Verplicht ID : Hoe leeftijdscontroles het internet zullen transformeren

Een foto uploaden naar Instagram, een afspeellijst op YouTube starten, een uitslag googlen, een game-app downloaden of porno kijken – deze dingen maken voor miljoenen mensen deel uit van het dagelijks leven. Niemand hoeft te bewijzen dat hij of zij daadwerkelijk volwassen is. Maar het internet zoals wij dat kennen is momenteel aan het veranderen.

Overheden in verschillende landen werken aan wetten die vereisen dat iedereen zijn of haar identiteitsbewijs moet halen voordat hij gebruik kan maken van bekende diensten op internet. Als u uw identiteitsbewijs niet wilt of kunt tonen, kunt u ook uw gezicht voor de webcam presenteren om uw leeftijd te laten beoordelen met behulp van “kunstmatige intelligentie”.

Talrijke regelgeving is bedoeld om dergelijke controles op zoveel mogelijk niveaus te verankeren. De fabrikanten van leeftijdscontrolesystemen lobbyen om het gebruik van hun producten te presenteren als een alternatief en dit in wetten te verankeren. Deze ontwikkeling zou het internet radicaal kunnen transformeren. Wanneer u op sociale mediaplatforms, videodiensten of pornosites klikt, kan er een venster verschijnen met de tekst: Geef uw ID op – of verdwijnt.

De hoop hierachter is dat leeftijdscontrole voor iedereen het internet veiliger zou maken voor kinderen en jongeren. De bedieningselementen zijn ontworpen om ze te beschermen tegen ongepaste inhoud of gevaarlijke contacten en om ervoor te zorgen dat alleen mensen van de juiste minimumleeftijd dergelijke dingen tegenkomen. Maar de gehoopte zekerheid is bedrieglijk. Geen enkele technologie ter wereld kan minderjarigen beschermen tegen ongepaste media – en zeker niet tegen porno . Ook de besturing vraagt ​​een hoge prijs, zowel voor minderjarigen als voor volwassenen.

Wat is er precies gepland, wat zijn de gevaren – en wat zou het alternatief zijn? In dit artikel beantwoorden we de belangrijkste vragen.

• 1. Hoe kun je de leeftijd van mensen op internet controleren?
• 2. Wat zijn de gevaren van leeftijdscontroles?
• 3. Waar moeten leeftijdscontroles worden afgedwongen?
• 4. Wie wil leeftijdscontroles verspreiden?
• 5. Wie voert campagne tegen de verspreiding van leeftijdscontroles?
• 6. Welke alternatieven zijn er?

1. Hoe kun je de leeftijd van mensen op internet controleren?

Er kunnen verschillende methoden schuilgaan achter het woord ‘leeftijdscontrole’. Ze verschillen in hoe complex ze zijn, hoe foutgevoelig en hoe invasief.

Op klassieke identiteitsbewijzen zoals een identiteitskaart staat duidelijk de geboortedatum van iemand vermeld. Er zijn bijvoorbeeld leeftijdsverificatiesystemen waarbij mensen hun identiteitsbewijs voor de webcam moeten houden of er een foto van moeten maken.

Elektronische identificatiedocumenten , zoals de eID-functie van de identiteitskaart, zijn al afgestemd op online leeftijdscontrole. Hier kan bijvoorbeeld alleen de informatie of een persoon meerderjarig is of niet, gericht en anoniem worden doorgegeven.

Ook alternatieve documenten zoals een creditcard of rijbewijs kunnen aantonen dat iemand minimaal 18 jaar oud is. Ook hiervoor moeten gebruikers de documenten voor een camera presenteren.

Op AI gebaseerde gezichtsherkenning wordt vaak als aanvulling gebruikt nadat gebruikers identificatiedocumenten hebben gepresenteerd. Software moet vaststellen of de persoon op de pasfoto ook daadwerkelijk de persoon voor de webcam is. Biometrische kenmerken zoals de positie van ogen, neus en mond kunnen worden gebruikt om mensen duidelijk van elkaar te onderscheiden.

Op AI gebaseerde leeftijdsdetectie is bedoeld om in te schatten hoe oud iemand is. Hiervoor moet ze ook haar gezicht laten zien voor de webcam. De software kan echter niet meer doen dan schatten; dus ze maakt fouten.

Bij eenvoudige leeftijdsquery’s via invoervensters moeten gebruikers eenvoudigweg zelf hun leeftijd opgeven. De vraag kan bijvoorbeeld zijn: “Ben je ouder dan 18 jaar?” of: “Wanneer ben je geboren?” In tegenstelling tot de andere methoden is het hier bijzonder gemakkelijk om valse informatie te verstrekken.

Korte tests zoals een hoofdrekentaak zijn een andere methode om vooral jongere kinderen uit te zoeken. Gebruikers moeten bijvoorbeeld eerst twee getallen bij elkaar optellen voordat ze een app kunnen openen. De veronderstelling hierachter is dat mensen die een dergelijke taak niet kunnen oplossen, te jong moeten zijn.

2. Wat zijn de gevaren van leeftijdscontroles?

Er bestaat geen technologie die op betrouwbare wijze de leeftijd van gebruikers kan controleren zonder hun basisrechten te schenden. Op het spel staan ​​fundamentele rechten zoals privacy en vrijheid van informatie tot en met participatie – van alle gebruikers. Last but not least gaat het ook om het recht van ouders en wettelijke voogden om zelf te beslissen wat het beste is voor hun kinderen.

De rechten op privacy en gegevensbescherming komen vooral in gevaar wanneer gebruikers wordt gevraagd identificatiedocumenten of biometrische gegevens vrij te geven. Dergelijke inhoud behoort tot de meest gevoelige die mensen op internet over zichzelf kunnen onthullen. 

De gegevens zijn niet alleen interessant voor criminelen die identiteitsdiefstal willen plegen . Wetshandhavingsautoriteiten werken er ook voortdurend aan om hun toegangsrechten tot persoonlijke gegevens uit te breiden. Zelfs als aanbieders tegenwoordig beloven de verzamelde gegevens onmiddellijk te verwijderen, kunnen gebruikers er niet op vertrouwen dat dit ook daadwerkelijk in alle gevallen gebeurt – en altijd zo blijft. Gegevens zijn alleen veilig tegen ongewenste toegang en misbruik als ze niet in de eerste plaats worden verzameld.

Het recht op anonimiteit op internet houdt nauw verband met het vorige punt. Het ideaal hierachter is dat mensen zich zo vrij mogelijk op internet kunnen bewegen, zonder zich zorgen te hoeven maken dat iemand hun stappen rechtstreeks naar hen kan herleiden. Ook de stoplichtregering schreef in haar regeerakkoord : “We zullen het anonieme en pseudonieme onlinegebruik in stand houden.” Met name de strengere methoden van leeftijdscontrole zijn nauwelijks verenigbaar met anonimiteit.

Het wordt het huiveringwekkende effect genoemd wanneer wettelijke maatregelen mensen ervan weerhouden hun fundamentele rechten uit te oefenen . ID-controles kunnen zo’n effect hebben. Het is bijvoorbeeld niet verboden om inhoud over seksueel overdraagbare aandoeningen, veilig gebruik, erotiek of zelfmoordpreventie op internet te bekijken. Op deze manier oefenen gebruikers hun recht op vrijheid van informatie uit. Maar misschien zouden ze dit minder vaak doen als ze hun identiteitsbewijs moesten halen voordat ze dergelijke websites bezochten en het gevoel zouden krijgen dat ze in de gaten werden gehouden.

Het recht op participatie en vrijheid van informatie is bedoeld om ervoor te zorgen dat alle mensen zich vrijelijk op het internet kunnen verplaatsen en zich kunnen informeren, zonder barrières of hindernissen. Met name strengere methoden voor leeftijdscontrole kunnen deze rechten schenden. Zo zijn er mensen die simpelweg niet beschikken over wat de leeftijdscontroles vereisen: zoals een werkende webcam of identificatiedocumenten die door de controlesystemen worden ondersteund . 

Volgens schattingen hebben enkele honderdduizenden mensen in Duitsland helemaal geen papieren . Op AI gebaseerde systemen kunnen ook deelname uitsluiten. Ze hebben vaak aanzienlijk hogere foutenpercentages voor groepen waarvan de gegevens minder in de training zijn verwerkt , bijvoorbeeld mensen van kleur . Zelfs leeftijdscontroles waarbij gebruik wordt gemaakt van kleine rekentaken die zogenaamd alleen kinderen uitdagen, sluiten volwassenen met rekenproblemen uit.

Van overblokkering is sprake wanneer een beperkende maatregel per ongeluk meer inhoud beïnvloedt dan oorspronkelijk de bedoeling was. Dit is precies wat al kan worden waargenomen bij technologieën voor jeugdbescherming: zowel de SafeSearch-functie van Google Search als het jeugdbeschermingsprogramma JusProg hebben zelfs gerenommeerde informatie-aanbiedingen geclassificeerd als niet geschikt voor minderjarigen, zoals uit onderzoek van netzpolitik.org is gebleken. Dit kan de participatie van minderjarigen beperken, maar ook de participatie van volwassenen die zich niet als volwassene kunnen of willen identificeren.

Het recht om eigen kinderen groot te brengen kan worden beperkt door strenge leeftijdscontroles. Volgens de Basiswet hebben ouders in de eerste plaats het recht – maar ook de plicht – om verantwoordelijk te zijn voor hun kinderen. Strikte leeftijdscontroles op internet maken het echter voor ouders gemakkelijker om veel beslissingen te nemen over welke hindernissen hun kinderen op welke leeftijd en voor welke inhoud op de weg zullen worden gezet. 

Slimme kinderen die op bovengemiddelde leeftijd zelf nieuwe dingen willen leren op internet, zouden door controles worden afgeremd. Zelfs als ouders van mening zijn dat hun kinderen volwassen genoeg zijn, zouden ze hen voortdurend moeten helpen de controles te overwinnen. Er bestaan ​​al lange tijd strenge leeftijdsgrenzen aan de kassa, bijvoorbeeld voor films ‘vanaf 12’, ‘vanaf 16’ enzovoort. Maar de vergelijking is moeilijk: dit zou iets fundamenteel nieuws zijn voor het internet, dat minderjarigen voortdurend begeleidt in hun dagelijks leven.

De effectiviteit van zelfs de strengste leeftijdscontroles kan slechts beperkt zijn: zelfs met uitgebreide controles zullen kinderen en jongeren ongepaste inhoud op internet blijven tegenkomen. Bijvoorbeeld op sociale media, waar dingen steeds door de contentmoderatie heen glippen; in de WhatsApp-klaschat of in de vorm van filmpjes die als moedproef op het schoolplein worden vertoond. Leeftijdscontroles, die alleen in bepaalde delen van de wereld gelden, kunnen ook gemakkelijk worden omzeild met behulp van VPN-software of de Tor-browser.

3. Waar moeten leeftijdscontroles worden afgedwongen?

Er worden steeds meer leeftijdscontroles op internet uitgevoerd, en geplande wetten zouden dit aantal aanzienlijk kunnen verhogen. In veel landen voeren autoriteiten en wetgevers momenteel campagne hiervoor, soms met succes.

Eigenlijk hadden pornosites over de hele linie de strengste leeftijdscontroles moeten hebben, althans dat is wat de wetten ter bescherming van de jeugdmedia in veel landen vereisen. Tot de door de Duitse mediatoezichthouder aanbevolen methoden behoren onder meer identiteitscontroles en gezichtsherkenning. Sommige aanbiedingen, zoals de Duitse website Fundorado, doen precies dat. De grootste pornosites ter wereld willen dit momenteel echter niet verwachten van hun miljoenen gebruikers en weigeren koppig hun identiteitsgegevens te controleren.

De druk van de overheid op pornosites neemt toe. Autoriteiten in onder meer Duitsland , Frankrijk , Groot-Brittannië , Canada en de VS proberen leeftijdscontroles op pornosites af te dwingen. In sommige Amerikaanse staten heeft industriegigant Pornhub daarom drastische gevolgen genomen: het platform trekt zich het liefst terug uit de getroffen regio’s en is daar niet meer beschikbaar .

Sociale media introduceren geleidelijk strengere leeftijdscontroles. Hooggeplaatste politici in onder meer Frankrijk, Duitsland en de VS roepen de platforms op om meer te doen om ervoor te zorgen dat, indien mogelijk, alleen kinderen van 13 jaar en ouder toegang hebben tot de inhoud.

YouTube vereist dat op zijn minst sommige gebruikers een identiteitsbewijs of een creditcard tonen als ze video’s met de classificatie ’18+’ willen bekijken. Om wie het precies gaat, maakt het platform niet bekend. Op een informatiepagina staat vaag: “Tenzij onze systemen voldoende signalen ontvangen dat een kijker ouder is dan 18 jaar”. Ook de persdienst maakte desgevraagd geen verdere informatie hierover bekend.

Instagram controleert steeds vaker de leeftijd van gebruikers die zich in eerste instantie minderjarig hebben verklaard en later hun leeftijd naar boven willen corrigeren. Als methode biedt Instagram onder meer ID-controles en op AI gebaseerde leeftijdsherkenning.

Videoplatforms in de EU kunnen leeftijdscontroles over het algemeen nauwelijks ontwijken als ze ook inhoud bevatten met “nodeloos geweld”. De Audiovisuele Mediadienstenrichtlijn (AVMSD) classificeert deze inhoud (samen met pornografie) als de “meest schadelijke” en vereist de “strengste” maatregelen. En deze maatregelen omvatten ‘leeftijdsverificatiesystemen’. De Ierse mediaregulator CNAM plant momenteel een wet die diensten expliciet verplicht om op deze basis leeftijdscontroles uit te voeren. Ierland speelt een belangrijke rol in de EU omdat YouTube, TikTok en Instagram daar zijn gevestigd. Burgerrechtenactivisten waarschuwen : de Ierse wet zal niet toestaan ​​dat deze populaire videodiensten zich aan strenge leeftijdscontroles onttrekken.

De zoekmachine Google experimenteert momenteel met instellingen voor automatisch ouderlijk toezicht. Voor sommige gebruikers wordt bijvoorbeeld automatisch het jeugdbeschermingsfilter ‘SafeSearch’ geactiveerd en worden zoekresultaten weggefilterd die als ‘aanstootgevend ’ zijn geclassificeerd, zoals we afgelopen najaar meldden. In Duitsland kan SafeSearch momenteel eenvoudig handmatig weer worden uitgeschakeld. In Zuid-Korea daarentegen vereisen lokale wetten dat gebruikers een identiteitsbewijs overleggen .

Zeer grote onlineplatforms (“VLOP’s”) met meer dan 45 miljoen maandelijkse gebruikers in de EU zouden in de nabije toekomst meer leeftijdscontroles kunnen invoeren. Dit is wat de EU Digital Services Act (DSA) aanbeveelt . De grote aanbieders hebben daarom de plicht om risico’s te beperken. En om aan deze verplichting te voldoen, hebben ze de mogelijkheid om ‘leeftijdsverificatietools’ te gebruiken. VLOP’s omvatten onder meer Facebook, Google, Snapchat, LinkedIn en YouTube.

Volgens plannen van de Europese Commissie zullen app-marktplaatsen (“winkels voor softwareapplicaties”) zoals de Google Play Store of de App Store van Apple in de toekomst ook de leeftijd van gebruikers monitoren. Namelijk ‘betrouwbaar’, wat een strengere methode van leeftijdscontrole suggereert. Dit is één van de maatregelen uit de geplande regeling ter voorkoming en bestrijding van seksueel misbruik van kinderen , kortom: CSAM-regeling, waarin ook de bekende chatcontrole is opgenomen. De onderhandelingen over het project zijn momenteel opgeschort , maar zullen waarschijnlijk worden voortgezet na de verkiezing van een nieuw EU-Parlement in de zomer.

Chatdiensten zullen waarschijnlijk ook te maken krijgen met strenge leeftijdscontroles als de EU akkoord gaat met de CSAM-regelgeving. Volgens het wetsontwerp moeten deze diensten ook minderjarigen “betrouwbaar” identificeren, tenminste als gebruikers daar contact kunnen opnemen met kinderen. Dit zal waarschijnlijk onder meer gevolgen hebben voor populaire messengerdiensten als WhatsApp, maar ook voor online multiplayergames met chatfuncties.

Onlinediensten krijgen in het algemeen prikkels voor leeftijdscontroles via de CSAM-regelgeving, vooral als ze kunnen worden gebruikt voor zogenaamd kindermisbruik. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als mensen daar bijbehorende afbeeldingen kunnen opslaan of verzenden. Diensten moeten vervolgens hun risico’s beoordelen en beperken, zoals in het wetsontwerp staat, en leeftijdsverificatiefuncties zijn een expliciete optie.

Internettoegangsaanbieders kunnen ook leeftijdsbarrières opwerpen. Dit is bijvoorbeeld waar te nemen in Groot-Brittannië , waar sommige providers de toegang blokkeren tot websites die niet standaard als kindvriendelijk zijn geclassificeerd . Op een informatiepagina legt aanbieder O2 bijvoorbeeld uit : Als u pagina’s wilt zien die zijn geclassificeerd als ’18+’, moet u eerst uw leeftijd bewijzen, bijvoorbeeld met een identiteitskaart, rijbewijs of creditcard.

Besturingssystemen worden ook steeds vaker het doelwit van leeftijdsregels. De geplande hervorming van het Staatsverdrag inzake de bescherming van minderjarigen in de media (JMStV) in Duitsland is bedoeld om aanbieders van besturingssystemen verantwoordelijk te maken als deze “gewoonlijk door kinderen en jongeren worden gebruikt”. Dit moet in ieder geval de besturingssystemen Android, Windows en Apple omvatten. Ze moeten daarom een ​​soort kindermodus (“parental protection device”) aanbieden die op een “veilige manier” kan worden geactiveerd, gedeactiveerd en aangepast. In het concept wordt in eerste instantie niet gesproken over een identiteitscontrole; Ouders kunnen de kindermodus ook beveiligen met een wachtwoord.

Samenvattend kan worden gezegd dat veel plaatsen momenteel nog vrij zijn van leeftijdscontroles, maar dat de controles vanuit verschillende richtingen naderen. Er dreigt een wereld waarin gebruikers eerst de vrije toegang tot internet moeten activeren.

4. Wie wil leeftijdscontroles verspreiden?

Talrijke regeringen introduceren wetgeving die de leeftijdscontroles uitbreidt, onder meer in de EU en Duitsland, zoals hierboven beschreven, maar ook in de VS met de Kids Online Safety Act of in het Verenigd Koninkrijk met de Online Safety Bill .

In Duitsland benadrukken politici van de stoplichtpartijen al jaren dat leeftijdscontroles verenigbaar moeten zijn met privacy en gegevensbescherming. Dit is wat de woordvoerders van het internetbeleid van de SPD en de Groenen ons vertelden in de context van identiteitscontroles voor pornosites in 2021; en de FDP benadrukte dit in haar rode lijnen voor de onderhandelingen over chatcontrole in 2022. Minister van Familie Lisa Paus (Groenen) en minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser (SPD) beloofden onlangs een ‘data-efficiënte methode’ om de leeftijd op sociale media strenger te controleren.

De realiteit van leeftijdscontrole is momenteel anders. Een groot deel van de door de verantwoordelijke mediatoezichthouder aanbevolen leeftijdscontrolesystemen voor pornosites zijn bijvoorbeeld extreem invasief en vereisen identiteitskaarten of op AI gebaseerde gezichtsscans.

IT-bedrijven willen veel geld verdienen met het verkopen van leeftijdsverificatiesystemen. Zo uitgebreid mogelijke wetten zijn bijzonder goed voor het bedrijfsleven: leeftijdscontroles zijn dan niet langer slechts een aanbod, maar zelfs een verplichting. Hoe meer onlinediensten dergelijke controles moeten invoeren, hoe groter het potentiële klantenbestand wordt.

De AVPA (Age Verification Providers Association) komt op voor de belangen van de fabrikanten van dergelijke controlesystemen. Het staat sinds 2020 vermeld als lobbyorganisatie in het EU-transparantieregister . Eén van de expliciete taken van de vereniging is het bevorderen van het “positieve imago” van de technologie en de industrie.

Een ander doel van AVPA zal waarschijnlijk uitbreiding zijn: op een wereldkaart heeft de vereniging landen gekleurd waar al leeftijdscontroles bestaan. Op een informatiepagina ‘voor wetgevers’ presenteert de vereniging dat het gebruik van de technologie geen alternatief biedt. In het Engels staat er:

“Je kunt de rechten van kinderen online niet beschermen als de websites en applicaties die je beheert de leeftijd van hun gebruikers niet kennen.”

Een van de meest prominente spelers binnen de vereniging is het Britse bedrijf Yoti , dat al veel grote online platforms als klant heeft gewonnen. Meta-dochter Instagram laat identiteitskaarten controleren door Yoti, net als twee van de grootste pornosites ter wereld: xHamster en Pornhub. De pornosites controleren momenteel alleen de ID’s van artiesten. Als u op een dag de controles wilt uitbreiden naar uw miljoenen en miljoenen bezoekers, zou Yoti al in de positie zijn als dienstverlener.

Blijkbaar wordt er in de EU naar de associatie geluisterd. Volgens eigen informatie speelde AVPA een “leidende rol” in een consortium genaamd “euCONSENT”, in opdracht van de Europese Commissie. Het consortium is bedoeld om de basis te ontwikkelen voor de manier waarop internetgebruikers in de EU in de toekomst hun leeftijd moeten laten controleren. De reden hiervoor is de geplande eIDAS-verordening , die bedoeld is om de digitale identiteiten in de EU ingrijpend te hervormen . Volgens het EU-transparantieregister streeft euCONSENT “geen commerciële belangen na” en zet het zich in voor “de rechten van het kind”.

5. Wie voert campagne tegen de verspreiding van leeftijdscontroles?

De regering in Australië heeft afgelopen herfst leeftijdscontroles afgewezen, althans tijdelijk. In augustus 2023 heeft het Ministerie van Infrastructuur in een uitgebreide verklaring (PDF) aangegeven dat zij momenteel geen enkele technologie overtuigend acht. Het ministerie noemde als redenen zorgen over de persoonlijke gegevens van volwassenen en het feit dat de systemen gemakkelijk kunnen worden omzeild. Conclusie: “Een besluit over verplichte leeftijdscontroles kan nog niet worden genomen.”

De koepelorganisatie van Europese organisaties voor digitale vrijheidsrechten, EDRi (European Digital Rights), analyseerde in oktober 2023 de kenmerken van leeftijdscontrolesystemen in detail. Het artikel weerspiegelt de positie van twintig maatschappelijke organisaties, en de conclusie is drastisch: EDRi verwerpt duidelijk leeftijdscontroles met behulp van documenten en op AI gebaseerde leeftijdsherkenning.

Volgens de analyse zouden de methoden nauwelijks bestand zijn tegen een mensenrechtentoets op noodzakelijkheid en evenredigheid. Ze bedreigden “de privacy, gegevensbescherming en het recht op vrije meningsuiting van zowel kinderen als volwassenen.” Bovendien zouden ze “de autonomie van kinderen schenden” en “ouders en wettelijke voogden uitschakelen”.

In een verklaring over de geplande Ierse mediaregulatorwet waarschuwt EDRi: Surveillance in naam van de bescherming van minderjarigen zou kunnen leiden tot meer toezicht op ieders activiteiten op internet, censuur kunnen introduceren en de anonimiteit kunnen afschaffen.

De Child Protection Association komt op voor de rechten van kinderen en jongeren in Duitsland. Vice-president Joachim Türk beschrijft de bestaande leeftijdscontroles in de digitale ruimte als “te onvolwassen”. Op vraag van netzpolitik.org schreef hij: “Wij wijzen toepassingen af ​​die bijvoorbeeld biometrische gegevens kunnen lezen. De inmenging in de persoonlijke rechten van kinderen is niet te rechtvaardigen.” 

Op AI gebaseerde leeftijdsherkenning is ook nog steeds te foutgevoelig. Leeftijdscontroles zouden verstandig, data-efficiënt en juridisch conform moeten zijn – en ze zouden alleen hand in hand kunnen gaan met preventie en voorlichting. Türk waarschuwt: “Naast het recht op bescherming hebben kinderen en jongeren ook recht op participatie en empowerment.” Het gaat erom dat zij “zelfbeschikking en vertrouwen krijgen in het gebruik van deze apparaten en media.”

6. Welke alternatieven zijn er?

Er bestaat momenteel geen eenvoudige, alomvattende oplossing voor de onlinebescherming van minderjarigen die de zorgen van ouders en voogden kan wegnemen. Maar dat is geen argument voor een bedrieglijke, invasieve en fundamenteel fatale maatregel als strikte leeftijdscontroles. Ook al beweert de lobbyorganisatie van de fabrikanten van dergelijke systemen het tegenovergestelde: er zijn veel benaderingen om minderjarigen te beschermen die volledig functioneren zonder strikte leeftijdscontroles.

Voor veel media-opleiders spelen verboden of technologische hulpmiddelen doorgaans een ondergeschikte rol. In plaats daarvan bevelen zij aan om jongeren uit te rusten met mediavaardigheden en hen te voorzien van informatie die geschikt is voor hun leeftijd . Met behulp van mediageletterdheid kunnen minderjarigen steeds beter met zichzelf omgaan als ze ongepaste inhoud tegenkomen. Bij de leeftijd passende informatie, bijvoorbeeld over seksualiteit, kan voorkomen dat minderjarigen primair seksuele voorlichting zoeken op pornosites.

Als ouders de technologische hulpmiddelen niet willen missen, kunnen ze ook software voor ouderlijk toezicht rechtstreeks op de apparaten van hun kinderen installeren. Deze aanpak is aanzienlijk minder invasief dan het algemeen monitoren van miljoenen volwassen internetgebruikers. Een voorbeeld hiervan zijn jeugdbeschermingsfilters zoals JusProg. Maar ook hier liggen problemen op de loer: in januari berichtten we over de beperkingen en risico’s van dergelijke filters .

De koepelorganisatie EDRi waarschuwt dat strenge leeftijdscontroles een “vals gevoel van veiligheid” geven. In plaats daarvan pleit EDRi voor een combinatie van maatregelen: zoals leeftijdsadequaat toezicht door ouders en voogden, maar ook zachte leeftijdscontroles via eenvoudige zoekopdrachten waarbij gebruikers hun geboortedatum moeten opgeven.

Afhankelijk van het type onlinedienst zijn er nog veel meer mogelijkheden om minderjarigen te beschermen: bijvoorbeeld kindvriendelijke blokkeer- en rapportagefuncties voor opdringerige contacten in de chat; goed bemande contentmoderatieteams op sociale media of veilige encryptie om gevoelige chatberichten te beschermen tegen ongeoorloofde toegang.