Ultrabewerkte voedingsmiddelen in verband gebracht met hypertensie, kanker en vroegtijdig overlijden
Indignatie redactie
4 min. lezen
Ultrabewerkte voedingsmiddelen in verband gebracht met hypertensie, kanker en vroegtijdig overlijden: onderzoek onthult verborgen gevaren van het moderne dieet
In een wereld waar gemak belangrijker is dan voeding, legt een baanbrekende studie de dodelijke gevolgen van ultrabewerkt voedsel bloot – en koppelt het aan torenhoge percentages hypertensie, hartaandoeningen, kanker en vroegtijdig overlijden. Het onderzoek, gepresenteerd op de ACC Asia 2025-conferentie in Singapore, analyseerde gegevens van 8,2 miljoen volwassenen op vier continenten en onthulde een verontrustende trend: hoe meer ultrabewerkt voedsel mensen eten, hoe sneller hun gezondheid achteruitgaat .
Belangrijkste punten:
- Uit een nieuw onderzoek blijkt dat ultrabewerkte voedingsmiddelen het risico op hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, kanker en vroegtijdig overlijden vergroten.
- Elke 100 gram extra die dagelijks wordt geconsumeerd, verhoogt het risico op spijsverteringsziekten met 19,5% en de totale sterfte met 2,6%.
- Onderzoekers waarschuwen voor verborgen toevoegingen, synthetische ingrediënten en voedingsstofarme formules in massaal geproduceerde voedingsmiddelen.
- Overheden en gezondheidsfunctionarissen worden opgeroepen om strengere etikettering af te dwingen en alternatieven op basis van onbewerkte voeding te promoten.
De stille moordenaars in je voorraadkast
Ultrabewerkte voedingsmiddelen – die in de fabriek geproduceerde producten vol synthetische additieven, geraffineerde suikers en industriële zaadoliën – zijn niet zomaar lege calorieën. Ze zijn ontworpen om verslavend te werken en tegelijkertijd essentiële voedingsstoffen te verwijderen. Volgens Dr. Xiao Liu, cardioloog in het Sun Yat-sen Memorial Hospital , verstoren deze voedingsmiddelen de stofwisseling, darmgezondheid en zelfs het geestelijk welzijn door:
- Bloedlipidenonevenwichtigheden
- Vernietiging van het darmmicrobioom
- Chronische ontsteking en oxidatieve stress
- Insulineresistentie en obesitas
Veelvoorkomende overtreders zijn:
- Suikerrijke granen (glucosestroop met hoog fructosegehalte, kunstmatige kleurstoffen)
- Verpakte koekjes en snoep (gehydrogeneerde oliën, emulgatoren)
- Bewerkt vlees (natriumnitriet, MSG)
- Frisdranken en energiedranken (aspartaam, fosforzuur)
Een dosisafhankelijke gezondheidscrisis
Uit het onderzoek bleek dat de risico’s toenemen voor elke 100 gram bewerkt voedsel die dagelijks wordt geconsumeerd (ongeveer een klein zakje chips of een suikerhoudend drankje):
- 14,5% hoger risico op hypertensie
- 5,9% meer cardiovasculaire gebeurtenissen
- 19,5% piek in spijsverteringsziekten
- 2,6% grotere kans op vroegtijdig overlijden
Nog alarmerender? De GRADE-beoordeling bevestigde een hoge tot matige zekerheid in deze bevindingen, wat betekent dat het bewijs onweerlegbaar is.
Waar komt de term ‘ultrabewerkt voedsel’ vandaan?
De term ‘ultra-processed food’ (UPF) werd in 2009 geïntroduceerd door de Braziliaanse voedingsonderzoeker Carlos Monteiro en zijn team als onderdeel van het NOVA-voedselclassificatiesysteem. Dit systeem categoriseert voedingsmiddelen op basis van hun mate van bewerking in plaats van alleen hun voedingswaarde.
De NOVA-classificatie verdeelt voedingsmiddelen in vier groepen:
- Onbewerkte of minimaal bewerkte voedingsmiddelen (bijv. vers fruit, groenten, eieren, melk).
- Bewerkte culinaire ingrediënten (bijv. suiker, zout, boter, oliën).
- Bewerkte voedingsmiddelen (bijvoorbeeld groenten in blik, kaas, vleeswaren).
- Zeer bewerkte voedingsmiddelen (bijv. frisdranken, chips, fastfood, verpakte snacks).
Monteiro’s onderzoek benadrukte hoe UPF’s verband houden met obesitas en chronische ziekten, waardoor wereldwijd meer mensen zich bewust worden van de gezondheidsrisico’s die ze met zich meebrengen.
Wat is het verschil tussen ultrabewerkte voedingsmiddelen en bewerkte voedingsmiddelen?
Ultrabewerkte voedingsmiddelen (UPF’s) zijn industrieel vervaardigde producten met talloze additieven, kunstmatige smaakstoffen en een minimale hoeveelheid volwaardige voeding. In tegenstelling tot bewerkte voedingsmiddelen – zoals bonen in blik, kaas, gerookte vis en brood – die voornamelijk worden aangepast voor conservering of smaak en herkenbare ingrediënten behouden, zijn UPF’s (zoals frisdrank, snoep, instantnoedels, kipnuggets en diepvriespizza) afhankelijk van kunstmatige kleurstoffen, emulgatoren, zoetstoffen en conserveermiddelen.
Hoewel bewerkte voedingsmiddelen ondanks hun hoge zout-, suiker- of vetgehalte toch nog wat voedingsstoffen kunnen bevatten , zijn UPF’s doorgaans calorierijk, boordevol ongezonde vetten, suiker en zout, en bevatten ze weinig vezels en essentiële voedingsstoffen. Het primaire doel van bewerkte voedingsmiddelen is het verlengen van de houdbaarheid of het verbeteren van de smaak, terwijl UPF’s zijn ontworpen voor een optimale smaak, gemak en een lange houdbaarheid, waarbij lage kosten en een grote aantrekkingskracht belangrijker zijn dan voedingswaarde.
Waarom worden ultrabewerkte voedingsmiddelen als verslavend beschouwd?
Onderzoek suggereert dat UPF’s verslavend eetgedrag kunnen veroorzaken vanwege:
- Hypersmakelijkheid – Hoge niveaus van suiker, vet en zout stimuleren de beloningsmechanismen in de hersenen.
- Kunstmatige toevoegingen – Smaakversterkers (bijv. MSG) en zoetstoffen (bijv. glucosestroop) kunnen de trek in zoetigheid vergroten.
- Snelle vertering en absorptie – Geraffineerde koolhydraten en vetten veroorzaken pieken in de bloedsuikerspiegel, wat leidt tot overeten.
- Marketing & gemak – Gemakkelijke toegang en agressieve reclame versterken de gewoonte om te consumeren.
Studies die UPF’s vergelijken met verslavende middelen (zoals nicotine) suggereren dat ze kunnen leiden tot verlies van controle over eten, vergelijkbaar met verslaving. De oplossing hiervoor is simpel: Amerika weer gezond maken komt niet van bovenaf. Individuen moeten besluiten dat hun leven de moeite waard is en dat ze ervoor moeten kiezen om echt voedsel te eten , en misschien zelfs hun eigen voedsel te verbouwen!
Bronnen zijn onder meer:
