VVD steeds meer de afgrond in door roofprins klaas Dijkhoff

De rust wil maar niet weerkeren rond VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff. Eerst werd bekend dat hij al sinds 2017 wachtgeld opstrijkt omdat hij als Kamerlid minder verdient dan eerder als staatssecretaris en minister. Juridisch gezien is er niets aan de hand, want Dijkhoff heeft recht op dat geld.

Maar het is zeer de vraag of een fractievoorzitter, die zo’n 120.000 euro per jaar incasseert, ook nog eens een toelage moet ontvangen van 37.000 euro per jaar. Zeker in het geval van Dijkhoff, die altijd zo streng is voor bijstandsgerechtigden, leidt deze regeling tot gefronste wenkbrauwen. De manier waarop Dijkhoff haar meende te moeten verdedigen – “Het is uitgesteld loon” – zal bovendien het begrip voor zijn situatie niet hebben vergroot. Talloze gepensioneerden kunnen immers al een jaar of tien fluiten naar een deel van hun uitgesteld loon. En dat is in de meeste gevallen een stuk lager dan 37.000 euro per jaar.

Maar Dijkhoff gaf bij herhaling en met nadruk te kennen dat hij het wachtgeld niet wenste stop te zetten. Andere Kamerleden, onder wie een politica van GroenLinks, hadden dat onder druk van de negatieve publiciteit wel gedaan.

Dijkhoff werd afgelopen vrijdag verdedigd door premier Mark Rutte. Die liet tijdens zijn wekelijkse persconferentie weten ‘volledig achter’ zijn tweede man te staan. Een veeg teken, want eerder bleek de steun van de premier een regelrechte kus des doods. Afgetreden VVD-bewindslieden als Ivo Opstelten, Ard van der Steur en Halbe Zijlstra kunnen er van meepraten.

In de opiniepeilingen bleek de affaire behoorlijk negatief uit te pakken voor de liberalen. Een deel van de achterban toonde weinig begrip en virtueel moest de partij diverse zetels inleveren. Nu kun je bij peilingen altijd twisten over de vraag of ze kloppen en zo ja, wat de oorzaak is. Maar toch. De schrik zal de VVD-top om het hart zijn geslagen.

De onthulling van gisteren dat Dijkhoff als fractievoorzitter 4900 euro per jaar heeft getoucheerd voor dienstreizen kwam dan ook niet eens zo slecht uit. Op die reiskostenvergoeding heeft de VVD’er géén recht, omdat zijn partij hem een auto met chauffeur ter beschikking stelt. Dijkhoff kon deze kwestie aangrijpen om niet alleen die reiskostentoelage terug te storten – “Vergissing!” – maar tegelijk bekend te maken dat hij ook geen wachtgeld meer hoeft. Hoewel hij nog steeds vindt dat daarmee niets mis is, zet hij ‘die mening nu opzij’. Hij wil niet dat zijn fractiegenoten steeds maar weer hinder ondervinden van zijn ‘persoonlijke keuze’.

Einde discussie, zou je denken. Maar dat is het niet. Want volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken kún je de wachtgeldregeling helemaal niet stopzetten. Dat is alleen mogelijk als je alles wat je hebt ontvangen terugstort. En dat is Dijkhoff niet van plan, want het gaat inmiddels om 80.000 euro. En voor iemand die jaarlijks zo’n 160.000 euro op zijn rekening overgemaakt krijgt, mag een reiskostenvergoeding van een kleine 5000 euro dan een bescheiden bedrag zijn, 80.000 euro is dat niet. Zeker niet als je naar verluidt net bezig bent je huis te verbouwen.

Dijkhoff liet haastig weten dat hij het wachtgeld dat hij nog ontvangt voortaan toch zal retourneren, ook al kan hij de regeling niet echt beëindigen. Maar de indruk dat hij een zakkenvuller is zal hij hiermee niet meer kunnen wegnemen. Er is te veel publiciteit over geweest en zijn inhaligheid zal hem altijd nagedragen blijven worden. Politieke tegenstanders zullen er telkens opnieuw over beginnen, zeker als over een dik jaar de verkiezingscampagne in alle hevigheid losbarst. En ze zullen karren vol modder over de liberale runner-up uitstorten.

De vraag begint zich dan ook langzaamaan op te dringen of Dijkhoff nog wel geschikt is als kroonprins van Rutte. Kan iemand die zich als een ware geldwolf heeft ontpopt straks lijsttrekker en zelfs premier worden? Heeft hij zich niet ontwikkeld tot een té groot electoraal risico? Het zou mij niet verbazen als ze bij de VVD al eens voorzichtig om zich heen beginnen te kijken. Wie dan?