Meer oorlog in ellendig Syrië. De helft van de bevolking bestaat nu uit vluchtelingen; hele steden liggen verbrijzeld door bombardementen; groepen gekke schutters schieten de lucht in; Amerikaanse, Franse, Israëlische en Russische oorlogsvliegtuigen bombarderen wijd.
Nu, bovenop de chaos, heeft president Donald Trump eindelijk Turkije, de tweede militaire macht van de NAVO, het groene licht gegeven om delen van Noordoost-Syrië binnen te vallen nadat hij blijkbaar een symbolische kracht van Amerikaanse troepen daar had gelaten zich terug te trekken.
Dit plaatst de Turken natuurlijk in een groeiende confrontatie met de Koerden in de regio, die tijdens de burgeroorlog in Syrië grote delen van het gebied hebben bezet. De Koerdische militie, bekend als YPG (verwarrend onderdeel van het zogenaamde Vrije Syrische Leger), is bewapend, rijkelijk gefinancierd en geregisseerd door de CIA en het Pentagon.
De meeste Koerdische troepen worden ingezet langs de lijn van de voormalige spoorlijn Berlijn-Bagdad, een belangrijke bron van oorlogszuchtige spanningen vóór de Eerste Wereldoorlog. Interessant is dat de Turkse president, Recep Tayyip Erdogan, een staatsbezoek bracht aan bloedvijand Servië toen het Turkse offensief schopte uit.
Turkije noemt de Koerdische milities ’terroristen’ en koppelt ze aan de oorspronkelijke Koerdische verzetsbeweging PKK die op de Amerikaanse en Turkse zwarte lijst staat. Ik heb het wrede conflict in Oost-Anatolië (Zuid-Turkije) behandeld tussen het Turkse leger en Koerdische milities bekend als ‘peshmerga’. Als de VS Syrische en Iraakse groepen ’terroristen’ kunnen noemen, waarom kunnen de Turken dan niet hun eigen terroristische branding voeren? Syrië, Libanon en Irak bevinden zich immers in hun achtertuin.
De Amerikaanse media zijn fel anti-Turks omdat Ankara als enigszins pro-Palestijns wordt gezien. Israël is een bittere vijand van Turkije’s Erdogan. Je leest zelden iets positiefs over Turkije of zijn leider. Niet veel westerse lezers weten zelfs dat Syrië sinds het begin van 1500 deel uitmaakte van het Ottomaanse rijk, de voorloper van het moderne Turkije. Dat waren ook Irak, Palestina, het huidige Israël, Saoedi-Arabië en Jemen.
Het belangrijkste was dat de enorme olievelden van Irak tot het Ottomaanse rijk behoorden totdat het Britse rijk ze greep aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Frankrijk greep Syrië en Libanon. Beide voormalige keizerlijke mogendheden zijn vandaag nog steeds aan het rondneuzen in de regio en hebben de moed om de betrokkenheid van Turkije in buurland Syrië te bekritiseren.
De Verenigde Staten hebben geen historisch belang in de regio. Amerikaanse troepen in Syrië lijken afkomstig te zijn van het Amerikaanse garnizoen in Irak, dat, zoals VP Dick Cheney hoopte, een centrale Amerikaanse militaire basis zou worden voor het hele Midden-Oosten. De oorlogspartij in Washington kreunt dat Trump de Koerden heeft ‘verraden’. Hun officieuze hoofd, senator Lindsey Graham, eist meer oorlog in Syrië – dezelfde strijderssenator die de oorlog in Vietnam ontwijkde door zich bij de Nationale Garde te voegen als advocaat.
De Koerden zijn gebruikt en verraden sinds 1918. Ze lijken altijd het korte einde van de stok te krijgen. Het oude Koerdische gezegde, ‘geen vrienden behalve de bergen’, is pijnlijk waar. Washington wil niet betrokken raken bij een nieuwe Koerdische staat die uit Syrië of Irak is uitgehouwen, ook al dringt Israël er hard op door het Midden-Oosten verder te versplinteren. De olievoorraden in Irak en Syrië zijn nog steeds een krachtig lokmiddel voor imperialistische machten.
Trump noemt de fracas in Syrië terecht ‘een domme oorlog’. Maar veel pro-oorlogse strijdkrachten spelen in op deze vermoeide, verwarde president die zich diep in het Syrische moeras heeft verdiept, een probleem van grotendeels Amerikaanse maar ook Turkse. Ironisch genoeg autoriseerde voormalige president Barack Obama dwaas Amerika’s poging om de Assad-regering van Syrië omver te werpen onder het mom van een nep-burgeroorlog. Dit was een van de weinige Obama-beleid dat Trump koos om te volgen. De neofiet president was niet bereid of niet in staat om te voorkomen dat de diepe staat in Washington de oorlog aanmoedigde.
De regio in kwestie is nauwelijks het kloppende hart van Syrië. Het ziet er groot uit op de kaart, maar is meestal woestijn en struikgewas, bezaaid met ellendige kleine dorpjes met Arabische of Koerdische bevolking. Turkije, dat meer dan 2 miljoen Syrische vluchtelingen heeft, staat te popelen om te beginnen met repatriëring van deze enorme last veroorzaakt door zijn beleidsfouten en de westerse mogendheden.
In het midden is het verspreide puin van het kortstondige ISIS-kalifaat. Rusland, dat Turkije zijn zeer capabele S-400 luchtafweersysteem verkoopt, kijkt verrukt toe terwijl oude bondgenoten Turkije en de VS uit elkaar gaan.
Zelfs Trump weet hoe belangrijk Turkije is voor de NAVO-alliantie. Door een breuk tussen Washington en Ankara konden de vitale Amerikaanse bases in Incirlik en Adana uit Turkije worden gegooid. Daarom moet Trump voorzichtig betreden.