#Thierryisgevaccineerd: steeds meer mensen twijfelen aan de waarheid van Thierry Baudet

De een vindt het lollige satire en een welkom koekje van eigen deeg, de ander noemt het gevaarlijk nepnieuws dat bijdraagt aan de ‘informatiechaos’. Op Twitter zijn de hashtags #Thierryisgevaccineerd en #WillemEngelisAIVD al drie dagen trending.

Grappenmakers rolden de afgelopen dagen over elkaar heen om Forumleider Thierry Baudet en Viruswaarheidvoorman Willem Engel belachelijk te maken op Twitter. ‘Breaking news, Baudet is gevaccineerd!’ ‘Waarom doet Thierry geen publieke bloedtest om te laten zien dat hij niet gevaccineerd is? Wat heeft hij te verbergen?’

Zelfs voormalig PvdA-leider Lodewijk Asscher deed een duit in het zakje. Hij schreef dat hij het ‘niet sjiek’ vond dat Baudet op de korrel werd genomen vanwege het nemen van het vaccin, want ‘wat zijn politieke overtuiging ook is, zoiets blijft een persoonlijke keuze. Prima joh’. En GroenLinksleider Jesse Klaver twitterde: ‘Het is trending, dus het zal wel waar zijn. #Thierryisgevaccineerd’.

Het is trending, dus het zal wel waar zijn.#Thierryisgevaccineerd

— Jesse Klaver (@jesseklaver) November 22, 2021

Vooropgesteld: er is geen enkele aanwijzing dat Baudet is gevaccineerd of dat Engel voor de AIVD werkt. Beiden ontkennen, en alle duizenden tweets waarin dit gesuggereerd wordt, hebben een overduidelijk ironische ondertoon. Humor dus, bedoeld om Baudet en Engel een koekje van eigen deeg te geven, al zullen er best mensen zijn die de grap ontgaat.

Maar nu de hashtags al dagen trending zijn, en ook de grimmiger variant #PepijnvanHouwelingeniseennazi en de door Baudet geïnitieerde hashtag #Hugokreegeenzoutoplossing boven aan de lijst van meest gedeelde termen staan, klinkt er ook kritiek op het satirisch verspreiden van nepnieuws.

Barsten in front complotdenkers

Het twitteroffensief ontstond zaterdag met een groot artikel in De Telegraaf dat berichtte over ‘barsten in het front van de complotdenkers’. Binnen kringen van anticorona-activisten zou er onderling wantrouwen zijn, waarbij een complotdenker de suggestie deed dat Viruswaarheidvoorman Engel in dienst zou zijn van de AIVD.

Dit werd gretig opgepikt op Twitter, waar de hashtag #WillemEngelisAIVD met veel hoon werd verspreid. Engel zelf voelde zich genoodzaakt om het bericht te ontkrachten. ‘Ik kan bevestigen dat de AIVD mij niet betaald (sic),’ twitterde hij. En later: ‘Prachtig hoe complotten worden verspreid door de media, hiermee kunnen we vaststellen dat de media het virus is’.

Een dag later verspreidden twitteraars het valse bericht dat Baudet, die zijn achterban ongeveer dagelijks oproept om geen vaccin te nemen, zelf heimelijk gevaccineerd zou zijn. Baudet noemde de suggestie ‘totaal belachelijk’, en schreef erbij dat Hugo de Jonge vast een zoutoplossing in plaats van een coronavaccin ingespoten had gekregen. En zo verspreidde zich nog meer al dan niet humoristisch bedoeld nepnieuws over Twitter.

_{Artikel gaat verder onder de tweet.}

Dit is blijkbaar bedoeld als grapje. Vind het eigenlijk ook best grappig…als mensen het maar niet gaan geloven. Dus voor alle duidelijkheid: ik heb me NIET laten vaccineren en zal dat ook NOOIT doen. Hoorde ondertussen trouwens dat #HugoKreegEenZoutoplossing 😂 https://t.co/fXxR8L1KRc

— Thierry Baudet (@thierrybaudet) November 22, 2021

Informatiechaos

De eerste kritische kanttekeningen werden maandag geplaatst. Journalist en antropoloog Menno van den Bos schreef: ‘Twitteraars laten #Thierryisgevaccineerd trenden, als koekje van eigen desinfodeeg. Maar Baudet ziet vooral een kans en helpt onder het mom van een grapje terug een nieuwe complottheorie de wereld in (…) Als je denkt dat je een valsspeler kunt verslaan door vals te spelen, ga je niet alleen alsnog verliezen, maar legitimeer je en passant de speelwijze.’

En Michel van Baal, hoofd communicatie bij KNMG, vindt het onverstandig om ‘desinformatie met desinformatie te bestrijden’, omdat je hiermee populisten in de kaart speelt. “Mijn gutfeeling is dat je als je dit pad opgaat uiteindelijk in een informatiechaos belandt. En dat is het doel van de andere zijde, die strategieën van Donald Trump gewoon kopiëren: flood the zone with shit. Als je in hoog tempo maar voldoende ophefgolven creëert, beklijft niks meer.”

Grens niet duidelijk

Zeker op Twitter is de grens tussen serieus en ironisch commentaar niet altijd even duidelijk. Pepijn van Erp, factchecker en bestuurslid van Stichting Skepsis maakt daarom onderscheid tussen politici en mensen die aan de zijlijn staan. Die laatste groep zou zich best aan satire mogen wagen, maar politici zoals Klaver kunnen volgens hem beter ‘aan de zijlijn grinniken om de ophef’ dan zich hierin mengen. ‘Vinden we de hashtag #Thierryisgevaccineerd echt de beste manier om de desinformatie die Baudet verspreidt te tackelen? Volgens mij laat desinformatie zich niet met desinformatie bestrijden.’

Een soortgelijke discussie ontstond eind vorige maand, toen De Correspondent met een deepfakevideo Mark Rutte een toespraak over het klimaat van vanuit het Torentje liet houden. Hier was volgens hoofdredacteur Rob Wijnberg geen sprake van het verspreiden van desinformatie of nepnieuws, omdat duidelijk werd gemaakt dat het een gemanipuleerde video was.