Ter ere van vluchtelingenatleten die deelnemen aan de Olympische Spelen
Indignatie redactie
5 min. lezen
Vluchtelingenteam – Het is een geschenk om atleten van wereldklasse die van hun huizen zijn verdreven, de kans te geven om mee te doen aan de Olympische Spelen. Voor hen en hun gemeenschappen, en voor de rest van ons die naar hen kijken en hen aanmoedigen. Maar uiteindelijk is de noodzaak van zo’n team een teken van ons falen.
Vluchtelingen Het was een spectaculaire parade van verlichte boten vol met enkele van de beste atleten ter wereld die de Seine op voeren om de Olympische Spelen van 2024 te openen. Onder hen, als tweede in de rij na het Griekse team, traditioneel de eerste die het Olympisch stadion betrad, was een klein vaartuig gevuld met 37 deelnemers in witte uniformen, grijnzend en zwaaiend naar de duizenden toeschouwers. Hun vlaggendrager was boksster Cindy Ngamba. Een paar dagen later zou ze de eerste Olympische medaille voor haar team winnen.
Maar Ngamba, uit Kameroen, won die bronzen medaille niet voor haar thuisland. En de vlag die Ngamba, uit Kameroen, en haar mede-vlagdrager Yahya al Ghotany, uit Syrië, trots boven hun hoofden zwaaiden, was niet die van een van beide landen. Ngamba en al Ghotany zijn lid van het Vluchtelingen Olympisch Team, ze dragen de Olympische vlag en dragen de vijf in elkaar grijpende cirkels op hun jasjes. Hun vlag wordt gehesen op de tonen van het Olympische lied, niet op hun volksliederen.
Het idee van een vluchtelingenteam ontstond voor het eerst in 2016, en helaas is er niet veel veranderd. Net als voorheen zijn alle atleten in het team gedwongen hun huizen te verlaten door een combinatie van oorlog, exploderende klimaatverandering, massale mensenrechtenschendingen en economische crisis. Dit jaar hebben de 37 leden van het vluchtelingenteam nog iets anders gemeen: al hun thuislanden worden geconfronteerd met vaak verlammende Amerikaanse economische sancties.
Dit jaar hebben de 37 leden van het Olympisch Vluchtelingenteam nog iets gemeen: al hun thuislanden hebben te maken met de vaak verlammende economische sancties van de VS.
De Olympische Spelen in Rio in 2016 vonden plaats te midden van de massale ontheemdingscrisis die voortkwam uit de burgeroorlog in Syrië. Op dat moment waren er 67 miljoen mensen in de wereld gedwongen ontheemd, een bevolking vergelijkbaar met die van Frankrijk en groter dan die van Italië of Zuid-Afrika. Als het een land was, zou Refugee Nation de 23e grootste bevolking ter wereld zijn geweest.
Ten tijde van de Olympische Spelen in Tokio in 2021 was het aantal vluchtelingen in de Refugee Nation gegroeid tot 82 miljoen en was het op dat moment de twintigste grootste ter wereld. Het lag precies tussen Thailand en Duitsland.
En dit jaar, toen de Olympische fakkel van 2024 in Parijs werd ontstoken, is het aantal gedwongen ontheemden gestegen tot 107 miljoen. Refugee Nation is gestegen tot de 15e grootste bevolkingsgroep ter wereld, net achter Egypte.
Gedwongen ontheemding is al heel lang aan de gang. En de omstandigheden die mensen uit hun huizen drijven – oorlog, repressie, economische en klimaatcrises – nemen ook toe. In 2016 was oorlog de grootste reden dat mensen gedwongen werden hun huizen te verlaten. In 2021 woedden er nog steeds oorlogen, maar klimaatcrises en vooral de Covid-19-pandemie zorgden voor miljoenen vluchtelingen.
En al die crises – en de daaruit voortvloeiende escalatie van gedwongen migratie – werden en worden nog steeds aanzienlijk verergerd door de economische sancties van de VS. Twee jaar voor de Olympische Spelen in Rio uitte de VN-Mensenrechtenraad zijn bezorgdheid over “de disproportionele en willekeurige menselijke kosten van unilaterale sancties en hun negatieve effecten op de burgerbevolking.”
In Iran bijvoorbeeld legden de VS in 2018 extreme sancties op toen de toenmalige president Donald Trump zich terugtrok uit de nucleaire deal met Iran, ondanks de erkenning door de nucleaire waakhond van de VN dat Teheran zich aan de vereisten van de deal hield. De impact van de sancties op burgers was ernstig. Volgens Human Rights Watch vormen de sancties “een ernstige bedreiging voor het recht van Iraniërs op gezondheid en toegang tot essentiële medicijnen”, iets dat vooral gevaarlijk was tijdens de Covid-19-pandemie die op het punt stond uit te breken.
Hoewel de regering-Biden een aantal van die sancties uit het Trump-tijdperk ophief, zijn er nog veel van kracht en werden ze in april 2024 aanzienlijk aangescherpt. Veertien leden van het Olympisch Vluchtelingenteam komen uit Iran.
Wat de specifieke omstandigheden ook waren die hen dwongen hun huizen te verlaten, het Amerikaanse beleid is een van de factoren die de situatie in hun landen verergerde.
In Afghanistan veroorzaken sancties hongersnood . In 2022 vertelde het hoofd van het International Rescue Committee en voormalig minister van Buitenlandse Zaken van het Verenigd Koninkrijk, David Miliband, aan de Amerikaanse Senaat dat het beleid om Afghanistan af te sluiten van financiële stromen – ook wel sancties genoemd – “de directe oorzaak was van deze hongersnoodcrisis.” Vijf leden van het Refugee Team komen uit Afghanistan.
De 37 atleten brachten het publiek op de been, aan de oevers van de Seine en op schermen over de hele wereld. Maar de triomf en schoonheid van het Refugee Team, en alles wat deze jongeren hebben bereikt ondanks dat ze gedwongen werden hun huizen te verlaten, kunnen de harde realiteit niet verhullen dat massale ontheemding op wereldwijde schaal de nieuwe norm is geworden. En wat de specifieke omstandigheden ook waren die hen dwongen hun huizen te verlaten, het Amerikaanse beleid is een van de factoren die de zaken in hun landen erger hebben gemaakt.
Het is een geschenk om atleten van wereldklasse die van hun huizen zijn verdreven een kans te geven om mee te doen aan de Olympische Spelen, voor hen en hun gemeenschappen, en voor de rest van ons die hen aankijken en aanmoedigen.
Maar uiteindelijk is de noodzaak van zo’n team een teken van ons falen om de normalisering van gedwongen ontheemding te stoppen en de omstandigheden die dit in de eerste plaats hebben gecreëerd, terug te draaien. Inclusief het beëindigen van de economische sancties van de VS. De kans om een medaille te winnen in Parijs is geweldig, maar zou het niet beter zijn als deze geweldige atleten in plaats daarvan het recht zouden winnen om veilig naar huis terug te keren?
