De Republikeinse conventie had deze week probleemloos tot een avond beperkt kunnen worden. Of nog beter: men had een paar luidsprekers kunnen ophangen op centrale punten in het land waar steeds dezelfde boodschap uitgalmde. Had een hoop moeite en kosten gescheeld.
Die boodschap is in elk geval kernachtig: Joe Biden, de Democratische presidentskandidaat, is een gevaar voor het land. Hij is een crypto-socialist die de politie af wil schaffen en relschoppers ‘vreedzame demonstranten’ noemt. Donald Trump daarentegen is de beschermer van niet alleen ‘the American way of life’ maar ook van niets minder dan de ‘westerse beschaving’. De Amerikanen staan in november voor de keus: Trump of de chaos.
Dat van de aantijgingen richting Biden weinig tot niets klopt, is van geen enkel belang. In de buurt van de feiten blijven, al is het maar even, is iets waar ze bij Trump en co niet aan doen. Zijn adviseur Kellyanne Conway introduceerde in dat verband het begrip ‘alternatieve feiten’. Je kunt dat begrip oprekken tot een ‘alternatieve werkelijkheid’. Dat is de schijnwereld waarin het presidentschap van Trump zich voltrekt.
Op die manier kan zelfs de falende aanpak van de coronacrisis verdraaid worden tot een succesverhaal. Er zijn inmiddels 180.000 Amerikanen aan het virus bezweken, maar dankzij het beleid van Trump (welk?) zijn het er niet meer geworden.
De meestal vreedzame protesten tegen het racisme en politiegeweld worden opgeblazen tot orgiën van vandalisme, terreur en geweld. Dat was, zo kon je uitentreuren horen, vooral de schuld van de Democraten die al die excessen zouden goedpraten. Biden kan die rellen en vernielingen zo vaak en krachtig veroordelen als hij wil, het maakt geen moer uit. Ook hier heerst de Trumpiaanse vuistregel: als je een ‘alternatief feit’ maar vaak genoeg rondtoetert, wordt het vanzelf waar.
Van hetzelfde laken een pak bij de economie. Door corona hebben we de ernstigste crisis in bijna 90 jaar, met meer dan 20 miljoen werklozen, maar Wall Street draaide een topkwartaal dus ook die crisis zal ook wel gauw voorbij zijn. Voorwaarde is natuurlijk wel dat Trump in het Witte Huis blijft.
Er werd op de conventie nauwelijks een poging gedaan om kiezers buiten de eigen achterban te bereiken. Wie ook het woord voerde, en dat waren voornamelijk familieleden, hun aanhang, en de zorgvuldig geselecteerde meelopers het was een eindeloze preek voor de eigen parochie. Het was Trump, Trump en nog eens Trump. En het was dodelijk saai.
Toch, het valt niet uit te sluiten dat het werkt. Als een land zo gepolariseerd is als de VS, zijn de zwevende, nog twijfelende kiezers, op een hand te tellen. De stellingen zijn allang betrokken. Je bent voor of tegen (Trump dan wel Biden) en het centrum bestaat in feite niet meer. In dat geval zou de kandidaat die zijn achterban het best weet te mobiliseren wel eens de hoogste ogen kunnen gooien. Trump mag nu in de polls nog ruim 8 procent achterstaan op Biden, dat wil in geen geval zeggen dat de koers al gelopen is. Geen Democraat die enigszins bij zijn hoofd is, zal zich rijk rekenen.
Zeker niet als law and order het hoofdthema van de campagne wordt. In Kenosha, in de staat Wisconsin, heerst de noodtoestand nadat de politie een zwarte man in zijn rug had geschoten en rellen, inclusief plunderingen en brandstichting, waren uitgebroken. Als die beelden blijven hangen, nog versterkt door het oprakelen van de rellen eerder deze zomer, en ga er maar van uit dat dit gaat gebeuren, kan dat Trump zeker in de kaart spelen.
Hij moet dan wel vooral de vrouwelijke kiezers in de voorsteden, de thuisbases van de middenklasse, weer zien te overtuigen. Vier jaar geleden scoorde hij bij die groep opmerkelijk goed, maar veel van die vrouwen zouden hem nu toch ‘te weinig empatisch’ en ‘te vrouwonvriendelijk’ vinden.
En verder moet hij hopen op de traditionele uitglijders van Joe Biden. De volgende fase van de campagne zijn de drie debatten tussen de kandidaten in september en oktober. Daarin zal Trump vooral onder de gordel proberen te slaan en moet Biden hoe dan ook overeind moet zien te blijven. De leider van de Democraten in het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, is daar klaarblijkelijk niet gerust op. Zij wil die debatten schrappen omdat de ‘president zich toch niet aan de feiten houdt en de kans groot is dat hij zich misdraagt’.
Dat is een advies dat Biden beter naast zich neer kan leggen. Wegblijven is een zwaktebod en reken maar dat Trump daar munt uit zal slaan.