Indignatie redactie 
De dag des Oordeels keert terug: Citibank heeft bescherming verkocht op $ 858 miljard aan credit default swaps. Een nieuwe – oude – stap naar het ineenstorten van het financiële systeem.
Volgens het laatste derivatenrapport van het Amerikaanse Office of the Comptroller of the Currency (OCC), heeft Citibank, de federaal verzekerde, door belastingbetalers gesteunde bank in handen van Citigroup, bescherming verkocht aan andere banken, hedgefondsen, verzekeringsmaatschappijen of bedrijven op voor maar liefst $ 858 miljard aan Credit Default Swaps.
Wanneer een federaal verzekerde bank bescherming verkoopt aan anderen met Credit Default Swaps, neemt deze effectief het risico van een mogelijk faillissement. In een tijd van ongekende schulden in het systeem en groeiende waarschuwingen over “casino-leningen”, lijkt dat een zeer onverstandige zet van Citigroup.
Het OCC merkt op dat Citibank bescherming heeft gekocht via een groter aantal Credit Default Swaps – in totaal $ 898,8 miljard. Er is echter geen garantie dat deze weddenschappen correct zijn behandeld en deze bank niet opnieuw zullen opblazen, samen met een deel van de bedrijven van Wall Street of verzekeringsmaatschappijen die mogelijk zijn tegenpartijen.
Credit Default Swaps speelden een centrale rol in de financiële ineenstorting van 2008 op Wall Street, net als Citigroup. Het is een aanklacht tegen elke federale banktoezichthouder in de Verenigde Staten, evenals tegen het Congres, dat Citigroup toestemming heeft gekregen om terug te keren als een belangrijke speler op deze markt, terwijl het haar federaal verzekerde Citibank opnieuw als pion in dit spel gebruikt.
Wat ng meer leidt tot verontwaardiging is het feit dat het Citigroup was die verantwoordelijk was voor het vernietigen van het deel van de Dodd-Frank wetgeving voor financiële hervormingen van 2010 dat deze derivaten uit de federaal verzekerde banken zou hebben gehaald. Het verklaart ook waarom de New York Fed elke week honderden miljarden dollars blijft doorsluizen naar de handelshuizen op Wall Street, terwijl Jerome Powell, voorzitter van de Federal Reserve, volhoudt dat alles prima in orde is op Wall Street.
Het officiële rapport van de Financial Crisis Enquiry Commission, tot stand gekomen na een diepgaand onderzoek naar de ineenstorting van 2008, meldt dit over Credit Default Swaps:
OTC (over the counter)-derivaten hebben op drie belangrijke manieren bijgedragen aan de crisis. Ten eerste heeft een type derivaat (credit default swaps (CDS)) de pijplijn voor hypothecaire securitisatie gevoed. CDS werden verkocht aan beleggers om te beschermen tegen het in gebreke blijven of de waardevermindering van hypotheekgerelateerde effecten, gedekt door risicovolle leningen…
Ten tweede waren CDS essentieel voor het maken van synthetische CDO’s. Deze synthetische CDO’s waren slechts weddenschappen op de prestaties van echte hypotheekgerelateerde effecten. Ze verhoogden de verliezen door de ineenstorting van de huizenbubbel door meerdere weddenschappen op dezelfde effecten toe te staan en ze over het financiële systeem te verspreiden…
Toen uiteindelijk de huizenbubbel uiteenspatte en de crisis volgde, bevonden zich derivaten in het oog van de orkaan. AIG, die niet verplicht was om kapitaalreserves opzij te zetten als buffer voor de bescherming die het verkocht, werd met een bailout gered toen het niet aan zijn verplichtingen kon voldoen. De regering heeft uiteindelijk meer dan $ 180 miljard op tafel gelegd vanwege de bezorgdheid dat de ineenstorting van AIG zou leiden tot trapsgewijze verliezen in het wereldwijde financiële systeem. Bovendien zorgde het bestaan van miljoenen derivatencontracten van allerlei soorten tussen systeemrelevante financiële instellingen – ongezien en onbekend in deze niet-gereguleerde markt – voor meer onzekerheid en veroorzaakte het een escalatie van paniek, waardoor de overheidssteun aan die instellingen werd gestimuleerd.
“Ongezien en onbekend” zijn de belangrijkste woorden in de bovenstaande paragraaf. De Credit Default Swaps waren, zowel toen als nu, meestal vrij verkrijgbare privécontracten tussen een bank en een tegenpartij. De grote banken van Wall Street hadden geen idee welke van hun concurrent-bankgenoten grote blootstelling hadden ten aanzien van de weddenschappen die in waarde instortten, dus de banken stopten eenvoudigweg met het lenen aan elkaar. Dat lijkt veel op wat er vandaag de dag gebeurt en waarom de Fed in New York de laatste, ultieme geldschieter is geworden (en ook de laatste, ultieme liquiditeitsleverancier).
Citigroup’s derivatenposities leidden in 2008 tot heel wat financiële strapatsen. Citigroup ontving niet alleen $ 45 miljard aan aandeleninfusies van het Troubled Asset Relief Program (TARP), goedgekeurd door het Congres en publiekelijk aangekondigd, maar het concern bedelde om meer geld en kreeg een reddingsoperatie van dezelfde federale toezichthouders die dit kaartenhuis toestemming hadden gegeven om absurde risico’s te nemen.
De regering garandeerde meer dan $ 300 miljard van Citigroup’s schimmige activa; de Federal Deposit Insurance Corporation garandeerde $ 5,75 miljard van haar senior ongedekte schuld en $ 26 miljard van haar commercial paper en interbancaire deposito’s. En de Fed van New York zorgde ervoor dat het publiek niet te weten kwam dat het $ 2,5 biljoen (ja, biljoen, dat is duizend miljard) naar Citigroup en zijn handelsunits had geleid van december 2007 tot ten minste 21 juli 2010. Die laatste informatie werd pas na meer dan twee jaar van gerechtelijke veldslagen met de Federal Reserve openbaar gemaakt.
Er zijn meer dan 5.000 federaal verzekerde banken en spaarverenigingen in de VS. Het depositoverzekeringsfonds van de Federal Deposit Insurance Corporation had $ 104,9 miljard in kas om alle verzekerde deposito’s van die banken te dekken, vanaf het einde van het eerste kwartaal van 2019.
Dat betekent dat geen enkele bank grotere risico’s mag nemen van meer dan driekwart biljoen dollar.
Uit het OCC-rapport blijkt ook dat de federaal verzekerde bancaire eenheid van JPMorgan Chase óók een grote speler is op de Credit Default Swap-markt, die voor $ 612,2 miljard heeft gekocht en $ 597 miljard heeft verkocht aan Credit Default Swaps.
Volgens insiders op Wall Street worden de grote posities in Credit Default Swaps bij Citibank en JPMorgan Chase gebruikt om de markt voor synthetische collateralized Debt Obligation (synthetische CDO) te herstellen – die enorm heeft bijgedragen aan het ineenstorten van Wall Street in 2008.
De beste beschrijving van hoe een synthetische CDO werkt, is te vinden in het rapport van de Amerikaanse Senate’s Permanent Subcommittee on Investigations. Met de titel “Anatomy of a Financial Collapse” en uitgebracht op 13 april 2011, heeft het rapport het volgende gevonden:
Synthetische CDO’s waren niet afhankelijk van daadwerkelijke RMBS-effecten (residential mortgage-backed securities – door woninghypotheken gedekte effecten) of andere activa om contanten aan beleggers te betalen. In plaats daarvan ontwikkelde de CDO eenvoudig een lijst van bestaande RMBS- of CDO-effecten of andere activa die zouden worden gebruikt als “referentieverplichtingen”. De partijen bij de CDO waren niet verplicht om een eigendomsbelang te hebben in een van die referentieverplichtingen; de CDO volgde eenvoudig hun prestaties in de loop van de tijd. De prestaties van de onderliggende referentieverplichtingen bepaalden samen de prestaties van de synthetische CDO.
De synthetische CDO verdiende of verloor geld voor zijn investeerders door een contractuele overeenkomst te sluiten dat ze betalingen aan elkaar zouden doen, op basis van de totale prestaties van de onderliggende activa waarnaar wordt verwezen, met behulp van CDS-contracten. De “short”-partij stemde in wezen in met periodieke betalingen, vergelijkbaar met verzekeringspremies, aan de andere partij in ruil voor een overeenkomst dat de “long”-partij de volledige nominale waarde van de synthetische CDO zou betalen als de onderliggende activa waarde zouden verliezen of bijvoorbeeld een gedefinieerde kredietgebeurtenis zou ondergaan, zoals bijvoorbeeld een ratingverlaging. In wezen richtte de synthetische CDO een weddenschap op waarin de short-partij wedde dat zijn onderliggende activa slecht zouden presteren, terwijl de “long”-partij wedde dat ze goed zouden presteren…
Synthetische CDO’s vergrootten het risico op de hypotheekmarkt omdat arrangeurs geen limiet hadden op het aantal synthetische CDO’s die ze konden creëren. Bovendien zouden meerdere synthetische CDO’s naar dezelfde RMBS- en CDO-effecten in verschillende combinaties kunnen verwijzen en financiële instrumenten die afhankelijk zijn van dezelfde reeksen risicovolle leningen van slechte kwaliteit keer op keer konden verkopen aan verschillende beleggers.
Omdat elke synthetische CDO een “short”-partij moest hebben die wedde op het falen van de genoemde activa, konden in elke transactie ten minste enkele RMBS- en CDO-effecten van slechte kwaliteit worden opgenomen om die investeerders aan te trekken. Toen enkele van de risicovolle leningen van slechte kwaliteit later te maken kregen met wanbetalingen of faillissementen, veroorzaakten ze verliezen, niet in een enkele RMBS, maar in meerdere contante, synthetische en hybride CDO’s waarvan de effecten aan een brede kring van beleggers waren verkocht.
Wall Street en zijn nalatige toezichthouders waren als enige verantwoordelijk voor het instorten van de Amerikaanse arbeidsmarkt, de Amerikaanse huizenmarkt en de Amerikaanse economie in 2008 en de daaropvolgende jaren in wat de ergste economische ineenstorting was sinds de Grote Depressie.
Dat Wall Street zich nu weer als een gigantisch casino mag gedragen, is de reden waarom Amerikanen de herinvoering van de Glass-Steagall Act moeten eisen – die deze casino-bankholdings zou verbieden om federaal verzekerde banken te bezitten.
