Het wereldwijde geldwezen heeft in de meeste landen de controle over de economie overgenomen. De burgers kijken hulpeloos toe, terwijl geld en goederen, nauwelijks gehinderd door regelgeving, de grenzen over worden gebracht.
Zij kijken toe terwijl banen in de productie en de vrije beroepen worden overgeheveld naar regio’s op het zuidelijk halfrond, waar de meeste arbeiders een dollar of minder per uur krijgen betaald en geen uitkeringen ontvangen.
Zij kijken toe terwijl de belastingen voor de rijken en bedrijven drastisch worden teruggebracht, veelal tot nul.
Zij kijken toe terwijl bezuinigingsprogramma’s nutsvoorzieningen ontmantelen of privatiseren en de sociale basisvoorzieningen door eigen bijdragen van de gebruikers moeten worden opgekrikt.
Zij kijken toe terwijl chronische werkloosheid en onvolledige werkgelegenheid werknemers, met name de jongeren, ruïneren.
Zij kijken toe terwijl de lonen stagneren of dalen, waardoor werkende mannen en vrouwen met onhoudbare schulden worden opgezadeld. Deze economische tirannie ligt aan de basis van de onrust in Hong Kong, India, Chili, Frankrijk, Iran, Irak en Libanon; evenals de opkomst van rechtse demagogen en valse profeten, zoals de Britse premier Boris Johnson, president Donald Trump en Indiase premier Narendra Modi.
Het maakt niet uit of liberalen of conservatieven, Tories en Labour, Republikeinen of Democraten aan de macht zijn, het kapitaal van de financiers is ongevoelig voor politieke controle. De onlangs verslagen Labourpartij in Groot-Brittannië heeft, door het aannemen van een Brexit-neutrale houding in de verkiezingen, de tijdgeest ernstig verkeerd geïnterpreteerd. Haar leider, Jeremy Corbyn, had zeker te kampen met hysterische waarschuwingen voor een economische ineenstorting en moest een lastercampagne dulden, – die nog versterkt werd doordat de media de spreekbuis werden van de beschuldigingen van zijn Tory-tegenstanders – met, onder andere, beweringen dat hij een bedreiging voor de nationale veiligheid vormde en een antisemiet was, maar zijn en Labours miskenning van het feit hoe wanhopig de arbeiders verlangden naar een oplossing, al moest die voortkomen uit het wensdenken over de belofte die Brexit bood, was een vergissing. Brexit is geen realistisch alternatief voor economische tirannie. Maar het biedt in elk geval hoop, weliswaar ongegrond, op het verpletteren van de verbanden van de macht van het bedrijfsleven. Het poneert zichzelf als wapen in de oorlog tussen de insiders en de outsiders. Dat deze wanhopige hoop van de buitenstaanders aan de man wordt gebracht door oplichters en charlatans zoals Johnson en Trump is een deel van de ziekte van onze tijd, een echo van de economische verstoringen en rechts-populisme dat in het eerste deel van de 20e eeuw de fascisten aan de macht bracht in Italië en Duitsland.
Goldman Sachs, JPMorgan Chase, Citibank, Exxon Mobile, Walmart, Apple en Amazon zijn de moderne versies van de East India Company of La Compagnie Française de l’Orient et de la Chine. Deze en andere onder de hedendaagse mondiale bedrijven, hebben met de hulp van de Wereldbank, de Wereldhandelsorganisatie en het Internationaal Monetair Fonds, onaantastbare monopolies gecreëerd en effectief vele natiestaten uitgehold, zowel fysiek als cultureel. Verlaten, braakliggende stedelijke wastelands, bevolkt door verbitterde onteigenden, zijn net zo gewoon in Frankrijk of Groot-Brittannië als in de Amerikaanse Rust Belt. Gegijzeld door toezicht van de ondernemingen, worden regeringen geprostitueerd om de welvaart naar boven te verplaatsen, de bedrijfswinsten te laten groeien en afwijkende meningen te onderdrukken ten koste van de democratie.
Deze achteruitgang en het uiteenvallen van de sociale verbanden, die ooit onze samenlevingen bijeenhielden, hebben duistere ziektebeelden van opiaten-, alcohol- en gokverslavingen ontketend en geleid tot zowel een explosie van haatmisdrijven en massale schietpartijen als zelfmoord. Sociale controle door werk, burgerlijke en politieke participatie — verbanden die ons in onze gemeenschappen hebben geïntegreerd en ons een gevoel van plaats, waardigheid en keuzevrijheid gaven — is overgedragen aan een zwaar gemilitariseerde politie, een gigantisch gevangenisstelsel en een gerechtelijk systeem dat medeplichtig is aan het afschaffen van basisrechten, inclusief het recht op een eerlijk proces en privacy.
Dus, om een zin van Vladimir Lenin te stelen: Wat te doen? Kan een hervormingsgezinde politieke kandidaat, een Bernie Sanders of misschien een Elizabeth Warren – hoewel ik twijfel aan de geloofwaardigheid van Warren – Trump en de reactionaire krachten die hem voeden verslaan? Of zullen de Amerikaanse hervormers het lot van Corbyn moeten ondergaan? Samengevat: Kan het systeem worden hervormd van binnenuit? Of zullen we de de straat op moeten gaan, zoals de mensen in Chili, Libanon, Frankrijk, Hong Kong en elders, om de omverwerping van de overmacht van het bedrijfsleven te eisen?
Links, zelfs onder Corbyn, is nog niet klaar om revolutionaire taal te spreken. Revolutionaire retoriek is binnen het politieke systeem overgenomen door de neofascisten en extreemrechts. Het Brexit debat gaat over het opblazen van het systeem, niet over werken van binnenuit. Degenen die Brexit en Johnson steunen zullen worden verraden, net zoals degenen die Trump steunen. Maar de taal die door Johnson en Trump wordt gebruikt gaat over vernietiging, en dit verlangen naar vernietiging leeft sterk onder de werkende klasse. De tragedie is dat door deze demagogen te steunen het volk medeplichtig wordt aan zijn eigen slavernij.
Extinction Rebellion, dat ik ondersteun, is een poging om deze corporate overval en de daaruit voortvloeiende ecocide te lijf te gaan met revolutionaire taal en voortdurende burgerlijke ongehoorzaamheid, ontworpen om besturen onmogelijk te maken. Ik hoop dat Extinction Rebellion voldoende steun onder de bevolking zal krijgen om een flinke hindernis te vormen voordat de corporate staat brute kracht begint te gebruiken zoals uiteengezet in Operation Yellowhammer, het Britse regeringsplan van zes pagina’s dat oproept tot een mogelijke uitrol van 50.000 manschappen reguliere en reservetroepen en 10.000 manschappen oproerpolitie, om de onrust het hoofd te bieden die kan worden veroorzaakt door voedsel- en medische tekorten na het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie.
De gewelddadige onderdrukking van demonstranten in Frankrijk, Chili, Irak, Iran, Libanon, India en Hong Kong die al aan de gang is, laat zien wat Engeland, de Verenigde Staten en andere landen, die het juk van de corporate onderdrukking proberen af te werpen, kan overkomen.
De corporate staat verafschuwt politiek links, maar het Amerikaanse politieke links, dat door zijn instemming om binnen het beperkte en grotendeels gemanipuleerde kiesstelsel te functioneren, moeiteloos gecastreerd is, zoals dat het geval was met het liberalisme dit jaar in Groot-Brittannië en in 2016 – alsmede in 2020 – in de Verenigde Staten. Het leiderschap van de Amerikaanse Democratische Partij, dat even vijandig staat tegenover zijn progressieve kandidaten als velen in de hiërarchie van de Labourpartij in Groot-Brittannië tegenover Corbyn, maakte gebruik van een reeks maatregelen om te voorkomen dat Sanders de nominatie in 2016 zou binnenhalen. Die omvatten een superdelegates intrige, het gebruik van honderden miljoenen dollars van het bedrijfsleven, een gepantserd bewind van het Democratische Nationale Comité en het verhinderen van hen die geregistreerd stonden als onafhankelijken om te stemmen in de Democratische voorverkiezingen. Politici zoals Sanders en Corbyn worden gemakkelijk aan de kant gezet.
Maar terwijl de corporate staat een hekel heeft aan politieke buitenbeentjes zoals Sanders en Corbyn, haat en vreest zij eveneens de revolutionaire linkerzijde. Het revolutionaire links vertelt onverbloemd de waarheid over de macht van het bedrijfsleven en roept de hele politieke heersende klasse op het matje voor zijn medeplichtigheid. Het is niet geïnteresseerd in inschikkelijkheid . Het is uit op het verstoren en verlammen van de corporate staat. Wanneer vele duizenden, zoals in Hong Kong, de straat opgaan en leuzen schreeuwen als: “Er zijn geen relschoppers, slechts een tiranniek regime” en “Jij was het die me leerde dat vreedzame marsen nutteloos zijn,” beginnen de corporate heersende elites zich zorgen te maken. Daarom worden populistische leiders, onder wie Eric Drouet van de gilets jaunes, of gele hesjes in Frankrijk, gearresteerd. Daarom bracht Roger Hallam, de mede-oprichter van Extinction Rebellion, dit najaar zes weken door in de gevangenis in Groot-Brittannië. Daarom zit Edward Leung een gevangenisstraf van zes jaar uit op beschuldiging van relschoppen en het aanvallen van een politieagent tijdens de Fishball Revolutie in 2016 in Hong Kong. Revolutionairen weigeren om de spelregels op te volgen.
Deze wereldwijde revolutionaire bewegingen belichamen een wederopstanding van het concept van het algemeen welzijn, de overtuiging dat een maatschappij moet worden opgebouwd rond de zorg voor al haar leden, met name de meest kwetsbaren. Ze zijn de krachten van de solidariteit, de horizontale gemeenschap. Ze begrijpen, zoals de econoom Karl Polanyi schreef, dat er twee soorten vrijheden zijn. Er zijn de slechte vrijheden die mensen om ons heen exploiteren en daaruit enorme winsten genereren zonder te letten op het algemeen welzijn. En er zijn de goede vrijheden – vrijheid van geweten, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vergadering, de vrijheid van vereniging, de vrijheid om een beroep te kiezen – die door de slechte vrijheden vernietigd worden. De slechte vrijheden, toegejuicht door een versplinterde, hyperindividualistische consumentencultuur, die de cultus van het zelf aanbidt, hebben gezegevierd. De dodelijke greep van de heersende elites werd de afgelopen dagen in Madrid geïllustreerd, waar de wereldleiders tijdens de COP25 – de conferentie van de Verenigde Naties over klimaatverandering – weigerden om tot zinvolle actie te komen om de noodtoestand van het klimaat, een existentiële bedreiging voor de mensheid, een halt toe te roepen.
De failliete ideologieën van de globalisering en het neoliberalisme, geformuleerd en gebruikt om de consolidatie van rijkdom en macht, alsmede de ecocide die de planeet verwoest te rechtvaardigen, hebben echter hun geloofwaardigheid verloren. Neoliberalisme, het idee, dat zo gauw de regelgeving voor bedrijven en handelsbelemmeringen worden opgeheven en de belastingen omlaag gaan, een samenleving voorspoedig zal worden, was altijd een absurditeit. Geen van die beloften zal kunnen worden onderbouwd door de geschiedenis en de theorie van de economie. De concentratie van rijkdom in de handen van een wereldwijde oligarchische elite – acht families zijn nu even rijk als 50 procent van de wereldbevolking – terwijl de overheidscontroles en regelgeving worden afgebroken, de productie wordt overgeplaatst naar het zuidelijk halfrond, openbare diensten worden geprivatiseerd en vakbonden vernietigd, leidt niet tot een spreiding van de welvaart.
Toestaan dat speculanten wereldwijd geld, dat door de overheid aan hen geleend wordt tegen vrijwel nul procent rente, gebruiken om hun aandelen terug te kopen, leidt niet tot een spreiding van de welvaart.
Toestaan dat bedrijven deelnemen aan gestructureerde vernietiging van vermogen door inflatie, dat ze bezittingen onttakelen door middel van fusies en overnames, de mate van schuldenlast verhogen om de bevolking in schuldslavernij te storten, betrokken zijn bij bedrijfsmatige zwendel met onder meer onteigening van goederen, dit alles leidt niet tot spreiding van de welvaart.
Het beroven van pensioenfondsen, krediet- en aandelenmanipulaties en het plunderen van de Amerikaanse schatkist als de zeepbellen en piramidespelen verdampen, leidt niet tot spreiding van de welvaart.
Dergelijke acties brengen welvaart voor hen aan de top. Ze creëren enorme inkomensongelijkheid en een monopolistische macht. Ze voeden de ontevredenheid en politiek extremisme. Ze maken de planeet onbewoonbaar voor de meeste soorten. Ze vernietigen de democratie.
Maar economische rationaliteit was nooit waar het om ging. Waar het om ging was het herstel van het klassenstelsel. Neoliberalisme transformeert vrijheid voor velen in vrijheid voor enkelingen. De dwaasheid van de intellectuele goeroes die ons deze ideologie verkochten – Milton Friedman, Friedrich Hayek en Ayn Rand – zou vanaf het begin als oplichterij moeten zijn ontmaskerd, maar ze kregen ruim baan, terwijl hun critici, de oude keynesianen, eruit werden gegooid en tot zwijgen gebracht. Vrijheid werd gelijkgesteld met vrijheid voor de marktkrachten om alles te doen wat de kapitalisten wilden. En die vrijheid heeft ons verdoemd en het ziet ernaar uit dat het ecosysteem waarvan wij afhankelijk zijn voor het leven eveneens verdoemd is. Karl Marx verklaarde in deel één van “Het Kapitaal” meer dan een eeuw geleden hoe de vrijheid van de markt altijd resulteert in sociale ongelijkheid.
Het verlies aan geloofwaardigheid van de heersende ideologie heeft ertoe geleid dat de regerende elites een bondgenootschap met rechts hebben gesmeed, neofascistische demagogen zoals Trump en Johnson, die de clichés van racisme, islamofobie, homofobie, fanatisme en vrouwenhaat gebruiken om de groeiende woede van de bevolking te kanaliseren en de frustratie weg te leiden van de corporate elites in de richting van de kwetsbaren. Deze demagogen voeren de rooftocht op. Ze voeren de haat, racisme en geweld op, die fungeren als afleiding. En ze voeren de sociale onrust op die het excuus wordt voor het opleggen van tirannie.
Hoop komt uit de straten. Miljoenen mensen in Hong Kong, India, Chili, Frankrijk, Iran, Irak en Libanon hebben het door. Het is tijd om ons bij hen te voegen.
Chris Hedges is journalist, Pulitzer Prize winnaar, Truthdig columnist, maker van het wekelijkse interviewprogramma “On Contact,” op RT-Amerika, en auteur. Zijn laatste boek is: “America: The Farewell Tour” (2018)