Waar brengt Mohammed bin Salman het Saoedische koninkrijk naartoe?

De legitimiteit van kroonprins Mohammed bin Salman staat voor een grote bedreiging te midden van een ongelooflijk gevoelige periode voor Saoedi-Arabië.

Het Koninkrijk Saudi-Arabië is worstelen met COVID-19, een onopgelost oorlog in Jemen en ingestorte olieprijzen. Tegelijkertijd schaden terugkerende zuiveringen van tegenstanders van kroonprins Mohammed bin Salman (MBS) het buitenlandse investeringsklimaat van het land. In deze context wordt het ambitieuze Vision 2030-initiatief om de Saoedische economie en samenleving te transformeren geconfronteerd met tal van uitdagingen, wat betekent dat de jonge heerser te maken krijgt met grote bedreigingen voor zijn legitimiteit te midden van een ongelooflijk gevoelige tijd voor zijn koninkrijk.

Sinds de Saoedi’s Vision 2030 in april 2016 aankondigden, was dit plan voor economische diversificatie het vlaggenschipinitiatief van MBS. De kroonprins is enorm populair geworden onder Saoedische jongeren die de sociale veranderingen die Vision 2030 heeft ingeluid, hebben verwelkomd, door de heropening van bioscopen, popconcerten, voetbalwedstrijden en autoshows. Sommige van de sociale veranderingen die enkele beperkte persoonlijke vrijheden hebben verleend aan de mannelijke en vrouwelijke onderdanen van het koninkrijk, gemarkeerd door de beperking van het gezag van de religieuze politie, zijn volgens Saudische normen aanzienlijk geweest.

Slechts tien jaar geleden zouden experts in Saoedi-Arabië zelfs geschokt zijn geweest toen ze vernamen dat er in 2018 vrouwelijke chauffeurs op straat in Riyad zouden zijn of een gedeeltelijke herziening van het internationaal controversiële voogdijsysteem.

Nieuwe toekomst

De sociale transformatie die door de heersende elite is uitgevoerd, is functioneel geweest bij het vormgeven van een nieuw levensstijlmodel dat consistent is met de innovatieve visie van de stadsburgers , bedacht door MBS en geïllustreerd door NEOM , een megaproject voor een slimme stad dat werd aangekondigd tijdens de Future Investment Initiative-conferentie die werd gehouden in oktober 2017. In dit verband, door de twee woorden “neo” en ” mostaqbal ” te combineren , wat “nieuw” en “toekomst” betekent, verklaart NEOM’s naam het plan. Het doel van het initiatief is in feite om een ​​nieuwe toekomst voor Saoedi-Arabië te definiëren door een hypermoderne stad te ontwerpen, die zich uitstrekt over meer dan 10.000 vierkante mijlen in de provincie Tabuk aan de kust van de Rode Zee in Saoedi-Arabië.

NEOM is een project van $ 500 miljard dat niet alleen is gericht op het ontwikkelen van een baanbrekende regionale hub voor de hi-tech sector, waar technologiestartups van de volgende generatie, rijke investeerders en fintech worden gehost, maar ook om vanaf het begin een nieuw soort stadscentrum te ontwikkelen dat volledig wordt aangedreven door hernieuwbare energie. NEOM wordt gebrandmerkt als “de futuristische stad”, waar het transportsysteem is gebaseerd op geautomatiseerde voertuigen, robots zijn toegewijd aan het uitvoeren van een breed scala aan alledaagse functies en taken, en het dagelijkse leven van mensen wordt ondersteund door digitalisering en 5G-technologieën.

Ten tweede vormen het ontwerp van de stedelijke omgeving en de aangeboden faciliteiten een sleutelelement in het aantrekken van creatieve en innovatieve individuen die in deze stad de perfecte plek zullen vinden om hun baanbrekende projecten te definiëren, uit te voeren en te optimaliseren. Bovendien zal NEOM dankzij zijn eigen wetten, belastingstelsel en regelgeving een onafhankelijke economische zone zijn die een consistente instroom van kapitaal en investeerdersfondsen kan stimuleren.

Het is trouwens belangrijk om te benadrukken dat verschillende spraakmakende internationale donoren – zoals Masayoshi Son, voorzitter en CEO van de SoftBank Group Corp. van Japan; Stephen A. Schwartzman, voorzitter en mede-oprichter van de Blackstone Group; Marc Raibert, CEO van Boston Dynamics; en Klaus Kleinfeld, voormalig voorzitter en CEO van Arconic Alcoa Inc., en Siemens AG – hebben het plan van NEOM opvallend gefinancierd. De kroonprins zelf heeft een aanzienlijk deel van zijn chips, in termen van legitimiteit en internationale geloofwaardigheid, ingezet voor dit miljardenproject dat een van de belangrijkste economische diversificatie-initiatieven van de Saoedische regering vertegenwoordigt en de hoeksteen is van Vision 2030.

De vierde industriële revolutie

Een consistent onderdeel van het diversificatieplan van MBS is afhankelijk van de vooruitgang die is geboekt door de Vierde Industriële Revolutie (4IR), die door Klaus Schwab, de oprichter en CEO van het World Economic Forum, is beschreven als een nieuw fenomeen waar technologische vooruitgang invloed heeft en integreert zichzelf met de fysieke, digitale en biologische sferen. In deze context zullen geavanceerde opkomende technologieën ongetwijfeld een aanzienlijk effect hebben op zowel de economische output als het dagelijks leven van mensen.

Saoedi-Arabië besloot zijn toewijding aan de 4IR te versterken door in november 2019 het Centrum voor de vierde industriële revolutie (C4IR) op te richten, de vijfde onderzoeksfaciliteit ter wereld die zich op deze kwesties richt. Schwab en Mohammed al-Tuwajri, de Saoedische minister van economie en planning, hebben de C4IR opgericht met als doel een hub te creëren voor het ontwikkelen van proefprojecten op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI), het internet der dingen, robots, slimme steden, geautomatiseerde mobiliteit, toekomst luchtruim, onbemande luchtvaartuigen en blockchain-technologie.

De technologische verwezenlijkingen zijn gericht op het verhogen van de industriële productiviteit, het verminderen van onnodige kosten en het verminderen van risico’s in gevaarlijke werkomgevingen zoals pijpleidingen of aardgas- en olieverwerkingsinstallaties. In dit opzicht vertegenwoordigt de gasfabriek in Uthmaniyah het Saoedische kroonjuweel in termen van productiefaciliteiten die hun productie integreren en aanpassen aan baanbrekende 4IR-technologieën. Bovendien wordt volgens schattingen van het adviesbureau AT Kearney een groei van 266,6 miljard dollar aan output verwacht als gevolg van investeringen die zijn gedaan in de 4IR tussen 2017 en 2030.

Om precies te zijn, de instroom van middelen die AI-oplossingen financieren, zal naar verwachting in deze periode 12,4% aan het BBP toevoegen. Daarom zijn de initiatieven de eerste belangrijke stappen die Saoedi-Arabië heeft ondernomen om zijn economie te diversifiëren van op olie gebaseerde inkomsten en om zijn economische en productiesystemen te herzien.

Naast een klimaat van gematigde sociale ontspanning en een innovatieve stedelijke omgeving gekenmerkt door kunstmatige intelligentie en autonome voertuigen, steunt de derde pijler van Vision 2030 op een alomvattende herziening van de Saoedische openbare sector. De hervormingen zijn gericht op de gedeeltelijke privatisering van openbare diensten en staatsbedrijven, de invoering van een algemener belastingstelsel en de vermindering van de werkgelegenheid in de overheidssector. Inderdaad, tussen 2016 en 2018 heeft Mohammed bin Salman een uitgesproken neoliberale economische agenda geïmplementeerd, gericht op het verlagen van salarissen voor werknemers in de publieke sector, het verlagen van subsidies voor energie- en waterbedrijven en het invoeren van een belasting van 5% op de toegevoegde waarde op verschillende essentiële nietjes, goederen en diensten .

De aantrekkelijke retoriek die een verhaal voortzet dat Saoedi-Arabië als een modern, tolerant en ruimdenkend land weergeeft, is niet alleen functioneel om de harten en geesten van de Saoedische jeugd te winnen, maar dient ook om internationale investeerders ervan te overtuigen dat Vision 2030 betrouwbaar is, veelbelovend en hun geld waard.

In een land waar 60% van de bevolking jonger is dan 35 jaar, willen veel jongeren graag ontsnappen aan de beperkingen van de conservatieve elites en zijn ze klaar om een ​​nieuwe rol te spelen in de dynamiek van Saoedi-Arabië. Door de nationalistische retoriek op basis van een vernieuwd patriottisme te versterken, door de voorheen dominante rol van het religieuze establishment opzij te zetten en door te beloven dat er een welvarende toekomst komt, heeft MBS een nieuwe Saoedische generatie-identiteit gepromoot.. Dit modieuze verhaal zal niet alleen de twee belangrijkste pijlers van het Saoedi-Arabische koninkrijk, het wahhabisme en de familie Al Saud omverwerpen, maar ze vervangen door een nieuwe, bestaande uit de persoonlijkheidscultus van de kroonprins die zichzelf presenteert als de enige persoon die aan de verwachtingen van de Saoedische jeugd kan voldoen.

Niemand is immuun

Hoewel Vision 2030 echter een cruciale pijler vormt van de strategie van MBS om zijn standpunt veilig te stellen, lijken terugkerende zuiveringen het favoriete instrument van de kroonprins te zijn om de teugels van de politieke macht in het koninkrijk te beveiligen, en de laatste golf van arrestaties die eerder plaatsvond in Maart is daarvan het laatste voorbeeld. Onder dreiging van een poging tot staatsgreep, hooggeplaatste leden van de koninklijke familie zoals prins Ahmed bin Abdul Aziz, de jongere broer van koning Salman en het laatste lid van de “Sudari Seven”, prins Mohammed bin Nayef, de voormalige kroonprins, en zijn broer Nawaf bin Nayef zijn gearresteerd. Deze zuivering zou inderdaad kunnen worden gezien als slechts een van de vele acties die zijn ondernomen om de macht van MBS te versterken.

Ten eerste heeft koning Salman de basiswet van 1990 gewijzigd door de horizontale lijn van koninklijke opvolging te vervangen door een verticale lijn, van vader op zoon. Ten tweede bracht de eerste golf van arrestaties , die plaatsvond in de herfst van 2017, de tegenstemmen van verschillende religieuze geleerden, intellectuelen, economen, ondernemers en ongeveer 300 leden van de koninklijke familie, waaronder prins Miteb bin Abdullah, op het moment dat het hoofd van de Saoedi-Arabische Nationale Garde.

De periodieke zuiveringen zijn het resultaat van een weloverwogen strategie die tot doel heeft het oude koninklijke establishment dat ervan beschuldigd wordt corrupt te zijn, te vervangen door een nieuwe reeks institutionele figuren die loyaal zijn aan MBS, zoals Prins Abdulaziz bin Salman, de minister van energie, Ahmad al- Khatib, de minister van toerisme, prins Abdullah bin Bandar bin Abdulaziz Al Saud, de minister van de Nationale Garde, en prins Khalid bin Salman, de Saoedische ambassadeur bij de VS en vice-minister van Defensie.

Bovendien zijn de campagnes van massa-arrestaties functioneel geweest om de persoonlijke controle van de kroonprins over de essentiële takken van het staatsapparaat zoals het Ministerie van Defensie, de Hogere Raad voor Saudi Aramco en de raden van de Military Industries Corporation en de Public Investment te versterken. Fonds (PIF). Op deze manier bevestigen de laatste arrestaties de verbintenis van MBS om zijn greep op de ruggengraat van de Saoedische staat te bestendigen.

Tussen het Coronavirus en een olieoorlog

Met de vrije val van de olieprijzen als gevolg van zowel de prijzenoorlog tussen de Russische president Vladimir Poetin en Mohammed bin Salman als de dalende vraag naar olie op de wereldmarkt, het vermogen van Saoedi-Arabië om de inkomsten te verhogen die nodig zijn om de economische maatregelen van Vision 2030 uit te voeren is door verschillende financiële instellingen onder de loep genomen. Hoewel de pandemie en de aanvankelijke Russische oppositie om de olieproductie te verminderen de schuld zouden krijgen omdat ze aanzienlijke wanorde in de Saoedische financiën hebben veroorzaakt, is het van essentieel belang om te benadrukken dat de neerwaartse weg van het koninkrijk enkele jaren geleden dateert.

In feite daalde het BBP per hoofd van het land van $ 25.243 in 2012 tot $ 23.338 in 2018, en sinds de afkondiging van Salman bin Abdelaziz Al Saud als koning in januari 2015, daalden de fiscale reserves van de centrale bank in deviezenreserves. van 732 miljard dollar naar ongeveer 500 miljard dollar eind vorig jaar. Wat naar voren komt, is dat buitenlandse directe investeringen (FDI’s) sinds 2010, toen ze ongeveer 29 miljard dollar bedroegen, dramatisch opdroogden tot iets meer dan 3 miljard dollar twee jaar geleden.

Niettemin, onder de voorwaarden gehamerd door OPEC +, de vergadering die 24 OPEC-lidstaten, plus een aantal andere vooraanstaande producenten van ruwe verzamelt, Saoedi-Arabië is gebonden aan een consistente tekort ervaren in zijn overheidsinkomsten. Met een opgelegde vermindering van de olieproductie van ongeveer 10% van het wereldwijde aanbod – equivalent aan bijna 9,7 miljoen vaten per dag tussen mei en juni – kan het koninkrijk tegen het einde van 2020 tot $ 40 miljard aan inkomsten verliezen , waardoor de voorspelde olie wordt verlaagd inkomsten voor het jaar van 136,4 miljard dollar tot 91 miljard dollar. De economische verliezen zullen waarschijnlijk toenemen als gevolg van de vrijwillige productieverlaging van 1 miljoen vaten per dag in juni, zoals onlangs aangekondigd door de minister van Energie.

Om het potentiële probleem van een geldcrisis aan te pakken, hebben MBS en zijn adviseurs al enkele fiscale maatregelen genomen door het schuldplafond van het land te verhogen van 30% tot 50% van het BBP door vijf procentpunten te schrappen van de overheidsbegroting voor 2020 en door van ministers met een portefeuille te eisen dat zij uitgavenherzieningsplannen opstellen voor aanvullende contracties die een vermindering van 20% van het totale budget kunnen opleveren. Desalniettemin is het op dit moment moeilijk te voorspellen of deze maatregelen toereikend zullen zijn of dat verdere maatregelen nodig zijn. Bovendien is het belangrijk erop te wijzen dat Saoedi-Arabië door verschillende omstandigheden enige speelruimte krijgt om de financiële vooruitzichten te versterken.

De bijna voltooide lening van 10 miljard dollar die ongetwijfeld is verstrekt door een bankconsortium onder leiding van HSBC en de Sumitomo Mitsui Banking Corporation is er ongetwijfeld een van. Het moet Saoedi-Arabië de nodige financiële steun bieden om de verwerving van de overgrote meerderheid van de belangen in Saudi Basic Industries Corporation te verzekeren, wat een cruciale stap is in de agenda van de kroonprins naar economische diversificatie.

Ten tweede stelde het langverwachte en gehypte eerste openbare aanbod van Saudi Aramco, dat afgelopen december plaatsvond, Saoedi-Arabië in staat om een ​​omzet van $ 29,4 miljard op te halen, waardoor de kroonprins niet alleen fondsen naar de PIF kan sturen – het Saoedische soevereine vermogensfonds gewijd aan het economisch ondersteunen van het initiatief Vision 2030 – maar ook om te voorzien in nieuwe liquiditeit, noodzakelijkerwijs om te voorzien in onmiddellijke behoeften.

Ondanks de voortdurende onzekerheden als gevolg van de uitbraak van het coronavirus en de toestand op de wereldmarkt voor ruwe olie, bestaat er consensus dat de vraag naar olie tegen het einde van het jaar optimistisch zou kunnen afvlakken en herstellen. Mocht zich een vergelijkbare situatie voordoen, dan zou Saoedi-Arabië er zeker baat bij hebben. Hoewel er verschillende scenario’s moeten worden overwogen, voor een land als Saoedi-Arabië, waar 80% van de omzet wordt behaald komt van ruwe aard, dergelijke voorspellingen zijn geen optie maar een noodzaak, vooral als men nadenkt over de enorme hoeveelheid investeringen en fondsen die nodig zijn voor het functioneren van Vision 2030. In dit opzicht is het nieuwe politieke, economische en sociale contract dat door MBS wordt gevormd, stevig gebaseerd op een massale toestroom van kapitaal, zonder welke het regime zijn legitimiteit niet kan behouden en ook geen steun van de bevolking kan krijgen.

Cosmetische hervormingen

Echter, voor zover de hervormingen van Mohammed bin Salman vier jaar na de implementatie ervan leken te leiden tot een effectieve transformatie van de sociale en economische omgeving van Saoedi-Arabië, is gebleken dat ze niets meer zijn dan een loutere oefening in oppervlakkigheid die de politieke, sociale en economische structuren vrijwel ongewijzigd. Hoewel sommige beperkingen op de vrijheden van vrouwen zijn opgeheven, is de algemene voorwaarde van vrouwenrechten verre van acceptabel.

Niet alleen blijven verschillende vrouwelijke activisten zoals Aziza al-Yousef, Loujain al-Hathloul en Nouf Abdulaziz opgesloten en beschuldigd van “het ondermijnen van de veiligheid en stabiliteit” van de natie, maar ook het mannelijke voogdijsysteem blijft vrouwen substantieel beletten een volledig genot te genieten mensenrechten en fundamentele vrijheden.

Als het gaat om de gehypte economische hervormingen, zijn deze bijna volledig stopgezet vanwege het wijdverbreide ongenoegen dat ze hebben veroorzaakt bij de Saoedische midden- en lagere klassen. Het is van fundamenteel belang om te benadrukken dat de implementatie van een dergelijk politiek en economisch kader in de Saoedische context, die bijna niet is voorbereid op het aanpakken van een niet-paternalistische vrije economische markt, waarschijnlijk zal leiden tot alles behalve een verslechtering van de arbeidsomstandigheden. De perceptie wordt namelijk niet alleen bevestigd door het feit dat ten minste 20% van de Saoedische bevolking wordt verondersteld in chronische armoede te leven, maar ook door het ontbreken van adequate arbeidsbescherming voor werknemers in de particuliere sector die het personeel waarschijnlijk zullen verlaten onder onveilige omstandigheden werknemers veroordelen tot een vicieuze cirkel.

De Saoedische jeugd heeft een economisch beleid nodig dat in de eerste plaats gericht is op het aanpakken van de structurele armoede die het land treft; ten tweede, door hen de instrumenten te verschaffen die nodig zijn om met een nog meer concurrerende particuliere sector om te gaan; en tenslotte door Saoedische werknemers op te leiden tot een geleidelijke en voorbereide overgang van een door de staat gedomineerde arbeidsmarkt naar een liberale.

De vierde Saoedische staat

Ongetwijfeld begint de economische en politieke agenda van MBS de pijlers van de Saoedi-Arabische identiteit die Joseph Nevo identificeert als ‘de strikte naleving van het islamitische geloof en, natuurlijk, de loyaliteit aan het Huis van Saud’ uit te hollen. In dit opzicht loopt Mohammed bin Salman krap omdat hij, door de twee traditionele instrumenten die door de familie Al Saud worden gebruikt om haar politieke steun op te bouwen, te weigeren en ze te vervangen door een belofte van moderniteit en economische groei, zijn legitimiteit rechtstreeks heeft verankerd tot het succes van Vision 2030.

In een tijd waarin het vermogen van Saoedi-Arabië om investeringen aan te trekken zeer in twijfel wordt getrokken en een op olie gebaseerde economie een minder betrouwbare bron van inkomsten lijkt te zijn, staat de Saoedische economische groei zeker op het spel, maar ook het vermogen van de kroon prins om het geld veilig te stellen dat nodig is om de goedkeuring van de middenklasse te behouden en om te voorkomen dat zijn rivalen proberen zijn greep op de macht te verminderen.

Mohammed bin Salman, bijgenaamd de ‘ prins van de chaos ‘, heeft het Saoedische koninkrijk een constante mate van onvoorspelbaarheid en onzekerheid geïntroduceerd die voorheen werd gekenmerkt door binnenlandse politieke stabiliteit en een soepele overgang naar de troon. Het is echter moeilijk te beoordelen of het laatste gedrag van de kroonprins zijn positie heeft versterkt of verzwakt. Wat wel zeker is, is het feit dat MBS verschillende leden van het huis van Al Saud heeft vervreemd .

Bovendien zal het economische beleid van MBS waarschijnlijk niet de beloofde resultaten opleveren. In feite worstelen gevaarlijke investeringen , zoals die in het Softbank Vision Fund van Uber, Lyft, Snap, Tesla, Lucid en Masayoshi Son van de PIF, om de Saoedische economie naar een betrouwbaar, goed beheerd en efficiënt diversificatiepad te leiden. Bovendien heeft het project , door de dood van Abdulrahim al-Huwaiti, een burgeractivist die protesteert tegen het besluit van de regering om de 20.000 inwoners van de provincie Tabuk te verplaatsen om plaats te maken voor NEOM, internationaal onder de loep genomen.

Concluderend is de strategie van de kroonprins gebaseerd op een radicale herziening van de Saoedische politieke, sociale en economische structuur, maar zijn visie is sterk afhankelijk van een constante en substantiële toestroom van buitenlandse investeringen en inkomsten. Aan de ene kant daagt MBS het traditionele rentier staatsapparaat en zijn ongeschreven sociale contract uit, maar aan de andere kant weigert hij de ongeadresseerde structurele uitdagingen van Saoedi-Arabië serieus aan te pakken.

Bovendien, een verlaging van het staatsbudget met $ 26 miljard onlangs aangekondigd door de Saoedische minister van Financiën, Mohammed al-Jadaan, en de invoering van een bezuinigingspakket op basis van de schorsing van de levensonderhoud tegen juni, de verhoging van de btw van 5% tot 15 % tegen juli, en de verlaging van $ 7,9 miljard van het NEOM-project lijkt de Saoedische huishoudens nog meer te belasten. Of het huis van Salman succesvol zal zijn in het vervangen van het huis van Al Saud, valt echter nog te bezien.