Indignatie redactie 
Nu eens uitgesproken voluntaristisch, dan weer ronduit vaag. Onder massale persbelangstelling sprak Europees Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen gisteren in Straatsburg haar voorlopig laatste State of the Union uit. Daarin legde ze opvallend vaak groene accenten. Over het Europese migratiebeleid – met voorsprong het meest explosieve dossier op dit moment – bleef ze dan weer opvallend op de vlakte.
Von der Leyen – Een State of The Union, dat is altijd terug- én vooruitblikken, zeker nu er volgend jaar Europese verkiezingen op de agenda staan. Of Von der Leyen daadwerkelijk zelf ook op een verlenging van haar mandaat als Commissievoorzitter mikt, blijft voorlopig onduidelijk. Maar ze maakte zich gisteren wel sterk de voorbije vier jaar negentig procent gerealiseerd te hebben van het politieke programma dat ze in 2019 vooropstelde.
Daarbij verwees ze onder meer naar de digitale transitie, de veelbesproken green deal én het feit dat de EU zich door de oorlog in Oekraïne in recordtempo ontpopt heeft tot een een echte geopolitieke unie. Dat lijkt op zijn minst een nogal optimistische inschatting van de realiteit. Want een diepgaande analyse van de studiedienst van het Europees Parlement leert ons dat deze Europese Commissie de voorbije vier jaar 610 wetgevende initiatieven aankondigde.
Daarvan moeten er nog 190 – bijna een derde dus – ook effectief worden ingediend. Het werk is dus nog niet bepaald af, al kan Von der Leyen met de pandemie en de oorlog in Oekraïne uiteraard ook wel wat verzachtende omstandigheden inroepen.
Concurrentievervalsing
‘De planeet kookt over,’ klonk het in haar speech. In één adem beloofde de commissievoorzitter ook verder te zullen inzetten op de biodiversiteit in Europa, en op een ambitieus klimaatbeleid. Tegelijk toonde ze zich niet blind voor de onrust en zelfs regelrechte woede die onder meer de energiecrisis én de green deal bij Europese burgers en bedrijven veroorzaken.
Gisterenmorgen had de liberale Duitse minister van Financiën Christian Lindner in een interview in Politico ook al zwaar uitgehaald naar het Europese klimaatbeleid. Hij riep zelfs op tot een pauze voor nieuwe wetten die moeilijk liggen bij bedrijven en burgers.
Een van de meest opvallende – en concrete – voorstellen waar Von der Leyen gisteren mee uitpakte, is een onderzoek naar de Chinese subsidiestroom richting eigen auto-industrie. Er bestaan immers sterke aanwijzingen dat China de concurrentie vervalst, waardoor Europa nu overspoeld wordt door goedkope Chinese elektrische wagens. Tegelijk worden Europese autoproducenten systematisch uit de markt geduwd.
Voor de Europese Commissie is de productie van elektrische wagens in Europa net cruciaal om de green deal ook verkocht te krijgen als een nieuwe jobmotor. En dus moet Von der Leyen er alles aan doen om een herhaling van het zonnepanelen-drama te vermijden: de voorbije jaren verhuisde de productie daarvan haast integraal naar China.
Ze toonde zich – ongetwijfeld onder zware druk van haar eigen EVP – ook nadrukkelijk bezorgd over de toekomst van de Europese landbouw. Ze wees op de rol die de boeren spelen met het oog op onze voedselzekerheid en kondigde een dialoog aan over de toekomst van de sector in Europa.
Migratiepact
Over migratie – toch al jarenlang hét hete hangijzer in Europa – bleef de Commissievoorzitter nadrukkelijk op de vlakte. Ze klopte zichzelf op de borst over het nieuwe Europese migratiepact, maar ging daarbij vrolijk voorbij aan het feit dat dit pact nog groen licht moet krijgen in het Europees Parlement.
Dat moet gebeuren onder het Belgische voorzitterschap, en zeker na de omstreden Tunesië-deal is het lang niet zeker dat de socialistische fractie in het parlement het ongewijzigd zal goedkeuren. Manfred Weber, de Duitse fractieleider van de EVP-fractie waarvan ook Von der Leyen deel uitmaakt, gaf gisteren al meteen een schot voor de boeg op dat vlak.
‘We hebben nooit eerder zoveel vluchtelingen verwelkomd in EU,’ zei hij. ‘Maar we moeten ook zelf kunnen beslissen wie Europa binnenkomt en wie niet, dat mogen we niet aan de mensensmokkelaars overlaten. Het nu voorliggende migratiepact biedt ons daartoe een unieke kans.’
Forse kritiek
De omfloerste en weinig concrete taal van Von der Leyen op vlak van migratie kon ook bij enkele Vlaamse Europarlementsleden ter rechterzijde op forse kritiek rekenen. Gerolf Annemans (Vlaams Belang) had het over ‘de jaarlijkse goednieuwsshow van de EU’ en hekelde zowel de verdere uitbreidingsplannen van de EU als het pleidooi van Von der Leyen voor meer migratiedeals met landen zoals Tunesië. ‘Die deal met Tunesië kost ons vooral veel geld en heeft in de praktijk niks opgeleverd. De illegale migratie vanuit Tunesië is enkel maar toegenomen en stelt de EU bloot aan chantage.’
Assita Kanko (N-VA) zat op dezelfde lijn. ‘De vage en mislukte deal met Tunesië naar voor schuiven als een blauwdruk voor deals met andere landen, zoals Von der Leyen nu doet, dat is een complete illusie. Het is ook al te belachelijk te geloven dat we de mensensmokkel kunnen aanpakken door een conferentie te organiseren.’ Kanko verwerpt ook de oproep van de Commissievoorzitter om Bulgarije en Roemenië zo snel mogelijk te laten toetreden tot de Schengen-zone. ‘We slagen er momenteel zelfs niet in om onze buitengrenzen adequaat te beschermen.’
