Waarom is het uitleveringsplan van Hongkong in China zo controversieel?

Hong Kong was getuige van zijn grootste protest sinds de overdracht van de stad in 1997 aan China, toen honderdduizenden mensen protesteerden tegen plannen om uitlevering naar het vasteland toe te staan.

De menigte wilde dat de pro-Beijing leiders van de stad de voorstellen afkeurden – maar er is weinig teken van dat er gebeurt, en het probleem heeft de stad in een politieke crisis gedompeld.

Waar gaat de wet over?

De regering van de stad drijft een wetsvoorstel door de wetgevende macht dat uitleveringen mogelijk zou maken aan rechtsgebieden waar het nog geen verdrag over heeft – inclusief het vasteland van China.

Ze zeggen dat het nodig is om bestaande mazen in de wet te dichten en te voorkomen dat de stad een bolthole wordt voor voortvluchtigen.

Carrie Lam, de leider van de Hongkong, zegt dat er veiligheidsmaatregelen zijn getroffen om de vrijheid van meningsuiting van de stad te beschermen en om ervoor te zorgen dat politieke gevallen niet worden aangetast door de uitleveringswet.

Ze voert ook aan dat de wet voldoet aan de internationale normen voor mensenrechten, en dat alleen ernstige misdaden die zinnen van meer dan zeven jaar bevatten, worden overwogen.

Waarom hebben mensen bezwaar?

De angst bestaat om verstrikt te raken in de ondoorzichtige en gepolitiseerde rechtbanken van China – of het nu om de 7,3 miljoen inwoners van de stad gaat of om mensen die net het vliegveld passeren.

Een brede dwarsdoorsnede van de samenleving heeft zich verzet tegen de wetgeving, waaronder advocaten en invloedrijke juridische instanties, zakenfiguren en kamers van koophandel, journalisten, activisten en westerse gezanten.

Toen, op zondag, marcheerden zo’n miljoen mensen tegen de rekening, volgens organisatoren, in ongekende scènes.

De aangestelde leiders van Hongkong worden meer en meer gezien als bieders van Beijing, en er is weinig vertrouwen in hun verzekeringen dat de wet geen invloed zal hebben op de gewaardeerde onafhankelijke rechterlijke macht of de bredere vrijheden van de stad.

Jimmy Sham, de voorzitter van de groep na de protesten van zondag, zei dat jonge mensen zich ‘machteloos’ voelden tegenover een ‘brutale’ regering.

Loopt China toch niet Hong Kong?

Ja. Maar in het kader van de overdrachtovereenkomst van 1997 met Groot-Brittannië heeft China ingestemd met een 50-jarige overeenkomst waarbij Hongkong in staat is om de belangrijkste vrijheden te behouden, zoals de vrijheid van meningsuiting en een onafhankelijke rechterlijke macht.

De rechtbanken en de rechtsstaat van de stad, gebouwd rond het Britse rechtssysteem, zijn de sleutel tot het economische succes van de financiële hub.

Waarom die haast?

Het idee dat Hong Kong een bolwerk is voor voortvluchtigen, staat nooit hoog op de politieke agenda. Maar nadat een man uit Hongkong tijdens zijn vakantie in Taiwan zijn vriendin had vermoord en naar huis was gevlucht, namen de lokale autoriteiten de zaak in beslag en riepen op tot een herziening van de wet.

Ondanks het feit dat de politie van Hongkong heeft toegegeven, konden de autoriteiten hem niet uitleveren omdat de twee gebieden geen overeenkomst delen.

De uitleveringswet is geboren, die betrekking heeft op elke plaats waar Hongkong geen specifieke overeenkomst heeft, inclusief het vasteland van China voor de eerste keer.

Maar critici zeggen dat de Taiwanese zaak een Trojaans paard is om Beijing te plezieren.

Heeft de rekening aanhangers?

Zeker. Buiten de lokale overheid van Hongkong is de rekening met publieke steun ontvangen van hoge partijfunctionarissen in China en staatsmedia.

Een petitie die wordt gerund door een groep die de rekening ondersteunt, heeft meer dan 800.000 handtekeningen verzameld, terwijl de regering van Hongkong een comfortabele meerderheid heeft van wetgevers die hebben gezegd dat ze de rekening zullen steunen.

Maar voorstanders zijn er niet in geslaagd om mensen op straat te krijgen in iets dat lijkt op de cijfers die te zien zijn in het oppositieprotest van zondag, waardoor het moeilijk is om oprechte steun van het publiek te peilen.

Wat gaat er nu gebeuren?

Er zijn geen tekenen dat de spanning diffundeert. Maandag weigerde Carrie Lam de uitleveringswet uit te stellen of te schrappen en zei dat haar regering al grote concessies had gedaan om de mensenrechten te beschermen.

De politie van Hong Kong zei dat ze in de vroege ochtenduren van maandagochtend demonstranten achter geweld zullen opsporen.

Maar tegenstanders van de wet zijn ook verdubbeld en kondigden plannen aan voor nieuwe protesten op woensdag naast oproepen tot een stadsbrede staking.

En Peking heeft zijn eigen retoriek aan de mix toegevoegd en “buitenlandse krachten” aangevallen omdat ze geprobeerd hebben een “verstandig, legitiem” stuk wetgeving te verstoren.