijdens de financiële crisis in 2008 is gedaan door voormalig bondskanselier Merkel en toenmalig minister van Financiën Steinbrück dat alle deposito’s veilig zijn,

Welke argumenten spreken tegen een uitbreiding van de crisis

Moet het deze keer ook zover komen? Er zijn enkele argumenten tegen. Ten eerste is er een marktcorrectie in de vorm van dalende rentetarieven en renteverwachtingen. In de dagen na de ineenstorting van de SVB en opnieuw na de prijsdaling van Credit Suisse, kon worden waargenomen dat de rendementen op staatsobligaties daalden, wat betekende dat de waarderingen van deze effecten stegen. Dit vermindert verliezen wanneer banken staatsobligaties verkopen om extra liquiditeit te creëren. Dit zou, samen met de toezegging van de Amerikaanse Federal Reserve om staatsobligaties tegen nominale waarde te accepteren als onderpand voor kredietlijnen, een kalmerend effect moeten hebben.

Wat betreft het rentebeleid staan ​​de centrale banken echter voor een dilemma. Gezien de aanhoudend hoge inflatie zouden ze de rente verder moeten verhogen, wat de kapitaalmarktrendementen doorgaans verhoogt en leidt tot waarderingsverliezen. Als u afziet van verdere renteverhogingen om een ​​bankencrisis te voorkomen, zal dit de inflatieverwachtingen verhogen en problemen op langere termijn creëren. Ondanks de marktturbulentie besloot de ECB de rente te verhogen. Door deze moeilijke situatie kan de komende weken een verhoogde volatiliteit worden verwacht.

Ten tweede zijn de potentiële liquiditeitstoezeggingen van de centrale banken, zoals die van de Zwitserse SNB aan de Amerikaanse Federal Reserve, bijzonder belangrijk, waarbij de laatste zelfs staatsobligaties a pari accepteert als onderpand voor kredietlijnen. Via deze programma’s kunnen de nog steeds zeer hoge centralebankreserves van de commerciële banken – in de Europese Monetaire Unie rond de 4 biljoen euro, in de VS 3 biljoen USD – indien nodig worden uitgebreid. Dit zou de basis van een negatieve angstpsychologie moeten wegnemen. Dergelijke leningen verhogen echter ook het risico voor de belastingbetaler. En de plannen van de centrale banken om hun opgeblazen balansen af ​​te bouwen, zullen voorlopig waarschijnlijk in de ijskast worden gezet.

Welke lessen moeten beleggers uit de crisis trekken?

Allereerst blijkt maar weer eens dat bankrisico’s uiteraard ook voor centrale banken en ratingbureaus moeilijk te voorspellen zijn. De forse verhogingen van de basisrentetarieven door de centrale banken, die in eerste instantie de aandelenkoersen van veel banken een wind in de rug gaven, vormen een probleem voor banken wanneer spaarders geld opnemen en langlopende, laagrentende staatsobligaties moeten worden verkocht tegen een lage rente. verlies omdat andere kredietlijnen niet beschikbaar zijn.

Het is niet uitgesloten dat andere banken nadelige gevolgen ondervinden van deze ontwikkelingen. Omdat het een core business van banken is om kortlopende deposito’s voor de lange termijn te beleggen. Deze zogenaamde looptijdtransformatie, die vanuit economisch oogpunt beslist wenselijk is, brengt ook aanzienlijke risico’s met zich mee bij omgekeerde rentestructuren en plotselinge opvragingen van deposito’s, zoals bij eerdere crises op de financiële markten keer op keer is gebleken: hangt af van een goed beheer van de klassieke renterisico’s.

Dit alles suggereert dat beleggers de voorkeur zouden moeten geven aan een zeer voorzichtige positionering in de financiële sector. De marges van de banken zullen door de recente gebeurtenissen waarschijnlijk onder druk komen te staan, doordat enerzijds de concurrentie om deposito’s heviger is geworden en anderzijds de obligatiehouders en de aandeelhouders van in moeilijkheden verkerende banken niet worden beschermd door de vorige depositogarantie of maatregelen van de centrale bank. Wat dat betreft is het moment om bankaandelen te kopen waarschijnlijk nog niet aangebroken, ondanks de forse tegenslagen. De fase van volatiliteit zal waarschijnlijk ook op de aandelenmarkt als geheel aanhouden. De centrale banken zouden hoogstens een opwaartse beweging op de markt kunnen teweegbrengen door bijvoorbeeld hun restrictieve anti-inflatiebeleid fundamenteel te corrigeren en te wijzen op renteverlagingen. Deze weddenschap is echter niet aan te raden, aangezien de centrale banken de geloofwaardigheid van hun belofte van stabiliteit niet in twijfel zullen trekken. Als daaraan ook zou worden getwijfeld, zouden de volgende crises worden geprogrammeerd.