Trumps steun aan ‘onze’ boeren past in internationale radicaal-rechtse agenda

De kleuren van de nationale vlaggen zijn hetzelfde, of je ze nou omkeert of niet, maar voor de rest hebben de Nederlandse boerenprotesten op het eerste gezicht weinig te maken met de Verenigde Staten. Toch liet Amerika’s vorige president Donald Trump zich afgelopen weekend lovend uit over de Nederlandse boeren die zich volgens hem “dapper tegen de klimaattirannie van de Nederlandse regering verzetten”.

Trumps opmerkingen staan allerminst op zichzelf. De laatste weken kwamen opmerkelijke steunbetuigingen van rechts-nationalisten uit verschillende landen voor de boerenprotesten in Nederland. In Frankrijk sprak bijvoorbeeld Marine Le Pen haar steun uit aan de Nederlandse boerenbeweging. Rechts-populistische Amerikaanse en Canadese media stuurden verslaggevers naar Nederland om de protesten te verslaan.

Op Fox News mocht voormalig kandidaat-Kamerlid voor Forum voor Democratie Eva Vlaardingerbroek met complottheorieën en een rode zakdoek om haar hals de boerenprotesten duiden in de show van presentator Tucker Carlson. Tijdens een boerensolidariteitsprotest op de Dam op zaterdag was een van de uitgenodigde sprekers Trumps voormalige veiligheidsadviseur Michael Flynn, die is veroordeeld voor liegen tegen de FBI over contacten met de Russische ambassadeur in de VS. Via een videoverbinding sprak hij de aanwezigen toe.

Bekijk hier Trumps opmerkingen over de Nederlandse boeren:

Al deze bijval uit het buitenland voor de boeren komt uit de nationalistische hoek. Toch verbaast het radicalismedeskundige Jelle van Buuren van de Universiteit Leiden niet dat de Nederlandse boerenprotesten over de grens worden aangegrepen door radicaal-rechts: “Er is paradoxaal genoeg sprake van een internationalisering van het nationalisme. De grieven uit verschillende landen verspreiden zich via een internationale digitale ecologie.” Op sociale media staan radicaal-rechtse politici in contact met complotdenkers, corona-activisten, geradicaliseerde boeren en influencers uit allerlei landen.

Wat de groepen lijkt te verbinden is een wantrouwen in instituties en afkeer van wat zij zien als een elitair globalistisch establishment, zegt Van Buuren. Elk protest dat enigszins binnen dat kader valt, wordt doelbewust aangegrepen om de eigen agenda zichtbaarder te maken. Eerder dit jaar gebeurde dat bijvoorbeeld met de truckersprotesten in Canada. Van Buuren: “Nu corona wat naar de achtergrond is verschoven, zijn de boeren daarvoor in de plek gekomen.”

Complottheorieën die eerder te horen waren bij protesten tegen onder meer coronamaatregelen, worden rondom het boerenprotest gerecycled. Zo claimen verschillende groepen dat het Nederlandse stikstofbeleid is ingegeven door het World Economic Forum (WEF) en onderdeel uitmaakt van de Great Reset die WEF-oprichter Klaus Schwab zou willen afdwingen.

In de Nieuwsuur-serie #Ophef duikt verslaggever Rudy Bouma in de wereld van nepnieuws en complotten om erachter te komen waar misvattingen ontstaan en waarom mensen ze geloven. In deze aflevering: The Great Reset:

The Great Reset: de steeds terugkerende verzinsels

Je kunt je afvragen wat al die groepen ideologisch gezien nou echt gemeen hebben. Radicaal-rechtse politici, zoals van Forum voor Democratie, zeggen te strijden tegen globalisme en daarom het boerenprotest te steunen. Tegelijkertijd zijn er weinig sectoren die economisch zo profiteren van het globalisme als de agrarische sector in Nederland. Zo’n 80 procent van de Nederlandse boerenproductie wordt geëxporteerd.

Van Buuren: “Die paradoxen worden voor lief genomen. Dat is politiek pragmatisme dat niet uniek is voor deze groepen.” Maar er zijn genoeg boeren die weinig van Forum voor Democratie moeten hebben: “Die zeggen: ‘Baudet wil uit de EU, dat zou voor ons de doodsteek zijn’. Naast export halen boeren ook een groot deel van hun inkomen uit EU-subsidies.”

Of het bonte internationale gezelschap van allerlei protestgroepen, radicale media en politici standhoudt, is dus nog maar de vraag: “Nieuwe grieven worden ingevoegd in een oude agenda. Daarmee hopen politici als Trump een instabiel politiek klimaat te creëren en als beweging sterker te worden. Maar de band tussen de groepen kan ook tijdelijk en opportunistisch blijken als de issues die worden aangekaart straks zijn opgelost.”