Indignatie redactie 
Het eerste wat over de tarievenoorlog van de Trump-regering gezegd moet worden, is dat deze vooral bedoeld is om de Volksrepubliek China te verzwakken, te ondermijnen en te isoleren.
Het maakt deel uit van een breder programma van ‘ontkoppeling’ van China en een bredere Nieuwe Koude Oorlog tegen China – een systeem van hybride oorlogsvoering met economische, diplomatieke en propagandamaatregelen, aangevuld met een belangrijke militaire component: de inzet van honderdduizenden troepen in de Pacifische regio; de Amerikaanse militaire bases op de Filipijnen, Guam, Okinawa, Japan, Zuid-Korea en Australië; de inzet van geavanceerde wapensystemen in de regio; en verschillende pogingen om een soort Aziatische NAVO op te richten.
Trumps tarieven zijn dus slechts een voortzetting en verdieping van Obama’s zogenaamde Pivot to Asia, ontworpen door Hillary Clinton en voor het eerst aangekondigd in 2011. Deze ‘pivot’ is sindsdien door elke regering nagestreefd – en verdiept. Trump lanceerde in 2018 een handelsoorlog tegen China en blies de Quad-groep nieuw leven in. Biden lanceerde een halfgeleideroorlog tegen China en creëerde de AUKUS-groep. Nu keert Trump terug naar economische dwang – de kunst van de deal in het groot.
Al deze Amerikaanse regeringen, Republikeins en Democratisch, hebben zogenaamde vrijheid van navigatie in de Zuid-Chinese Zee nagestreefd en erop aangedrongen oorlogsschepen door de Straat van Taiwan te laten varen. Ze hebben allemaal de levering van Amerikaanse wapens aan de provincie Taiwan opgevoerd. Ze hebben allemaal Taiwanese separatisten aangemoedigd en het Eén-China-principe ondermijnd, met als doel een trigger te creëren voor een potentiële hete oorlog tegen China.
Dit is de geopolitieke context voor Trumps importheffingenwaanzin. En als zodanig vormt het niet echt een fundamentele breuk met het huidige Amerikaanse buitenlandse beleid.
Het onderstaande artikel is gebaseerd op een toespraak van Carlos Martinez, mederedacteur van Friends of Socialist China, tijdens een webinar van de Black Liberation Alliance over het onderwerp ‘Trumps tarievenoorlogen tegen het Zuiden en de nieuwe Koude Oorlog’, gehouden op 8 mei 2025.
Carlos plaatst de tarievenoorlog binnen de bredere, door de VS geleide Nieuwe Koude Oorlog tegen China. De tarieven zijn in wezen “een voortzetting en verdieping van Obama’s zogenaamde Pivot to Asia, ontworpen door Hillary Clinton en voor het eerst aangekondigd in 2011”.
De rechtvaardiging van de Trump-regering voor haar tarievenoorlog – dat deze zal leiden tot herindustrialisatie van de VS en een toename van de inkomsten – is pertinente onzin. “Sterker nog, de Amerikaanse minister van Financiën, Scott Bessent, verklaarde vorige maand openlijk dat het doel van de tarieven is om Japan, Zuid-Korea en India te overtuigen deel te nemen aan een ‘grote omsingelingsstrategie’ om China te isoleren en te verzwakken.”
Carlos schrijft dat “de VS China willen straffen voor zijn succes in het opbouwen van een moderne economie, voor het ontwikkelen van zijn soevereiniteit en voor zijn weigering om te buigen voor de Amerikaanse hegemonie… De opkomst van China verstoort het hele imperialistische systeem. Het staat de relatie die de VS met de rest van de wereld wil onderhouden, in de weg, zodat het het wereldwijde economische en financiële systeem in zijn eigen belang kan vormgeven.”
Het artikel merkt op dat de tarievenoorlog geen kans van slagen heeft: “De Amerikaanse heersende klasse wil China isoleren, maar uiteindelijk zal ze zichzelf isoleren.” Het mislukken van de tarievenoorlog brengt echter de mogelijkheid van verdere gevaarlijke ontwikkelingen met zich mee:
De voor de hand liggende zorg die daaruit voortvloeit, is dat het volgende wapen van het Amerikaanse imperialisme tegen China wellicht niet metaforisch zal zijn, maar dat de Nieuwe Koude Oorlog heet zal worden. Anti-oorlogsbewegingen in het Westen moeten op dit punt zeer waakzaam zijn.
De andere sprekers op het panel waren Radhika Desai ( International Manifesto Group ), Margaret Kimberley ( Black Agenda Report ) en Myriam Kane ( Black Liberation Alliance ).
De gestelde doelen van de tarievenoorlog zijn onzinnig
Gaan de tarieven echt over China? Nou, ze kunnen nauwelijks over iets anders gaan. Het is volkomen duidelijk dat de doelstellingen die de Amerikaanse regering met hun tarievenoorlog heeft geformuleerd, volslagen onzin zijn.
Niemand bij zijn volle verstand gelooft dat wereldwijde invoerrechten de Amerikaanse industrie nieuw leven in zullen blazen. Om dat te bereiken, zou de Amerikaanse overheid een systematisch langetermijnprogramma van staatsgesteunde investeringen en de ontwikkeling van menselijk kapitaal via onderwijs en training moeten starten. En de Trump-regering zal daar nog minder snel in slagen dan eerdere regeringen.
Ondertussen zijn wereldwijde productieketens ongelooflijk complex. Het verplaatsen van productie is niet simpelweg een kwestie van een paar fabrieken bouwen en een paar werknemers aannemen. De VS is in hoge mate een postindustriële economie – het resultaat van het neoliberale beleid van de afgelopen 50 jaar.
De veronderstelling van minister van Handel Howard Lutnick dat de Amerikaanse arbeidersklasse zal veranderen in een “leger van miljoenen en miljoenen mensen die kleine schroefjes indraaien om iPhones te maken” is dan ook absurd. Dit is een bizarre fantasie die aan de arbeidersklasse wordt verkocht om steun te verwerven voor een handelsoorlog die absoluut niet in hun belang is.
De tarieven kunnen het Amerikaanse inkomen ook niet verhogen. Integendeel. De tarieven worden betaald door de importeur, en die kosten worden doorgaans doorberekend aan de consument. Er is dus geen sprake van een inkomensstijging; hooguit is er sprake van een overdracht van welvaart van consumenten (waarvan de meesten tot de arbeidersklasse behoren) naar de schatkist – die, na haar opmerkelijke vrijgevigheid te hebben getoond met omvangrijke belastingverlagingen voor de ultrarijken, wel een steuntje in de rug kan gebruiken.
Maar hogere prijzen betekenen uiteraard minder verkopen, waardoor het nationale inkomen in zijn geheel eerder zal dalen dan stijgen.
Het is dus duidelijk dat de tarieven een geopolitiek wapen zijn, geen economisch wapen. En de focus op China blijkt uit het feit dat het land het hoogste tariefniveau heeft – 145 procent, vergeleken met de slechts 10 procent die wordt opgelegd aan landen zoals Groot-Brittannië, die doen wat Trump hen opdraagt – en uit het feit dat alle landen, behalve China, genieten van een pauze van 90 dagen op hun tarieven.
Sterker nog, de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent verklaarde vorige maand openlijk dat het doel van de tarieven is om Japan, Zuid-Korea en India ervan te overtuigen deel te nemen aan een ‘grote omsingelingsstrategie’ om China te isoleren en te verzwakken.
Waarom China isoleren en verzwakken?
In feite probeert de VS China te straffen voor zijn succes bij het opbouwen van een moderne economie, voor het ontwikkelen van zijn soevereiniteit en voor zijn weigering om zich te onderwerpen aan de Amerikaanse hegemonie.
De opkomst van China kwam als een schok voor de Amerikaanse heersende klasse. De hervormingen en openstelling van China vanaf eind jaren zeventig hielden een geleidelijke integratie in wereldwijde waardeketens in, helemaal onderaan de ladder. China had een enorme, goed opgeleide, capabele en goedkope beroepsbevolking, perfect voor arbeidsintensieve productie in sectoren zoals textiel, speelgoed en zeer eenvoudige elektronica.
Natuurlijk was het nooit de bedoeling van de Chinese leiders om China onderaan de ladder te houden, maar dat was wel waar Amerikaanse strategen op rekenden. In de loop van de volgende veertig jaar werden veel Amerikanen extreem rijk door in China te investeren en hun productie naar China uit te besteden.
Maar China bleef klimmen in de waardeketen en zijn economische kracht vergroten, tot het punt waarop het nu een wetenschappelijke en technologische grootmacht is, een wereldleider in telecommunicatie, geavanceerde productie, infrastructuur, ruimtevaart, supercomputers, quantumcomputers, hernieuwbare energie, elektrische voertuigen en vele andere sectoren. Van ’s werelds toonaangevende onderzoeksinstellingen bevinden zich er enkele in China. China produceert meer academische onderzoeksartikelen dan enig ander land.
Bovendien heeft het de VS ingehaald qua totale economische omvang. Gemeten naar nominaal bbp zal China de VS over een paar jaar inhalen. Gemeten naar koopkrachtpariteit (KKP) heeft China de VS een paar jaar geleden al ingehaald. Hoe dan ook, China als serieuze economische concurrent is het laatste wat de VS verwachtte.
De opkomst van China verstoort het hele imperialistische systeem. Het staat de relatie die de VS met de rest van de wereld wil hebben, in de weg, waarmee het het wereldwijde economische en financiële systeem in zijn eigen belang kan vormgeven. Het staat leenvoorwaarden in de weg; het staat unilaterale sancties in de weg; het staat meerdere vormen van economische dwang in de weg. Waarom zou een Afrikaans land bij het IMF een lening aanvragen op voorwaarde van privatisering van zijn watersysteem, terwijl het een lening van China kan krijgen tegen veel lagere rentetarieven en zonder strafvoorwaarden? Hoe kan het Westen sancties gebruiken om Rusland, Cuba en Venezuela tot onderwerping te dwingen, terwijl die landen op grote schaal met China kunnen handelen?
En de opkomst van China is ook een aanzienlijk ideologisch probleem. China heeft de VS ingehaald qua economische omvang, en de Chinese economie groeit nog steeds veel sneller dan de VS of andere grote kapitalistische landen. Socialisme met Chinese kenmerken bewijst in de praktijk effectiever te zijn dan het door de VS geleide neoliberale kapitalisme.
Het is veertig jaar geleden dat Deng Xiaoping zei dat “de superioriteit van het socialistische systeem uiteindelijk wordt aangetoond door een snellere en grotere ontwikkeling van de productiekrachten dan onder het kapitalistische systeem”. Spoelen we door naar 2025, dan wordt die superioriteit daadwerkelijk aangetoond. Zoals Xi Jinping vaak zegt, stelt het Chinese socialistische systeem het land in staat enorme middelen te mobiliseren voor grote projecten die tegemoetkomen aan de behoeften en prioriteiten van de bevolking.
Waarom heeft China deze ongelooflijke vooruitgang geboekt op het gebied van hernieuwbare energie en elektrische voertuigen? Omdat de overheid een nationale campagne coördineerde, waarbij het onderwijs, de publieke sector en de private sector betrokken waren, om dit te realiseren. Het is erg moeilijk om zoiets te bereiken onder het kapitalisme, vooral onder de neoliberale variant. In de VS staat de fossiele-brandstoffenlobby betekenisvolle vooruitgang op het gebied van hernieuwbare energiebronnen in de weg. In China is er geen fossiele-brandstoffenlobby. De opkomst van China ondermijnt de hele Washington Consensus.
De VS probeert om een aantal redenen wanhopig de economische groei van China te ondermijnen. Ze willen China dwingen de handelsvoorwaarden van de VS te accepteren en ze willen andere landen onder druk zetten om zich aan de kant van de VS te scharen tegen China.
Kan de tarievenoorlog werken?
Wat willen ze van China in deze tarievenoorlog? In wezen willen ze dat China voor honderden miljarden dollars aan Amerikaanse producten koopt die de Chinezen niet nodig hebben, om de Amerikaanse economie te ondersteunen. Het is ouderwets losgeld, en het heeft dezelfde basis als de eerste fase van Trumps handelsoorlog tegen China in 2018.
Wat willen de VS van andere landen? De VS wil dat andere landen zich van China afkeren en zich meer op de VS richten. Dat ze meedoen aan de ‘ontkoppeling’ van China. Bedenk dat de VS onder Trump een wereldwijde campagne voerden om landen wereldwijd te overtuigen Huawei uit hun netwerkinfrastructuur te verwijderen. Dat was natuurlijk niet erg succesvol – het waren alleen hopeloze lakeien zoals Groot-Brittannië die ermee instemden.
Deze tarievenoorlog verloopt volgens hetzelfde principe, maar dan op grotere schaal. De VS zegt tegen landen over de hele wereld: desinvesteer in China. Handel minder met China. Accepteer minder investeringen uit China. Werk met ons samen om de ontwikkeling van China te belemmeren.
En omdat de VS geen positief alternatief te bieden heeft, moeten ze hun toevlucht nemen tot dreigementen. Bij gebrek aan beloningen gebruiken ze een stok: doe wat we zeggen, of we blokkeren effectief uw toegang tot de Amerikaanse markt.
Niets hiervan werkt.
China heeft overduidelijk gemaakt dat het geen handelsoorlog wil, dat het er geen baat bij heeft en dat het vreedzame en wederzijds voordelige relaties met de VS en zelfs met alle landen nastreeft. Maar China zal niet toegeven aan de Amerikaanse intimidatie. Minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi verwoordde het botweg: “De VS hebben lange tijd enorm geprofiteerd van vrijhandel, maar gebruiken nu tarieven als onderhandelingsmiddel om exorbitante eisen aan andere landen te stellen. Als we ervoor kiezen om te zwijgen of compromissen te sluiten en terug te krabbelen, zal dat de intimidatie alleen maar aanmoedigen.”
Het is niet meer 1839. De Eeuw van Vernedering is voorbij. China gaat in 2025 geen oneerlijke verdragen meer ondertekenen. Bij elke tariefverhoging die de VS heeft aangekondigd, heeft China vergeldingsheffingen aangekondigd.
Bovendien heeft China, zoals onlangs in een artikel van Bloomberg werd opgemerkt, zijn economie “handelsoorlogbestendig gemaakt” door zijn handelspartners en toeleveringsketens te diversifiëren, de binnenlandse consumptie te stimuleren en zijn eigen technologische en wetenschappelijke zelfredzaamheid te ontwikkelen. De afhankelijkheid van import uit de VS en export naar de VS is de afgelopen jaren aanzienlijk afgenomen.
China is de grootste handelspartner van twee derde van de landen ter wereld. De wereldeconomie heeft China steeds meer nodig dan de VS. De Amerikaanse heersende klasse wil China isoleren, maar uiteindelijk zal het zichzelf isoleren.
Ondertussen graven de VS hun eigen graf wat betreft hun rol in de wereld. Alle landen zien dat de VS een gangsterregime is en geen betrouwbare partner; dat ze zich niet gebonden achten aan het internationaal recht of gedragsnormen.
De tarievenoorlog zal dus zowel de gestelde als de werkelijke doelen niet bereiken.
De voor de hand liggende zorg die daaruit voortvloeit, is dat het volgende wapen van het Amerikaanse imperialisme tegen China wellicht niet metaforisch zal zijn, maar dat de Nieuwe Koude Oorlog heet zal worden. Anti-oorlogsbewegingen in het Westen moeten op dit punt zeer waakzaam zijn.
Update: Dit is de gezamenlijke verklaring over de bijeenkomst, zoals gepubliceerd door het Witte Huis :
De regering van de Verenigde Staten van Amerika (de “Verenigde Staten”) en de regering van de Volksrepubliek China (“China”),
Erkennende het belang van hun bilaterale economische en handelsrelatie voor beide landen en de wereldeconomie;
Erkennende het belang van een duurzame, langetermijn- en wederzijds voordelige economische en handelsrelatie;
Reflecterend op hun recente besprekingen en in de overtuiging dat doorlopende besprekingen de zorgen van beide partijen in hun economische en handelsrelatie kunnen aanpakken; en
Vooruitgaan in de geest van wederzijdse openheid, voortdurende communicatie, samenwerking en wederzijds respect;
De Partijen verbinden zich ertoe de volgende acties te ondernemen vóór 14 mei 2025:
De Verenigde Staten zullen (i) de toepassing van het aanvullende ad valorem-tarief op goederen uit China (waaronder goederen uit de Speciale Administratieve Regio Hongkong en de Speciale Administratieve Regio Macau), zoals vastgelegd in Uitvoerend Besluit 14257 van 2 april 2025, wijzigen door 24 procentpunten van dat tarief gedurende een eerste periode van 90 dagen op te schorten, terwijl het resterende ad valorem-tarief van 10 procent op die goederen blijft staan, overeenkomstig de bepalingen van dat Besluit; en (ii) de gewijzigde aanvullende ad valorem-tarieven op die goederen, opgelegd door Uitvoerend Besluit 14259 van 8 april 2025 en Uitvoerend Besluit 14266 van 9 april 2025, afschaffen.
China zal (i) de toepassing van het aanvullende ad valorem-recht op artikelen uit de Verenigde Staten, zoals uiteengezet in de aankondiging van de Douanetariefcommissie van de Staatsraad nr. 4 van 2025, dienovereenkomstig wijzigen door 24 procentpunten van dat tarief te schorsen voor een eerste periode van 90 dagen, terwijl het resterende aanvullende ad valorem-recht van 10 procent op die artikelen behouden blijft en de gewijzigde aanvullende ad valorem-rechten op die artikelen, opgelegd door de aankondiging van de Douanetariefcommissie van de Staatsraad nr. 5 van 2025 en de aankondiging van de Douanetariefcommissie van de Staatsraad nr. 6 van 2025, worden ingetrokken; en (ii) alle noodzakelijke administratieve maatregelen nemen om de niet-tarifaire tegenmaatregelen die sinds 2 april 2025 tegen de Verenigde Staten zijn genomen, op te schorten of in te trekken.
Na het nemen van de bovengenoemde maatregelen zullen de partijen een mechanisme opzetten om de besprekingen over economische en handelsbetrekkingen voort te zetten. De vertegenwoordiger van Chinese zijde voor deze besprekingen zal He Lifeng, vicepremier van de Staatsraad, zijn, en de vertegenwoordigers van Amerikaanse zijde zullen Scott Bessent, minister van Financiën, en Jamieson Greer, handelsvertegenwoordiger van de Verenigde Staten, zijn. Deze besprekingen kunnen afwisselend in China en de Verenigde Staten plaatsvinden, of in een derde land, na overeenstemming tussen de partijen. Indien nodig kunnen beide partijen overleg op werkniveau voeren over relevante economische en handelskwesties.
