Indignatie redactie 
De Gulf Grandees hebben het recht om gespannen te zijn. Ze kunnen zien dat de ‘oorlogszuchtige’ van Trump gericht zijn op het nemen van bochten, het onder druk zetten en uitlokken van Iran.
Iets meer dan een decennium geleden werd mij gevraagd een Londense eettafel met een twintigtal Golf ‘figuren’ aan te spreken – een mix van ambassadeurs en mensen met ‘banden met macht’. Alles vertegenwoordigde de kosmopolitische, rijke elite van de Golf. Tegen het einde van de avond keerde het gesprek zich tot Hezbollah: de bijeenkomst brak eenvoudigweg in vlammen op. Nou ja, bijna letterlijk – zoals deze grootouders stikken in de rook en tongen van vuur die uit hun neusgaten stroomden (om te zeggen dat ze ongelukkig waren, is een understatement). In koor zweerden ze eden dat ze absoluut niets wilden stoppen om ‘het verzet’ te vernietigen. Ze verstikten opnieuw tegen het woord ‘verzet’. Ze zwoeren om het te vernietigen, tot het laatste deeltje.
Maar hoe tijden veranderen. Natuurlijk, in de tussentijd, was er een oorlog gesteund door deze heren in 2006 die bedoeld was om Hezbollah voorgoed af te maken (maar duidelijk niet). Er was ook een opstand van miljarden dollars tegen ‘afkeurende’ president Assad in Syrië die verondersteld werd de hoeksteen naar de boog te verbreken (maar dat niet heeft gedaan); en een even massale info-oorlog om van Iran een wereldwijde melaatse te maken.
Ja, deze goed gepolijste heren hebben bepaalde successen geboekt door de zogenaamde Arabische lente te pletten en Hamas en de Moslimbroederschap te breken en te demoniseren. Maar na deze, en nadat ze de Amerikanen en Europeanen met hun anti-Iraanse propaganda zo volledig hebben verslagen, maakt de Golf opnieuw furore. Waarom?
Welnu, de aanwijzing ligt in Libië, en met de militaire stuwkracht van generaal Haftar op de hoofdstad, Tripoli. Op één niveau is deze stoot blijkbaar onderdeel van een interne Libische strijd; maar op een andere manier onthult Haftars onverwachte en plotselinge uittreding uit het politieke proces (de VN-secretaris-generaal en de gezant zijn gapend over hun laatste bezoek aan Libië), meer een uitdrukking van golfbeweging. (Haftars druk kwam voort uit een ronde van consultaties in bepaalde hoofdsteden van de Golf).
Het is niet zozeer opgewonden over Libië, maar eerder angsten – echte angsten – over Algerije. Algerije maakt grote en herhaalde volksprotesten mee die de president hebben gedwongen op te staan. De populaire (vreedzame, tot nu toe) opstand gaat echter door – maar met het veiligheidsapparaat dat nog steeds dreigend op de achtergrond zweeft. Ook in Khartoum zijn er protesten geweest, en nu is president omvergeworpen (in een militaire coup). Geesten – oude geesten – vanaf 2011 beledigen de leiders van de Golf.
De boodschap van de VAE-Saoedi uit (islamitische-hater) Haftar krijgt het ‘groene licht’ om door de islamisten bestuurde Tripoli te nemen, is gewoon gericht aan de mensen van Algerije: ‘Als je opstijgt tegen je heersende structuren, let dan op:’ Het zal zijn onherroepelijk onderdrukt ”. En het is een absolute ‘rode lijn’ dat ‘islamisten niet zullen worden getolereerd’. (De VAE heeft een verleden van interventie in Algerije door het Algerijnse leger.Bouteflika was een ‘gast’ van de VAE, totdat hij president werd).
Als dat ‘het’ was, zou een cynicus kunnen concluderen dat de VAE waarschijnlijk Algerije zal behandelen; dus wat is hun gedoe? Maar dat is niet ‘het’: Algerije komt tegen een context – een achtergrond. Een die de Golfstaten zo erg gespannen maakt.
Dit is het punt. Na al die pyrotechniek bij het avondeten, zo’n tien jaar geleden, en na het sarcasme gericht op de ‘weerstand’ van Amerikaanse commentatoren later, krijgt een verzetsfront in feite vorm. Van Libanon tot Iran is een politiek front ontstaan uit de nederlaag van de door de Golf gesteunde, jihadistische en Koerdische politieke projecten in de regio.
En omwille van de duidelijkheid, het regionale ‘Belt and Road’-initiatief dat Iran – via Irak, Syrië en Libanon – verbindt met de mediterrane havens Tripoli (in Libanon) en Latakia in Syrië, is zeer interessant voor China (net zoals de energiedimensie is van belang voor Rusland). Nicholas Lyall schrijft in The Diplomat:
“De Levant zal een belangrijk knooppunt worden in de economische corridor tussen China en Centraal-Azië en West-Azië van het BRI, omdat het een alternatieve route naar de Middellandse Zee biedt, in tegenstelling tot de Suez-doorgang. Syrië wordt op de lange termijn beschouwd als de belangrijkste Levantijnse regio om dit doel te bereiken. Tripoli in Libanon wordt bijvoorbeeld een speciale economische zone binnen de BRI, met de haven van Tripoli als een belangrijk transhipment-knooppunt voor de oostelijke Middellandse Zee. Dit zal een meer directe route voor Chinese goederen naar Europa bieden in vergelijking met een beroep op het Suezkanaal.
“China wordt de belangrijkste speler in het komende herbouwproces dat zal plaatsvinden in het naoorlogse Syrië … toegezegde deals omvatten de bouw van staal en energiecentrales, autofabricage en ziekenhuisontwikkeling. Enkele van China’s belangrijkste betrokkenheidsthema’s zijn Huawei die zich in 2015 engageerde om het telecommunicatiesysteem van Syrië tegen 2020 te herbouwen, en de China National Petroleum Corporation die belangrijke belangen heeft in twee van de grootste oliemaatschappijen van Syrië. “
En wat heeft dit te maken met Libië of Algerije, of Golfgeestigheid? Best veel. En dat is niet alleen omdat Syrië, Iran, Irak en Libanon – die allemaal aan het ‘verkeerde eind’ zijn geweest van regionale projecten in de Golf – ‘in de lift zitten’, maar omdat Turkije en Qatar met diepe achterstand steeds dichterbij komen Rusland, en naar de Iran, Irak, Syrië, as.
De laatstgenoemden (Turkije en Qatar), zijn de belangrijkste aanhangers van de Libische Misrata-militie en de islamisten van Tripoli – dat wil zeggen, zij zijn de facilitators en financiers van die krachten die zich verzetten tegen de staking van generaal Haftar om de islamistische bewegingen in Tripoli te vernietigen. (Libië). Het huidige conflict in Libië is daarom ook een proxyoorlog in de Golf tegen de Moslimbroederschap, en haar beschermheren (Turkije en Qatar). Dit vormt een verdere, tweede boodschap aan Algerije: sta niet toe dat de Broederschap een rol speelt in de populaire onrust – of anders!
En er is nog iets anders om de Gulf Grandees ’s nachts wakker te houden: Turkije glijdt zachtjes weg van de NAVO naar Moskou (zoals Best Erdogan dat kan doen, zonder als gevolg daarvan de seculiere, Europa-leunende kustdistricten volledig te verliezen). En zelfs als Turkije in lichaam, maar niet in geest, in de NAVO zou blijven, zou dit een enorme strategische verschuiving betekenen, die een impact zou hebben op (inhoudelijk Turks) Centraal-Azië en het Midden-Oosten.
Kort gezegd, een belangrijke Amerikaanse pijler wordt uit de regio ontworteld in een tijd waarin de Golfleiders vraagtekens zetten bij de standvastigheid van de VS en ze zijn gealarmeerd door de heropleving van populair protest. Geen wonder dat ze toenadering zoeken tot Israël. Waar anders kunnen ze zich wenden voor bescherming in een wereld die steeds vijandiger wordt voor hun belangen.
Maar zelfs dat is niet zonder risico’s. Uit rapporten blijkt dat Trump op het punt staat zijn ‘Deal of the Century’ te publiceren. Het wordt algemeen verwacht dat het een nieuwe Naqba (catastrofe) voor de Palestijnen zal zijn. Golfleiders (die de ‘deal’ van Kushner behoedzaam ondersteunen), zullen zich zorgen maken dat de publicatie ervan een vruchtbare grond zal bieden voor Turkije en Qatar om de Moslimbroederschap tegen hen in te stellen op hun eigen gebied – over de Palestijnse kwestie.
Al met al hebben de Gulf Grandees het recht om gespannen te zijn. Ze kunnen zien dat de ‘oorlogszuchtige’ van Trump gericht zijn op het nemen van bochten, het onder druk zetten en uitlokken van Iran. Na 3 mei (wanneer olie-ontheffingen verlopen), kunnen we getuige zijn van een grote escalatie door Bolton en Pompeo tegen Iran. In hoeverre kan dit een explosie en bluf zijn in de aanloop naar cruciale presidentsverkiezingen in de VS? Of wordt Trump stilletjes gemanoeuvreerd in een ‘voor altijd oorlog’ met Iran, dat John Bolton al lang zocht? Speelt Netanyahu mee? Wat zal er dan van de Golf worden?
Dit alles maakt zaken voor president Poetin ingewikkeld. De politieke en economische afstemming van ‘Belt and Road’ die zich in het noordelijke Midden-Oosten opdringt tot aan de Middellandse Zee, is niet zomaar een ‘vreemd’ gebeuren dat Rusland niet echt raakt. Nee. Het heeft veeleer direct invloed op Russische strategische belangen. De nieuwe afstemming dient als de ‘frontlinie’ van Rusland en de kwetsbare onderbuik van China: de verschillende ‘stan’-staten en China’s Xingjian-provincie. China heeft behoefte aan een veilige corridor naar Europa voor zijn goederen, en Rusland heeft een ‘land’-energieroute naar Europa nodig – om Trump’s poging tot Amerikaanse energiedominantie tegen te gaan door rivaliserende producenten te onderdrukken. (Zowel China als Rusland lopen het risico dat maritieme chokepunten op hun zeeverbindingen worden gesloten door de VS, door middel van zeeblokkade).
En juist vanwege deze opkomende constellatie van de noordelijke regionen van de regio – plus de verschuiving van de NAVO in Turkije naar de Russische ‘paraplu’ van de veiligheid – en daarom naar een effectieve ‘ontkenning van het gebied’ met betrekking tot de VS en Israël, moet Rusland zich zorgen maken dat de VS het zullen proberen te verstoren. Niet in de laatste plaats, vanwege de Tel Aviv die het buitenlands beleid van de VS in stand houdt. Met andere woorden, Rusland moet (en is) zich voorbereiden op de mogelijkheid van een conflict in de regio (hoogstwaarschijnlijk tussen VS / Israël en Iran). Denk aan de oude Mackinder-doctrine: hij die het (Aziatische) kernland beheerst …
Op 14 maart hief de Nationale Veiligheidsraad van Rusland, onder leiding van president Poetin, zijn perceptie van de Amerikaanse intenties tegen Rusland van “militaire gevaren” (opasnosti) om “militaire bedreigingen” ( ugrozy ) te sturen. Kortom, het Kremlin bereidt zich voor op oorlog , hoe verdedigend het ook is.
Denkt Moskou dat Trump een oorlog wil? Het is twijfelachtig; maar de positie van Trump – zijn voortdurende ambtsaanzet, zoals die van eerdere Amerikaanse presidenten – wordt onvermijdelijk losgeld door de collegiale diepe staat, die geen existentiële bedreiging voor zijn binnenste cirkel toelaat, of zijn greep op de hefbomen van mondiale macht om zich te ontwikkelen . Trump is ongetwijfeld op de hoogte van het lot van zijn voorgangers en ruilt met hen: dwz het nastreven van zijn eigen politieke benodigdheden – tegen de toegeving aan Sheldon Adelson’s twee protégés (Bolton en Pompeo), de licentie om de wil van Israël te doen. Faustian misschien, maar misschien de enige manier om te overleven.
Het lijkt er dan op dat Poetin’s reactie is om prioriteit te geven aan Moskou dat overblijft als de ‘go-to’ mondiale bemiddelaar die niet wordt meegevoerd in een vergadering in het Midden-Oosten, maar zichzelf boven de strijd houdt. Het punt hier is dat conflicten in het Midden-Oosten een geschiedenis van escalatie kennen. En het risico van een directe afstand tussen Rusland en de VS gaat niet boven contemplatie. Voor dit doel heeft Poetin een rechtstreeks kanaal naar Trump nodig (waar geen enkele bestaat op diplomatiek niveau, ze zijn ontmanteld); en om te kunnen bemiddelen tussen Israël en Iran, moet hij Netanyahu stevig aan zijn borst houden en empathie tonen voor de politieke behoeften van laatstgenoemde (een strategie die Putin goed heeft ontwikkeld, met ook de mercurial Erdogan).
Het zal niet gemakkelijk zijn: Netanyahu vraagt om geclaimde Iraanse structuren in Syrië en Irak te blijven aanvallen en wil de verzekering dat Russische luchtverdediging niet tussenbeide zal komen; en hij wil – samen met Washington – een gezamenlijke stem in de politieke toekomst van Syrië .
Dat is geen klein ‘vragen’. Het zou de Russische betrekkingen met Iran en Syrië en met haar ‘Belt and Road’-bondgenoten in gevaar brengen. Het precedent zou de regel kunnen worden. Kan meneer Poetin dit koord doorlopen? Is het kanaal naar Trump via Netanyahu de moeite waard? Kan Netanyahu ooit worden vertrouwd?
