‘Vluchten kan niet meer’

Dat Nederlandstalige lied stamt uit 1971, gezongen door Jenny Arean en Frans Halsema, en geschreven door Annie M.G. Schmidt, met muziek van Harry Bannink. Jenny is de enige die nog leeft. Ze is tachtig.

In dat jaar zagen velen het somber in, als gevolg van de ‘Kernwapen-dreiging’, en de aanstaande ecologische ramp, zoals verwoord in het rapport van de ‘Club van Rome’, dat een jaar later verscheen. Het zette een domper op de overwegend vreugdevolle stemming onder jongeren die na de ‘Summer of Love’ van 1968 al zagen aankomen dat de oorlog in Vietnam snel beeïndigd zou worden door hun collectieve inzet, al waren de politici en generaals, en het ‘militair financieel complex’, nog niet zo ver.

Het waren niet alleen die opstandige jongeren die, wereldwijd, de straat op gingen, en ‘ludieke acties’ opzetten als protest tegen de oorlog in Vietnam, die verantwoordelijk waren voor het échec van de ‘Warparty’ in dat deel van de wereld. De oorlog had zich al uitgebreid tot de buurlanden, met Amerikaanse steun voor de ‘Rode Khmer’ van de roemruchte massamoordenaar Pol Pot, omdat ze fel anti-Vietnamees waren, waar de Vietnamezen meer gecharmeerd waren van de Soviets, en de ‘Rode Khmer’ tegen Maoïstisch China aan schurkte, dat zelf midden in de bloederige, verstikkende, destructieve ‘Culturele Revolutie’ zat.

En de ‘vijand van onze vijand is onze vriend’. Zo kwamen we wat later ook aan Al Qaeda en IS, en de Oekraïense neonazi’s. Want 1971 was ook het jaar waarop de Verenigde Staten voor de eerste keer ‘failliet’ gingen. De uitgaven ten bate van de oorlog waren niet langer op te hoesten, als het land de koppeling met het goud, zoals na de Tweede Wereldoorlog afgesproken in ‘Bretton Woods’, overeind wilde houden.

Het zorgde voor grote instabiliteit, gierende inflatie en economische stagnatie, die uiteindelijk werd beteugeld door Paul Volcker als centrale bankier in 1981, toen hij de rente op geleend geld spectaculair verhoogde, tot uiteindelijk 21,5%, wat de ernstigste economische crisis in vijftig jaar teweeg bracht, maar gevolgd door een periode van groei die tot 2007 duurde, met alleen tussendoor nog even de ‘Dot-Com’-crisis, die door twee andere centrale bankiers, Alan Greenspan en Ben Bernanke, werd ‘opgevangen’ door golven ‘gemakkelijk geld’, met alle gevolgen van dien.

Naast die financiële ‘Hocus Pocus’ waren er nog twee belangrijke wendingen die er per saldo voor zorgden dat we nog niet hoefden te vluchten, en uiteindelijk volop vluchtelingen mochten verwelkomen. Om te beginnen was dat de afspraak met ‘OPEC’ dat olie slechts leverbaar zou zijn in ruil voor Amerikaanse Dollars, en daarnaast de co-optatie van Communistisch China als ‘Slavenstaat’ van het ‘Kapitaal’, waardoor alle productie richting China verkaste.

Zoals hierboven reeds aangestipt, lagen de Soviets en de Chinezen elkaar niet, wat allerlei oorzaken had waar ik niet al te diep op in kan gaan, maar die ‘Culturele Revolutie’ in China viel in grote lijnen samen met wat Lev Trotski (Lev Davidovitsj Bronstein, geboren in Janivka, het huidige Oekraïne) bepleitte, waarover hij ruzie kreeg met Jozef Stalin (Ioseb dze Besarionis Dzjoegasjvili, geboren in Gori, het huidige Georgië). Trotski moest dat met de dood bekopen, toen een agent van de geheime dienst van de Sovjet Unie hem in Mexico met een ijsbijl de hersens insloeg, na zich toegang tot Trotski’s zwaar bewaakte wooncomplex te hebben verworven door zich uit te geven voor een Belgische journalist.

Het kunstenaarsduo Diego Rivera en Frida Kahlo werden enige tijd als verdachten aangemerkt. Deze kleurrijke beschrijving moet volstaan om te illustreren dat ‘Communisten’ onderling ook niet met elkaar door één deur konden in de tijd dat ze in ‘EurAzië’ het verschil hadden kunnen maken.

Het ‘AngloSaksische’-westen was geobsedeerd door de dreiging van zo’n ‘EurAziatisch’-blok, en tegen die achtergrond moeten we ook de strijd tegen het ‘Communisme’ zien, eerder nog dan in de context van een ideologische strijd, wat naadloos is overgegaan in de strijd tegen ‘de Russen’, en waar NATO lange tijd dacht dat Communistisch-China uiteindelijk toch de kant van haar Kapitalistische meesters (en klanten) zou kiezen, was dat eigenlijk al vóór de coup in Oekraïne in 2014 een gepasseerd station.

Een jaar eerder had China haar plannen bekend gemaakt voor een ‘Nieuwe Zijderoute’, met Chinese investeringen in meer dan honderdvijftig landen, waarbij Rusland een sleutelrol vervult. Vier jaar Trump, dankzij de machinaties van Hillary Clinton, was een hard gelag voor de Kapitalistisch/Imperialistische landen, waar Trump ‘ongenuanceerd’ op China begon in te hakken, terwijl de ‘NeoCons’ (de ‘Warparty’/NAVO) zich opmaakte om via Oekraïne Poetin een kopje kleiner te maken, waarna China een ‘Reus op Lemen Voeten’ zou zijn.

Bovenstaande schets dient in eerste instantie slechts om aan te geven dat je het gevoel kunt hebben dat het water ons tot de lippen staat, en ‘Doemdenken’ opportuun, omdat je teveel geconcentreerd bent op wat er mis gaat, of dreigt mis te gaan, en je de oplossingen daardoor niet ziet. Ook niet kunt zien, waar bepaalde initiatieven min of meer bij toeval elkaar versterken, waardoor sombere verwachtingen uiteindelijk niet gerealiseerd worden.

Zo’n uitkomst is ook nu nog steeds mogelijk, maar voorzover ik kan zien lopen de mensen die het verschil zouden moeten maken elkaar in de weg, en lopen ze bovendien achter de feiten aan, waar Westerse initiatieven onontbeerlijk zijn.

Inplaats van angstig tegen elkaar aan te kruipen, omdat vluchten geen optie meer is, en we verzuipen in de vluchtelingen die uit landen waar we ‘actief’ zijn met de NAVO onze kant op komen, zou ik willen voorstellen om nog even terug te denken aan de tijd dat Michael Hutchence van de Australische band INXS de hit ‘Never Tear Us Apart’ schreef, met een video opgenomen in Praag, met onder andere de iconische Joodse begraafplaats, in die hoopvolle jaren toen ‘De Muur’ viel, en we meenden dat we voortaan als één wereld gelukzalig verder zouden gaan.

Hutchence is ook niet meer onder ons, nadat hij in 1997 zichzelf verhing, verwikkeld in een hoog opgelopen juridisch gevecht met Bob Geldof over de omgangsregeling met zijn dochter en geliefde, de ex van Geldof. Vluchten kon niet meer, kennelijk.

Uiteindelijk kunnen we plannen maken voor een betere toekomst, waarin mensen elkaar eindelijk begrijpen, en stoppen met vechten en oorlog maken, maar zoals Hutchence het zo treffend stelt in dat nummer: ‘We’ve all got wings, but some of us don’t know why’. Vergeet niet te genieten.