Alternatieven die door het bekende Duden-woordenboek worden gesuggereerd uit “welwillende tolerantie” zijn nog erger, meent de Centrale Raad van Joden.
Duden – een woordenboek dat de status van de ‘gouden standaard’ voor de Duitse taal heeft verdiend – is in het water beland met zijn adviserende beschrijving van het woord ‘jood’ als problematisch.
In de gedrukte en online edities zegt het woordenboek dat de aanduiding ‘jood’ ‘af en toe als discriminerend kan worden opgevat’ vanwege de associatie met het gebruik ervan door de nazi’s. Het woordenboek adviseert dan om in plaats daarvan enkele vervangende woorden te gebruiken, waaronder ‘Joodse mensen, Joodse medeburgers of mensen van het Joodse geloof’.
De suggestie viel niet goed bij de Duitse joden. De Centrale Raad van Joden van het land bekritiseerde het zogenaamd ’tolerante’ initiatief door te zeggen dat het zelf veel meer discriminerend is dan het woord dat het wilde vervangen.
“Voor mij is het woord ‘jood’ geen scheldwoord of discriminerend’ , zei het hoofd van de Centrale Raad, Josef Schuster, maandag, eraan toevoegend dat hun vereniging de Centrale Raad van Joden wordt genoemd en niet van “Joodse medeburgers” voor een reden.
“Een ‘jood’ is een woord dat staat voor gelijkheid, net als ‘katholiek’ of ‘protestant’,” legde Schuster uit, eraan toevoegend dat het “beter is dan formuleringen [doordacht] van zogenaamd welwillende tolerantie om te worden gebruikt in het geval van mensen die je uiteindelijk afstand van willen nemen.”
De kwestie leidde ook tot een debat op sociale media, waarbij de meeste mensen het erover eens waren dat vervangingen in dit geval onnodig en zinloos waren. De directeur van de Centrale Raad van Joden, Daniel Botmann, riep de mensen afgelopen zondag op om simpelweg het woord ‘jood’ te gebruiken bij het verwijzen naar joden en in plaats daarvan alternatieven te vermijden die door Duden worden gesuggereerd.
Sommige mensen op Twitter zeiden dat het woordenboek de getroffen mensen eerst had moeten vragen voordat ze iets als ‘discriminerend’ bestempelden. Anderen zeiden dat praten met mensen veel beter zou zijn dan simpelweg “gedreven te worden door de vermeende tijdgeest en de cultuur op te heffen”.
Er waren ook mensen die Duden bekritiseerden vanwege zijn pogingen om “mensen te beschermen”, die de redactie van Duden nooit om dergelijke “bescherming” vroegen. Deze “vreemde taalconstructie toont de absurditeit van de taalpolitie” , schreef iemand .
Het woordenboek probeerde aanvankelijk zijn standpunt te verdedigen door te zeggen dat de redacteuren “jarenlang zeer intensief hadden gewerkt aan het labelen van woorden die … als discriminerend en racistisch worden beschouwd.” “Naar onze inschatting wordt er gezocht naar alternatieve woorden, vooral door politici, vanwege de negatieve connotatie van het woord ‘jood'”, zei een woordvoerster van Duden maandag tegen de krant Bild.
De woordenboekuitgevers kondigden later op maandag aan dat ze hun advies zouden herzien. Het hoofd van het redactieteam van Duden, Kathrin Kunkel-Razum, zei dat ze de kritiek “begrijpt” en voegde eraan toe dat “het toch nooit ons doel is geweest” om controverses te veroorzaken.
Kunkel-Razum beweerde dat het advies jarenlang bestond en “helemaal niets nieuws” was, maar zei dat de redactie de informatie erin zal herzien om “de complexiteit van het debat” weer te geven. De aangekondigde veranderingen werden verwelkomd door de Centrale Raad van de Joden. “Alles moet worden gedaan om te voorkomen dat de term [jood] definitief als discriminerend wordt geclassificeerd”, zei Schuster tegen persbureau dpa.