Luchtvaartmaatschappijen hebben hun klanten op grote schaal vouchers in plaats van geld gegeven bij annulering van een reis, ook als die consument daar niet mee instemde. De Europese Commissie benadrukt dat dit in strijd met het consumentenrecht is. De consument lijkt echter niets te winnen.
In het Europees passagiersrecht staat duidelijk dat een gedupeerde moet kunnen kiezen tussen geld terug of een omboeking bij een geschrapte vlucht. Nu het omboeken vrijwel onmogelijk is geworden, hebben luchtvaartmaatschappijen – en de reisorganisaties – een alternatief bedacht: de coronavoucher. Met die waardebon kunnen reizigers op een later moment alsnog op reis.
Op zich is er niks mis met die bon, vindt ook de Europese Commissie, alleen hoort de consument zijn geld terug te krijgen als hij zo’n voucher weigert. En daar wringt de schoen. Luchtvaartmaatschappijen en reisorganisaties weigeren dat geld over te maken. Ze benadrukken dat het financieel onhaalbaar is om klanten terug te betalen.
De toerismesector vreest dan een golf aan faillissementen. ,,In dat geval valt de reisbranche om en staan er 20.000 mensen op straat. Uiteindelijk wil de consument toch op vakantie”, zegt woordvoerster Mirjam Dresme van de ANVR, de brancheorganisatie van reisorganisaties.
Luchtvaartmaatschappij Transavia vindt het vooral teleurstellend dat de Europese Commissie niet vanuit het brede perspectief heeft gekeken, dus zowel vanuit de consument als de sector. De luchtvaartmaatschappij erkent dat passagiers volgens Europese wetgeving recht hebben op omboeking of terugbetaling van de ticketprijs maar benadrukt dat de huidige situatie zo uitzonderlijk is – vanwege de grote onzekerheid over het luchtvervoer en het grote aantal verzoeken om terugbetaling – dat de maatschappij zich gedwongen voelt om af te wijken van haar normale werkwijze.
‘Never nooit’
Bij reisorganisatie Corendon is het precies eender. ,,De Europese Commissie heeft formeel gelijk en we zijn er zelf ook duidelijk over geweest, ja wat wij doen is in strijd met de wet, maar we kunnen eenvoudigweg niet anders”, vult topman Steven van der Heijden aan. Veel van het geld dat klanten bij het boeken van een vakantie hebben overgemaakt, is al betaald aan hotels in ruil voor bijvoorbeeld vroegboekkorting.
Volgens Van der Heijden moeten klanten zich nu niet rijk gaan rekenen. ,,Die terugbetaling gaat never nooit gebeuren. We kunnen het ons gewoon niet permitteren.” Corendon heeft tot dusver zo’n 141.000 vouchers verstrekt met een waarde van 60 miljoen euro.
Schade
Hoeveel vouchers er in totaal zijn uitgegeven, is niet duidelijk. Ook is niet bekend hoe groot de totale waarde van de uitgegeven waardebonnen bedraagt. Dat het om aanzienlijke bedragen gaat, is wel duidelijk. Als gevolg van de uitbraak van het coronavirus zijn honderdduizenden reizen geannuleerd. Het zou alleen Air France-KLM al meer dan 3 miljard euro kosten als gedupeerden massaal cash zouden opeisen.
Vicevoorzitter van de Europese Commissie Margrethe Vestager snapt dat dit een cashflowprobleem oplevert bij luchtvaartmaatschappijen, maar wijst erop dat ook consumenten hun baan hebben verloren en het geld kunnen gebruiken. ,,Wij houden vast aan de EU-wetgeving”, aldus de vicevoorzitter. Hoe zij dat precies wil doen, is niet duidelijk.
Eerder vandaag sprak ze nog over de start van een inbreukprocedure tegen Nederland vanwege de coronavouchers, maar daar kwam de vicevoorzitter later weer op terug. ,,Het was mijn misvatting over de status van de brief die we vandaag sturen. Het spijt me dat ik verwarring heb veroorzaakt.” Alle 27 EU-landen hebben een brief waarin ze eraan worden herinnerd de huidige wetgeving over passagiersrechten na te leven, voegde ze eraan toe.
Imago
Brussel waarschuwde wel dat als een lidstaat zich niet schikt naar de wet er mogelijk acties volgen, zoals dus een inbreukprocedure. Zo’n procedure kan worden gestart als een lidstaat zich niet houdt aan het Europees recht en kan leiden tot een boete of tot een zaak bij het Hof van Justitie. De Consumentenbond vindt de ommezwaai uiterst ongelukkig en denkt dat dit het imago van Brussel geen goed doet.
Volgens de bond zal nu de minister aan zet zijn, aangezien de Europese Commissie wel met aanbevelingen kwam om vouchers aantrekkelijker te maken voor gedupeerden. ,,Het zou kunnen dat het beleid wordt aangepast naar aanleiding van de aanbevelingen, maar we zijn niet naïef”, aldus een zegsvrouw.
Nederlandse reizigers die denken dat ze nu wel hun geld terugkrijgen zullen van een koude kermis thuiskomen, verwacht Aviclaim. Oprichter Remco Kuilman van de claimstichting houdt er rekening mee dat luchtvaartmaatschappijen en reisorganisaties proberen vast te houden aan de vouchers en verwacht dat er niet veel zal veranderen. ,,Wie zijn geld terug wil zal een procedure moeten starten.”
Bij de claimstichting hebben zich in korte tijd al duizenden mensen gemeld die via een rechtsgang alsnog hun geld willen terugvorderen. ,,Wat hier gebeurt, is onwettig en de overheid gedoogt het. En dat terwijl honderdduizenden consumenten geld hebben uitstaan bij maatschappijen waar ze niet bij kunnen”, vult hij aan.
Gedekt
De brancheorganisatie ANVR benadrukt dat de vouchers voor pakketreizen die de aangesloten leden aanbieden zijn gedekt door het garantiefonds SGR. Dat houdt in dat consumenten niet met lege handen komen te staan als ze een voucher hebben van een touroperator of reisbureau dat alsnog failliet gaat. De reisbranche hoopt dat gedupeerde reizigers alsnog voor coronavouchers kiezen in plaats van voor geld.
Zo’n garantiefonds is er niet voor geannuleerde vluchten van luchtvaartmaatschappijen. De ANVR zegt blij te zijn dat de Europese Commissie de aanbeveling doet dat er ook zo’n garantiefonds komt voor luchtvaartvouchers.
Wij raden ieder aan om je geld terug te vragen, het is uw geld niet van de staat of van de belachelijke corendon of KLM deze hebben al genoeg staatssteun gehad en staatssteun is ons geld!