Het momenteel gevaarlijkste woord klinkt op het eerste gezicht erg onschuldig.
“Mag het een beetje meer zijn?” Deze zin is bekend van de worstbalie in de supermarkt of bij de slager. En het antwoord is nog bekender: “Ja, er kan nog wat meer zijn”. Gedurende een jaar in de pandemie is het enige dat je kunt horen: “Mag het iets minder zijn?” Een beetje minder vrijheid, een beetje minder contact, een beetje minder mens zijn? Met de salamitactiek wordt elke week een stukje vrijheid afgesneden. “Vrijheid sterft centimeter voor centimeter”, zei Karl-Hermann Flach, een Duitse journalist die in 1949 uit de DDR vluchtte en later FDP-politicus. En de zwijgende meerderheid zegt in tijden van Corona nog steeds: «En wat dan nog? Daarom leeft onze 90-jarige oma, die naar het bejaardenhuis werd gedeporteerd en eigenlijk vergeten was, nu een paar maanden langer. Als ze niet sterft aan het vaccin. ‘
Ronald Reagan zei ooit dat de negen gevaarlijkste woorden waren: “Ik kom van de regering en ik ben hier om te helpen.” Tegenwoordig is slechts één woord genoeg, een bijzonder gevaarlijk woord, om maatregelen mogelijk te maken die een jaar geleden ondenkbaar leken en die de staat sindsdien een onvoorstelbare macht hebben verleend. Het is het ongedwongen, korte, onopvallend snel uitgesproken woordje “slechts”: “Het is maar voor twee weken. Het is maar een masker. Het is gewoon een chique vakantie, een chique kerst, een chique Pasen. Het is alleen voor de beste van jou en die van ons. ” Waar houdt de dictatuur van de “enige” op? Wanneer is het aantal “verpleegsters” vol? Wanneer is uw persoonlijke limiet van “slechts” bereikt? En wat zegt Dieter Nuhr er eigenlijk over?
De Oostenrijkse woordvoerder Hans-Jörg Karrenbrock heeft het sluipende gif van het woord ‘alleen’ in een videoin een notendop, die momenteel actief wordt gedeeld op sociale media. De kracht van “slechts” is te danken aan twee mechanismen: een asymmetrisch ruilcontract waarin je iets waardevols terugkrijgt dat je toch toebehoort als je “slechts” de ene of de andere, aanvankelijk “slechts” licht beperkende maatregel volgt. Het tweede mechanisme is het fenomeen “shifting baselines”, een concept uit de visserijsector. Dit beschrijft het effect van de verschoven basislijn, de veranderde referentiepunten, die langzaam oplopen tot een paradigmaverschuiving die dan “normaal” lijkt. Wie wekelijks een stukje vrijheid doorgeeft, komt in de gevangenis terecht, heeft het lot niet meegemaakt en heeft ook geen noodhulp van de staat gekregen. Tegenwoordig is hun eigen appartement een gevangenis geworden en verschillen de gevangenen alleen doordat ze mochten kiezen of ze de gevangenis zelf bezitten of dat ze er huur voor betalen. Ben je er aan gewend geraakt?
Maar vrijheid sterft niet alleen in stukjes en beetjes. Het groeit ook in plakjes. En in de mate dat elk individu zichzelf positioneert voor de huidige waanzin. Vrijheid is niet een hulpmiddel dat men ‘krijgt’ voor een actie. Er is niets dat kan worden gedaan om vrijheid ’te verwerven’ in ruil voor iets anders. Omdat dat vooronderstelde dat iemand anders besliste over het verlenen van vrijheid. Maar dan is vrijheid niet langer het recht van een individu op grond van mens zijn, maar wordt het een voorrecht. Nogmaals: een nieuwe baseline, een nieuw referentiepunt. De massa wordt met deze fraude bij de neus geleid, ze krijgen de wortel van vrijheid aangeboden, die zogenaamd altijd maar een paar weken verwijderd is, die op ons wacht rond de volgende afgeplatte bocht en deze keer zeker, of na de volgende prik met een haastig vervaardigd vaccin. Als er geen mutant opduikt. Stop anders volgend jaar of het volgende. Zeker! De zomer van 2025 wordt geweldig, geloof het alsjeblieft!
Degenen die gehoorzaam zijn, in de overtuiging dat ze vrij zijn voor gehoorzaamheid, hebben de vrijheid niet begrepen of verdiend. Vrijheid komt pas tot leven als je er iets anders voor riskeert. Het is van nature iets existentieel en daarom is het zo waardevol. Vrijheid is als een investering: hoe groter het risico, hoe groter het rendement en het vrijheidsdividend. Wie vrij wil zijn, moet het risico lopen scheef aangekeken, uitgelachen, idioot te worden verklaard, meegenomen of beboet. De prijs voor vrijheid is nog beheersbaar, de risico’s beheersbaar. Hoe hoger de prijs, hoe minder bereid u zult zijn om deze in de toekomst te betalen. De laatste die dat doet, zal de paria van de oude orde zijn en tegelijkertijd de pijlers van een nieuwe orde.
Als er iets positiefs is aan de hele Corona-waanzin, is het hoogstwaarschijnlijk dit: Corona ruimt de mist op tussen degenen die doen alsof en degenen die zaken bedoelen. Tussen de vele vijgen en de dappere weinigen. Onder de modder worden tegelijkertijd de sterke pilaren en brede schouders van ongebroken individuen zichtbaar, die nooit hun vrijheid zullen opgeven en waarop een toekomst kan worden gebouwd. In de tussentijd kan de rest troost vinden: het is gewoon een gezondheidsdictatuur!