Wappie dominee omhelsd door supermodel Doutzen Kroes, verder verspreid door Thierry Baudet

Een wonder zal ik het niet noemen, maar hoogst opmerkelijk is het wel. Een preek van een dominee uit behoudende hoek is een hit op internet; in een week tijd meer dan 300.000 keer bekeken op YouTube, omhelsd door supermodel Doutzen Kroes, verder verspreid door Thierry Baudet, driftig besproken in brede kring.

Dat zal ds. Paul Visser niet gedacht hebben toen hij vorige week voorging in de avonddienst van de Ontmoetingskerk te Middelburg, al is hij nog zo’n bekende naam in de gereformeerde bond (de orthodoxe vleugel van de PKN) en daarbuiten.

Maar blijkbaar had hij een goed onderwerp te pakken. “Het einde begint nabij te komen”, verkondigde hij, waarna het ging over het beest, The Great Reset, de duivel en de wereld na covid. Ik heb de hele preek nagekeken, notitieboekje bij de hand, zoals mijn vader vroeger al van mij wilde, maar wat er nooit van kwam. Welnu, de dominee preekte geweldig, retorisch klopte alles, hij sprak uit het hoofd, soms hardop denkend, af en toe emotioneel, steeds contact zoekend met het gehoor en niet nalatend te wijzen op het enorme gewicht van zijn boodschap: “Denk niet dat ik hier met plezier sta te praten. Wij gaan zware tijden tegemoet.”

Ze trekken zich op aan een visioen van onderdrukking om hun identiteit overeind te houden

Inhoudelijk vond ik het wat minder. Visser nam in zijn ene hand een tekst uit het mysterieus-visionaire bijbelboek Openbaring: ‘En ik zag een ander beest opkomen, uit de aarde, en dat had twee hoorns, als die van het Lam, maar het sprak als de draak.’ En in zijn andere hand nam hij een aantal hedendaagse ontwikkelingen die hem verontrusten, en die hij ziet als onderdeel van The Great Reset. Overheden en elites rommelen ons ‘een hele nieuwe manier van leven in, los van de levende God’, en ze doen dat door ons ‘in te pluggen in een digitaal systeem’. Wie weigert, zoals nu de covid-bezwaarden, wordt ‘uitgeplugd’: geen loon meer, geen vrijheid, niets.

“De duivel zou het liefste willen”, aldus Visser, “dat we er met droge ogen inlopen, dat is het idee van het beest.” Kortom, wat we nu zien, is de voltrekking van het bijbelse visioen, en dus het einde der tijden.

Deze manier van denken is niet zo marginaal als je zou vermoeden; het AD bracht zaterdag nog een lange reportage over soortgelijke ideeën bij evangelische gemeenten en groepen, en wat daar gepredikt wordt (‘de QR-codes kondigen de antichrist aan’) resoneert weer met wat de ronde doet in seculiere sektes als Forum voor Democratie.

Dat is het fascinerende. Binnen de christelijke kringen die zich het meest afzetten tegen de cultuur van hun tijd (ofwel ‘de wereld’), herken je precies de cultuur van hun tijd. In een samenleving die een optelsom van minderheden dreigt te worden, zie je overal groepen die even hevig vrezen buitengesloten te worden als te worden opgeslokt door het grote geheel. Ze trekken zich op aan een visioen van onderdrukking en ondergang – intussen levend in een feilbaar, maar vrij land – om hun eigen identiteit overeind te houden.

Waren ze echt zo zeker van zichzelf, dan zouden ze dat niet nodig hebben.