Indignatie redactie 
Hoe Donald Trump en MAGAnomics de economie vernietigen en oorlog voeren tegen de middenklasse en de armen
Zelfs degenen die wisten dat er slechte dingen op komst waren, zijn echter geschrokken van de schade die MAGA aan onze sterke punten heeft toegebracht – de snelheid, zo u wilt, waarmee het de Amerikaanse grootheid heeft ondermijnd. Het was duidelijk dat Donald Trump en co. een slecht economisch beleid zouden voeren, maar weinigen verwachtten dat ze binnen enkele maanden een regelrechte crisis zouden veroorzaken.
Het was duidelijk dat Trumps bondgenoten het bestuur zouden ondermijnen, maar niet dat ze het hele overheidsapparaat snel tot de rand van de afgrond zouden brengen. Het was voorspelbaar dat MAGA zich zou richten op hinderlijk onderzoek zoals de studie naar klimaatverandering, maar niet dat het zo resoluut zou optreden om de Amerikaanse wetenschap en intellectuele inspanningen in het algemeen te vernietigen.
En veel van de schade zal blijvend zijn. Zelfs als MAGA uiteindelijk van de macht wordt verdreven en haar beleid wordt teruggedraaid, zullen we misschien nooit meer de natie worden die we een paar maanden geleden waren.
Laten we beginnen met een kort portret van wie we vroeger waren.
Het Amerika dat was
Amerika was aan het einde van Bidens jaren in een zure stemming, vooral omdat mensen nog steeds boos waren over de stijging van de consumentenprijzen terwijl de economie zich herstelde van Covid. Noch de inflatie, noch de sombere gevoelens waren overigens uniek voor de Verenigde Staten. Zo was de cumulatieve stijging van de consumentenprijzen tussen de vooravond van Covid en januari 2025 in de Europese Unie vrijwel exact hetzelfde als in de VS, terwijl, zoals financieel journalist John Burn-Murdoch het noemde, de verkiezingen van 2024 bijna overal een “kerkhof van zittende politici” waren. (De Canadese Liberale Partij stond op het punt zich bij dat kerkhof te voegen met een historische nederlaag – totdat Trump hen te hulp schoot.)
Maar als je voorbij de negatieve sfeer kijkt, stond Amerika er begin dit jaar in veel opzichten goed voor. De prijzen stegen fors tussen 2021 en 2023, maar de lonen van de meeste werknemers waren sinds het begin van de pandemie sneller gestegen dan de inflatie, terwijl de inflatie – de prijsverandering in het afgelopen jaar – dramatisch was gedaald ten opzichte van de piek in 2022. Bovendien vond de desinflatie plaats zonder de langdurige periode van hoge werkloosheid die volgens veel economen daarmee gepaard zou gaan.
Vanuit een breder perspectief bekeken, waren de prestaties van de Amerikaanse economie in de 21e eeuw, zoals The Economist het noemde, “de afgunst van de wereld”. De productiviteit en het inkomen per hoofd van de bevolking waren veel sneller gegroeid dan in enig ander welvarend land. In Europa riepen vooraanstaande stemmen zoals Mario Draghi, de voormalige president van de Europese Centrale Bank, op tot dringende inspanningen om de groeiende dominantie van Amerikaanse bedrijven in geavanceerde technologie te verkleinen. Deze kloof werd door velen toegeschreven aan ontoereikende investeringen, een gebrek aan ondernemers die bereid waren risico’s te nemen en de afwezigheid van hightechclusters vergelijkbaar met Silicon Valley.
Een deel van die technologische kloof had waarschijnlijk ook te maken met de dominantie van de Amerikaanse wetenschap en ons uitstekende stelsel van hoger onderwijs.
Ook veel niet-economische indicatoren zagen er gunstig uit. Rechts-georiënteerde mensen schilderden graag een land af dat geterroriseerd werd door immigrantencriminaliteit, maar de realiteit is dat de stijging van de COVID-19-criminaliteit snel afnam en dat het Amerikaanse moordcijfer in 2024 bijna het laagste niveau van de afgelopen 65 jaar bereikte. In 1990 werden er in New York 2262 moorden gepleegd; in 2024 waren het er nog maar 382.
Niet alles ging goed. De inkomensongelijkheid nam enigszins af tijdens de Biden-jaren, met grotere loonstijgingen aan de onderkant dan aan de bovenkant, maar bleef extreem. Het aantal “doden door wanhoop”, oftewel sterfgevallen door zelfmoord, alcoholmisbruik en vooral opioïden, bleef hoog. En één manier waarop Amerika het slecht deed in vergelijking met andere landen, was onze lage en achterblijvende levensverwachting. Als je naar een kaart van het electoraat kijkt, zien we een duidelijke correlatie tussen een lage levensverwachting en een hoge sterfte, en een lage werkgelegenheid onder mannen – en een grote meerderheid voor Trump.
Al met al is Trump echter aan de macht gekomen in een land dat, ondanks de sombere stemming, op veel fronten goed presteerde. Maar hij heeft snel gehandeld om dat te verbeteren.
Hoewel veel kiezers verwachtten dat Trump de welvaart zou terugbrengen die hij tijdens het grootste deel van zijn eerste termijn had geprezen (ongeacht of hij die nu veroorzaakt had of niet), waren de meeste economen die zijn programma tijdens de campagne van 2024 bestudeerden negatief. Drie dingen in het bijzonder leken verontrustend.
Ten eerste stelde Trump grote tariefverhogingen voor – veel groter dan alles wat hij tijdens zijn eerste termijn deed. Deze tarieven zouden, volgens de basisprincipes van de economie, inflatie veroorzaken en de reële inkomens verlagen.
Ten tweede riep hij op tot grootschalige deportaties, wat een grote verstoring zou betekenen voor sectoren als landbouw en bouw. Deze sectoren zijn namelijk sterk afhankelijk van werknemers die in het buitenland zijn geboren, van wie sommigen geen papieren hebben.
Tot slot maakte hij duidelijk dat hij de Federal Reserve, de instelling die recessies bestrijdt en probeert de inflatie onder controle te houden, wilde politiseren.
De deportaties die we tot nu toe hebben gezien waren bruut en illegaal, maar er waren nog geen grote aantallen werknemers bij betrokken. Trump heeft zich hevig verzet tegen Jerome Powell, de voorzitter van de Fed, maar heeft nog niet geprobeerd de macht over te nemen. Dit zijn dus nog steeds potentiële, maar geen aanhoudende bedreigingen voor de economie.
Maar de tarieven zijn er, en dat logenstraft de overtuiging van veel zakelijke aanhangers van Trump dat hij niet alles zou doen wat hij tijdens de campagne had gezegd. In de praktijk zijn de Trump-tarieven extremer en, nou ja, gekker geweest dan alles wat hij destijds suggereerde.
Ik bedoel echt extreem. Amerika had vrijwel vrije handel, met een gemiddeld tarief van 2,4 procent, toen Trump aantrad. Trump legde echter enorme invoerrechten op. Importen uit China kregen tijdelijk te maken met een tarief van 145 procent! Dat tarief is voorlopig verlaagd naar 30 procent, maar zelfs na die verlaging bedroeg het gemiddelde tarief 17,4 procent – het hoogste tarief sinds 1934, niet veel lager dan het tarief na het beruchte Smoot-Hawley-tarief van 1930.
Alles wijst erop dat deze tarieven grote economische schade zullen aanrichten, veel groter dan de analyses vóór de inauguratie voorspelden. Waarom zal de schade zo ernstig zijn?
Ten eerste is er een groot verschil tussen het opleggen van 10 of 25 procent invoerrechten op een paar importproducten en het opleggen van 10 procent op alles en 30 procent op alles wat een van onze belangrijkste leveranciers van zowel consumptiegoederen als industriële importproducten produceert. Terwijl ik dit schrijf, melden havens aan de westkust een scherpe daling van het aantal schepen dat uit Azië arriveert; het laatste rapport meldt zelfs dat er momenteel geen containerschepen vanuit China naar Amerika vertrekken.
De gevolgen van deze handelscrisis zullen waarschijnlijk binnen een paar weken merkbaar zijn, aangezien de voorraden uitgeput raken. We zullen binnenkort te maken krijgen met stijgende prijzen, mogelijk lege schappen en wijdverspreide ontslagen – zelfs faillissementen – bij bedrijven die afhankelijk zijn van de goederenstroom uit het buitenland, waaronder transportbedrijven, retailers en een flink aantal fabrikanten.
Naast deze directe impact van de tarieven is er ook de enorme onzekerheid die Trumps tariefbeleid heeft gecreëerd. Als je het verhaal tot nu toe hebt gevolgd, weet je dat Trump op 2 april – door de president waanzinnig genoeg Bevrijdingsdag genoemd – enorme tarieven oplegde aan landen en gebieden over de hele wereld, waaronder eilanden waar alleen pinguïns leven. Een week later zette hij die tarieven 90 dagen stil en verving ze door een nieuwe reeks tarieven die gemiddeld even extreem waren, maar qua details behoorlijk verschilden. Volgens persberichten kwam de grote verandering toen twee kabinetsleden van Trump erin slaagden hem in zijn kantoor in het nauw te drijven terwijl zijn handelscommissaris in een andere vergadering zat.
Dus wie weet wat de tarieven over bijvoorbeeld zes maanden of een jaar zullen zijn? En hoe moeten bedrijven plannen maken met zulke instabiliteit? Als je een bedrijf bent dat twijfelt of je moet investeren in bijvoorbeeld een fabriek in Mexico of een fabriek in de Verenigde Staten, weet je dat beide investeringen gemakkelijk geldverspilling kunnen blijken. Een Mexicaanse fabriek is waardeloos als Trump de tarieven van 25 procent handhaaft; een duurdere Amerikaanse fabriek is waardeloos als hij besluit de tarieven af te schaffen.
Het is belangrijk om op te merken dat Trumps tarieven in strijd zijn met al onze bestaande internationale handelsovereenkomsten en op verzet in de rechtbanken stuiten. Een van de belangrijkste doelen van dergelijke overeenkomsten is juist om toekomstig beleid voorspelbaar te maken. Nu hebben we een Amerikaanse regering die plechtige overeenkomsten met andere landen als waardeloze stukken papier behandelt.
In deze omgeving is het voor veel bedrijven — en ook voor veel consumenten — verstandig om stil te zitten en geld te vergaren in plaats van te investeren.
Het resultaat is dat we te maken krijgen met een aanzienlijk risico op stagflatie – stijgende prijzen en tekorten omdat tarieven de import hebben afgeremd, en stijgende werkloosheid omdat grillig beleid de bestedingen afremt. En al deze chaos komt op Trumps hoofd terecht: de economie zou prima draaien als hij die met rust had gelaten.
De overheid afbreken, oorlog voeren tegen de armen
Hoewel de nieuwsmedia Trump steeds een populist noemen, was het al voordat hij aan de macht kwam duidelijk dat zijn regering een rechtse begrotingsagenda zou volgen: forse belastingverlagingen voor de rijken en forse bezuinigingen op uitkeringen voor de armen en de arbeidersklasse.
Toch is het begrotingsvoorstel dat in mei door het Huis van Afgevaardigden is aangenomen, ongelooflijk extreem. Volgens het Congressional Budget Office wordt er bijna 700 miljard dollar bezuinigd op Medicaid, waardoor miljoenen mensen geen zorg meer zullen krijgen – we hebben het mogelijk over 15 miljoen of meer mensen die hun verzekering verliezen tegen de tijd dat deze begroting en andere maatregelen van Trump van kracht worden. De begroting bezuinigt ook bijna 300 miljard dollar op SNAP, oftewel voedselbonnen, wat betekent dat veel Amerikanen honger zullen lijden.
Deze bezuinigingen op sociale programma’s zullen, volgens schattingen van het CBO, de koopkracht van Amerikaanse huishoudens met een laag inkomen met ongeveer vier procent verminderen; sommige onafhankelijke schattingen gaan zelfs nog verder. Bovendien zullen Trumps tarieven zwaar drukken op werkende gezinnen, die hard getroffen zullen worden door hogere prijzen voor kleding, voedsel en andere basisbehoeften. Het is een goede gok dat Amerikanen in de onderste 10 of 20 procent van de inkomensverdeling, die het al moeilijk hebben, gemiddeld zeven procent of meer slechter af zullen zijn, en velen zullen er zelfs nog meer onder lijden.
Maar ondanks deze forse bezuinigingen aan de onderkant van de bevolking, worden de belastingen aan de bovenkant zo sterk verlaagd dat het CBO schat dat de begroting 3,8 biljoen dollar aan het tekort zal toevoegen.
Als u de sombere tekortvoorspelling van het CBO niet gelooft, kijk dan naar de obligatiemarkt: de lange termijn rentetarieven op Amerikaanse staatsschulden zijn gestegen tot niveaus die we al jaren niet meer hebben gezien, terwijl de waarde van de dollar ten opzichte van buitenlandse valuta is gekelderd. Dit wijst erop dat beleggers geen vertrouwen meer hebben in de geloofwaardigheid en mogelijk zelfs niet in de solvabiliteit van de VS.
Naast de wreedheid en onverantwoordelijkheid van haar begroting, heeft de regering van Trump ook het vermogen van de overheid om haar meest basale taken uit te voeren, vernietigd.
Toen Trump Elon Musks zogenaamde Department of Government Efficiency oprichtte, was het duidelijk dat DOGE onmogelijk de enorme kostenbesparingen kon realiseren die Musk beloofde. Natuurlijk is er verspilling, fraude en misbruik binnen de federale overheid, zoals in elke grote organisatie, maar het overgrote deel van de federale uitgaven gaat naar het sociale vangnet of het leger, en er was geen reden om aan te nemen dat de Muskenjugend – de jonge techneuten die Musk in agentschappen liet landen die ze niet begrepen – aanzienlijke bedragen kon besparen zonder chaos te veroorzaken.
De sceptici hadden gelijk. De “ontvangsten” van DOGE, met een lijst van vermeende besparingen, bevatten slechts een fractie van de bedragen die Musk beweerde te zullen betalen – en ze zitten vol met boekhoudkundige fouten. Als DOGE er überhaupt in is geslaagd de totale uitgaven te verlagen, was dat bedrag te klein om in de begrotingsgegevens te verschijnen.
DOGE heeft echter voor veel chaos gezorgd. Er blijven verhalen opduiken over plotselinge ontslagen van overheidsmedewerkers die cruciale functies blijken te vervullen, gevolgd door wanhopige pogingen om ze weer aan te nemen. Instanties waar de bevolking afhankelijk van is, zoals de Sociale Verzekeringsbank, raken overbelast, met steeds meer verhalen over uitkeringsgerechtigden die hun uitkering missen en vervolgens bijna geen hulp meer kunnen krijgen.
De financiële klap die veel Amerikanen te verduren krijgen is één ding, maar als je het mij vraagt, zal de psychologische schade van deze sabotage verder gaan dan het verlies van geld. Zelfs als senioren, veteranen en anderen die afhankelijk zijn van overheidssteun uiteindelijk krijgen wat hun beloofd is, zullen velen lange periodes van paniek en frustratie doormaken, omdat ze nooit zullen weten wanneer en of ze geholpen zullen worden.
Bovendien is de federale overheid geen opgeblazen, zinloze bureaucratie. Ze bestaat grotendeels uit miljoenen goede mensen die om hun werk geven – vaak werkend voor een veel lager salaris dan ze in de private sector zouden kunnen verdienen. Hen willekeurig ontslaan en met minachting behandelen komt neer op het vernietigen van een waardevol publiek bezit.
Net als bij Trumps invoerrechten zal veel van deze schade onherstelbaar zijn. Zelfs als DOGE uiteindelijk wordt gesloten en de techneuten in ongenade naar huis worden gestuurd, hoeveel van de toegewijde ambtenaren die we verloren hebben, zullen dan terugkeren? Hoeveel jongeren zullen bereid zijn om in overheidsdienst te treden, wetende wat er met hun voorgangers is gebeurd?
De behoorlijk goede federale overheid die we vier maanden geleden hadden, is gedegradeerd en het kan tientallen jaren duren om die te herstellen.
De oorlog om kennis
Amerika loopt wereldwijd voorop in wetenschap en intellectueel onderzoek van allerlei aard. Tenminste, dat was het een paar maanden geleden. De verwoesting die Trump sindsdien heeft aangericht, is moeilijk te overschatten.
Ik weet niet hoeveel mensen zich realiseren in hoeverre de regering-Trump het wetenschappelijk onderzoek in Amerika al abrupt tot stilstand heeft gebracht. Het begrotingsvoorstel voor 2026 dat de regering heeft gepubliceerd, zou de financiering van de National Institutes of Health met 40 procent verlagen en die van de National Science Foundation met meer dan de helft.
Maar de steun voor onderzoek is al lang voor de start van het volgende begrotingsjaar opgedroogd. Op 30 april kregen NSF-medewerkers de opdracht om “tot nader order geen enkele financiering meer toe te kennen”. Dit betekent niet alleen geen nieuwe subsidies, maar ook geen uitbetaling van extra geld op bestaande subsidies. Erger nog, het NIH lijkt begunstigden te “ghosten” – ze annuleren hun subsidies niet formeel, maar weigeren simpelweg de beloofde fondsen te verstrekken.
De oorlog tegen de wetenschap draait ook niet alleen om geld. Overal waar je kijkt, is er een drang om elk onderzoek te stoppen dat MAGA-types woke vinden of te maken hebben met “DEI”. Dit hoeft bijvoorbeeld niet genderstudies te betekenen. Het zou elk onderzoek kunnen betreffen dat bewijs levert voor klimaatverandering of suggereert dat vaccins werken en geen autisme veroorzaken. Dit is een frontale aanval op elke vorm van intellectueel onderzoek.
Hier is de kans groot dat een te groot deel van de schade blijvend zal zijn. Zelfs als een toekomstige regering de financiering zou herstellen en een einde zou maken aan de campagne tegen vermeende wokeness, wie wil er dan nog een groot onderzoeksproject starten in een land dat zich zo gedraagt? Hoeveel vooraanstaande wetenschappers – of getalenteerde buitenlandse studenten – willen nog een baan aan Amerikaanse universiteiten aanvaarden, wetende dat ze één verkiezing verwijderd zijn van vervolging, misschien zelfs arrestatie? Wat de wetenschap betreft, is de Amerikaanse eeuw wellicht voorbij.
Het nieuwe vergulde tijdperk van crypto
Een van de meest verrassende ontwikkelingen verdient vermelding: de Trumpiaanse promotie en exploitatie van cryptovaluta. Het lijkt misschien moeilijk te geloven, maar Bitcoin is een ouderwets idee in termen van informatietechnologie: het werd in 2008 bedacht, bijna net zo oud als de iPhone. In al die jaren sindsdien hebben de enorme hordes cryptovalutaverkopers geen echte economische rol voor hun producten kunnen vinden. De meeste legitieme bedrijven accepteren geen betalingen in crypto, zelfs niet in landen zoals El Salvador, die grote bedragen hebben uitgegeven aan de promotie van de digitale valuta.
Maar illegale zaken, waarbij grote bedragen kunnen worden overgemaakt die de autoriteiten niet kunnen traceren, is een ander verhaal. Cryptovaluta, met name ‘stablecoins’ zoals Tether, spelen een grote rol in criminele activiteiten, met name chantage en afpersing.
Nu heeft crypto een nog opmerkelijker gebruik gevonden: omkoping. De nutteloze $TRUMP- en $MELANIA-munten werden gebruikt om miljarden over te maken naar de president en zijn familie, waarschijnlijk in ruil voor invloed. De president gaf zelfs een feest voor cryptoliefhebbers, waarbij hij hen $1 miljoen vroeg voor het plezier van zijn gezelschap. Dit alles doet de corruptie van de Gilded Age kleinzielig en ouderwets lijken.
De triomf van wrok
De voor de hand liggende vraag, gezien dit verwoestende landschap, is er een van motief. Waarom doen Trump en zijn omgeving dit?
Heel wat linkse politici in de VS, en zelfs centrumlinks, delen de visie van Bernie Sanders: wat we zien is een regering van en voor oligarchen. Dat wil zeggen, we kijken naar een kliek miljardairs die nog rijker willen worden. Ze willen de overheidsuitgaven drastisch verlagen, met name de uitgaven die kwetsbare mensen helpen, om ruimte te maken voor belastingverlagingen. Ze willen de overheid ontmantelen zodat die geprivatiseerd kan worden, waarbij de contracten naar hen en hun vrienden gaan.
Daar zit duidelijk wel iets in. Maar ik denk niet dat dat het hele verhaal is. Het verklaart niet de handelsoorlog, die bijna iedereen treft. Het verklaart niet waarom deze mensen infectieziekten weer groot willen maken en de Amerikaanse wetenschap willen vernietigen.
Wat ik denk dat er gebeurt, is de triomf van wrok. Lees eens Trumps Truth Social-posts, of Musks tweets, of RFK Jr.’s toespraken, en de overweldigende indruk die je krijgt is dat dit boze, onzekere mensen zijn. “Misschien moet Harvard zijn belastingvrije status verliezen en belast worden als een politieke entiteit als het politieke, ideologische en door terrorisme geïnspireerde/ondersteunende ‘ziekte’ blijft propageren?”, zei Trump op Truth Social. Klinkt dit als een rationele beleidsmaker? Of als iemand met wrok?
Deze mannen lijden duidelijk niet aan “economische angst”. Ze zijn rijk en bekleden machtsposities, en verrijken zichzelf waarschijnlijk op dit moment door middel van epische corruptie. Toch weet iedereen die tijd heeft doorgebracht met mannen in bevoorrechte posities hoe gemakkelijk het voor sommigen van hen is om verbitterd en boos te zijn, ondanks het leven dat 99,9 procent van de bevolking zou benijden, omdat privileges niet zo bevredigend zijn als ze dachten. (Hé, ik heb een groot deel van mijn leven doorgebracht met elitaire academici, en ik zie het constant.)
De leidende figuren van MAGA lijken zich, zoals Trump het zelf zou zeggen, “zeer slecht” te voelen. Trump voelt dat veel mensen hem als een onwetende boer beschouwen, en dat maakt hem gek. Musk is woedend dat hij niet langer de bewondering krijgt die hij kreeg toen Tesla nog cool was. RFK Jr. lijkt vastbesloten te bewijzen dat hij niet meer zo’n idioot is als hij.
Ik zou willen stellen dat bijna al het beleid van de regering door deze wrok is gevormd. Trump gaat helemaal los op invoerrechten, grotendeels om wraak te nemen op economen die denken dat ze beter weten hoe dit soort dingen werken dan een vastgoedontwikkelaar die niet veel leest. Musk heeft de federale overheid kapotgemaakt om te bewijzen dat hij echt een genie is die alles beter begrijpt dan wie dan ook. RFK vernietigt medisch onderzoek om iedereen die zijn slangenolie zou kunnen tegenspreken, het zwijgen op te leggen.
Er is duidelijk iets grondig mis met een politieke organisatie die zulke mensen aan de macht kan brengen. Ik heb echter wel genoeg vertrouwen in Amerika om te geloven dat hun heerschappij uiteindelijk ten einde zal komen. Ondertussen richten ze echter enorme schade aan. En ik verwacht niet dat ik in mijn leven volledig zal herstellen.
