Wapens en Hawaii-shirts: nieuwe extremistische Boogaloo-beweging rukt op in VS en hoopt op burgeroorlog

De rechtse boogaloo-beweging in Amerika dweept met een gewapende opstand. Sommige aanhangers grijpen nu ook echt naar de wapens. Met hun bedrieglijk vrolijke Hawaii-shirts trekken ze naar allerlei demonstraties in de VS, maar de Boogaloo-beweging blijft wel ongrijpbaar voor de autoriteiten.

De rechtse boogaloo-beweging in Amerika dweept met een gewapende opstand. Sommige aanhangers grijpen nu ook echt naar de wapens.

Waarom ze van die bedrieglijk vrolijke Hawaii-shirts dragen, de gewapende mannen die de afgelopen maanden steeds vaker opdoken bij allerlei demonstraties in de VS? Dat is nogal een lang en ingewikkeld verhaal, dat wel gelijk duidelijk maakt waarom de rechtse boogaloo-beweging zo ongrijpbaar blijft voor autoriteiten.

De boogaloo boys, of bois, zoals ze zich ook noemen, werden namelijk geboren in de krochten van het internet, waar allerlei tot in het uiterste doorgevoerde inside-grappen en ironische memes soms voor verwarring zorgen over wat de deelnemers nu écht vinden, en waar de grens tussen overdrijving en ernst precies ligt.

Maar dat sommige mensen die zich online onder de noemer boogaloo verzamelen, soms ook echt naar de wapens grijpen, werd de afgelopen tijd duidelijk. Zo werd afgelopen week een sergeant van de luchtmacht voorgeleid, die volgens aanklagers actief was in de boogaloo-beweging, en die op op 29 mei een bewaker doodschoot, en een week later een agent. Hij zou in de buurt van een Black Lives Matter-demonstratie onrust hebben willen stoken. Ook andere boogaloo-aanhangers werden de afgelopen tijd aangeklaagd vanwege plannen voor gewelddadige opruiing.

Aanslag op Washington DC wordt gevreesd

Inlichtingendiensten vrezen zelfs voor een aanslag op Washington DC. ‘Recente gebeurtenissen geven aan dat gewelddadige aanhangers van de boogaloo-ideologie waarschijnlijk in de hoofdstad resideren, en dat anderen bereid zijn om lange afstanden te reizen om rellen te provoceren of geweld te begaan waarover wordt gesproken in de online forums waar de beweging mee geassocieerd wordt’, citeerde nieuwssite Politico uit een gelekt rapport.

Zulke sinistere plannen wortelen allemaal in puberale internetgrappen over een film uit 1984, de hilarisch slechte cultklassieker ‘Breakin’ 2: Electric Boogaloo’ uit 1984. In online-discussies onder jonge, rechtse Amerikanen werd daar ergens in de afgelopen jaren ‘Civil War 2: Electric Boogaloo’ van gemaakt, en zo groeide ‘boogaloo’ uit tot codewoord voor een tweede Amerikaanse burgeroorlog.

Een op rechtse internetfora courant codewoord is natuurlijk nog geen terroristische beweging. Al helemaal niet, omdat er geen officiële boogaloo-ideologie of organisatiestructuur bestaat. Onder die noemer tref je een allegaartje van soms overlappende overtuigingen aan. Je hebt rechts-libertaire boogaloo bois, die dwepen met een oorlog tegen de staat, als die het recht van burgers om wapens te dragen zou inperken. Daarnaast zijn er allerlei extreem-rechtse figuren die de ‘boogaloo’, de burgeroorlog dus, eerder zien uitbreken tussen links en rechts, of tussen wit en zwart. Ze delen wel allemaal een fascinatie voor wapens, en dwepen met een burgeroorlog.

Ze stoken onrust bij Black Lives Matter

De afgelopen tijd kon je ook boogaloo-aanhangers tussen Black Lives Matter-demonstraties zien lopen. Een monsterverbond tegen staatsgeweld, waar de libertaire vleugel van boogaloo immers ook niets van moet hebben? Een ironische poging om verwarring te stichten? Of een cynische poging om met geweld en intimidatie de boel te laten escaleren? Dat laatste lijkt de inzet van de inmiddels gearresteerde luchtmachtsergeant geweest te zijn. ‘Gebruik hun woede om ons vuur op te stoken’, schreef die op Facebook. ‘We hebben meutes woedende mensen om in ons voordeel te gebruiken.’

Er bestaat geen boogaloo-hoofdkwartier dat hierover het laatste woord voert, maar wel steeg de organisatiegraad dit jaar aanzienlijk, zagen analisten. Toen Amerika op slot ging door de coronacrisis, werd dat door veel rechtse Amerikanen als een ontoelaatbare inbreuk op hun vrijheid gezien. In die tijd verplaatste de boogaloo-beweging zich van obscuurdere internetfora als 4chan naar reguliere sociale media als Twitter en Facebook. Het Tech Transparency Project telde in april van dit jaar 125 boogaloo-groepen op Facebook, waarvan twee derde sinds februari was aangemaakt.

Kat-en muisspel: namen veranderen

De algoritmes op Facebook, die gebruikers van het netwerk verwante groepen aanraden, zorgden ervoor dat de beweging snel kon groeien. Facebook kwam onder steeds grotere druk te staan om op te treden tegen de groepen, waar gewelddadige propaganda, en tips voor het vervaardigen van allerlei explosieven en wapens worden uitgewisseld. Het bedrijf lijkt er inmiddels werk van te maken, maar stuit daarbij op een kat- en muisspel.

Veel boogaloo veranderen hun namen sindsdien in termen die grofweg vergelijkbaar klinken, maar moeilijk op te sporen zijn. Boogaloo muteerde bijvoorbeeld tot ‘big igloo’, en sindsdien dragen de activisten soms vlaggen met iglo’s met zich mee. Of tot ‘big luau’. Een luau is een traditioneel feest in Hawaii, en sindsdien verschenen dus ook de Hawaii-bloezen op de demonstraties.

Die constante naamsveranderingen en ironische spelletjes maken het moeilijk voor inlichtingendiensten om grip te krijgen op de anarchistische beweging. En voor de moderatoren van Facebook om effectief op te treden – kun je een iglo wel als haatsymbool aanmerken? En op welke criteria besluit je om een bijdrage te verwijderen die geheel in ironische codetaal opgesteld is?

Voor veel aanhangers van boogaloo blijft het misschien ook bij zulke ironische grappen. Maar, zo vertelde Joel Finkelstein van het Network Contagion Research Institute, dat de politieke invloed van memes analyseert aan The Washington Post : “Er is een gewelddadig groepje mensen die dit ver voorbij een grap voert.”