Indignatie redactie 
Het multiculturalisme in Marokko biedt waardevolle lessen voor de VS bij het verbeteren van de rassenverhoudingen in het land.
Sinds begin juni hebben naar schatting 15 tot 26 miljoen mensen in de Verenigde Staten deelgenomen aan protesten tegen de dood van George Floyd en het aanhoudend systematisch racisme in Amerika. Recente trends hebben aangetoond dat de steun voor de Black Lives Matter (BLM) -beweging – meer dan 67% – sinds 2016 is verdubbeld. Bovendien geeft een meerderheid van de Amerikanen er de voorkeur aan om rechtstreeks met zwarte Amerikanen samen te werken om lokale problemen op te lossen.
Aangezien de VS ernaar streeft de rassenverhoudingen te verbeteren, zijn zwarte cultuur en erfgoed meer geworden dan alleen een uitdrukking van de zwarte gemeenschap, maar iets dat inherent volledig Amerikaans is. De BLM-beweging heeft de noodzaak van verandering in de VS benadrukt en het kan nuttig zijn om de methoden van het Marokkaanse multiculturalisme te overwegen. In Marokko is culturele bescherming gekoppeld aan ontwikkeling, waardoor sociaaleconomische verschillen worden beperkt en diversiteit wordt verwelkomd.
Een model voor de wereld
Er is een woord voor het Marokkaanse ideaal van multiculturalisme – een term ontleend aan het Spaans – dat bekend staat als convivencia (coëxistentie). Oorspronkelijk een verwijzing naar de relatieve harmonie tussen christenen, moslims en joden die tijdens de middeleeuwen in het islamitische Iberia (al-Andalus) woonden, vertegenwoordigt het nu de gedeelde geschiedenis, cultuur en erfgoed van de diverse nationale identiteit van Marokko en een gids voor modern multiculturalisme.
Het Marokkaanse jodendom heeft wortels in de tijd van de oudheid. Joodse kooplieden kwamen rond 500 voor Christus naar Afrika, waarschijnlijk om deel te nemen aan de rijkdom van de Carthaagse goudmarkt. Vóór de Arabische verovering bekeerden verschillende inheemse Amazigh (Berber) stammen zich tot het judaïsme, waarvan er één, gelegen nabij Sefrou, tot ver in de 11e eeuw overleefde.
In 1948 woonden ongeveer 265.000 Joden in de Franse en Spaanse protectoraten van Marokko, hoewel het aantal al snel begon af te nemen, aangezien velen naar het nieuw gevormde Israël emigreerden. Degenen die achterbleven woonden voornamelijk in kleine steden en dorpen, verspreid over het land, waardoor hun toegang tot onderwijsinstellingen en gezondheidszorg werd beperkt. Het analfabetisme van sommige Marokkaanse joden was meer dan 40%.
Toen Marokko in 1956 onafhankelijk werd, na toenemende vijandelijkheden en anti-joodse rellen in 1948, geloofden veel joden dat ze geen toekomst hadden in een land waar ze zich niet welkom voelden. Ondanks deze tegenslagen beschermt Marokko zijn joodse gemeenschap als model voor inclusie en blijft het dat beschermen.
Met de wijziging van de Marokkaanse grondwet uit 2011 werd de Marokkaanse nationale identiteit opnieuw gedefinieerd en werd het verschil – Arabisch, moslim, joods, Amazigh, Andalusisch, Afrikaans, mediterraan – vastgesteld als een facet van de Marokkaanse identiteit. Het maakte ook Tamazight, dat wordt gesproken door autochtone Berbers, ongeveer een derde van de Marokkaanse bevolking, een officiële taal. En twee jaar later regulariseerde het nieuwe migratiebeleid van Marokko 24.000 migranten, waarmee de eerste fase van een mensenrechtenbenadering van migratie begon en de steun van het Afrikaanse erfgoed van Marokko werd versterkt.
In combinatie met het gemeentelijk handvest van Marokko – dat participerende methoden vereist bij de planning van de gemeenschap en dus het betrekken van minderheidsstemmen – en het standpunt van het land binnen de VN Alliantie van Beschavingen (die multiculturalisme aan ontwikkeling koppelt), verstevigde dit een traditie van multicultureel behoud. Dit was het resultaat van de inspanningen van wijlen koning Mohammed V en koning Hassan II, evenals de huidige monarch, koning Mohammed VI.
De rol van de samenleving
Het behoud van cultureel erfgoed door Marokko heeft geleid tot meer gemeenschapsontwikkeling en minder armoede in verwaarloosde minderheidsgebieden. Projecten voor cultuurbehoud, gefinancierd door het ministerie van Cultuur in de Mellah van Marrakesh – een Joodse wijk waarvan de traditionele naam in 2017 werd hersteld – hebben straten en stadspleinen hersteld en een veilige, schone ruimte voor de inwoners gecreëerd.
Het House of Life- project , dat in 2010 werd geïnitieerd door het opperrabbinaat van Marokko en het ministerie van Binnenlandse Zaken, staat de restauratie toe van 167 mausolea en begraafplaatsen in 14 verschillende regio’s in Marokko. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van bedevaartbestemmingen zoals de Ouezzane-begraafplaats in het noorden van Marokko, waar Joden van Marokkaanse afkomst die naar Israël zijn geëmigreerd terugkeren om te bezoeken.
Op gronden rond deze beschermde begraafplaatsen creëert de Hoge Atlas Foundation, een ontwikkelingsorganisatie in Marrakesh, kwekerijen voor medicinale bomen en fruitbomen. Deze worden vervolgens aan boeren gegeven als een manier om lokale producten te diversifiëren en lokale economieën te verbeteren, waarbij zowel het joodse erfgoed als de ontwikkeling van de gemeenschap worden bevorderd.
Deze projecten worden mogelijk gemaakt door middel van participatieve methoden, waarbij leden van de gemeenschappen die zij dienen, beslissen welke middelen het meest nodig zijn, een methode die nuttig zou kunnen zijn in ondervertegenwoordigde Amerikaanse buurten. Het promoten van zwarte kunst, cultuur en geschiedenis geeft erkenning en biedt een basis voor de rest van het land om over verschillen te leren.
“Ik pleit altijd voor onderwijs”, zegt Laziza Dalil, een gastspreker op een reeks Joods-interculturele lezingen georganiseerd door het Kivunim Instituut. “[Onderwijs] is een bouwbrug. Het zorgt ervoor dat mensen op een positievere manier met diversiteit omgaan ”, voegt ze eraan toe. Dalil is ook de vice-president van de Association Mimouna, een Marokkaanse organisatie die wordt gerund door islamitische universiteitsstudenten ter bevordering van de Joodse cultuur en traditie.
Hoewel de Marokkaanse zaak niet identiek is aan de VS, kan de ontwikkeling en ondersteuning van een Marokkaanse multiculturele samenleving, door middel van cultureel behoud en bevordering van de zichtbaarheid van minderheden, dienen als leidraad voor ngo’s en beleidsmakers in Amerika die zich inzetten om systemisch racisme te bestrijden. Zo’n plan kan bestaan uit het financieren van het behoud van gebouwen en landschappen doordrenkt met zwarte cultuur en geschiedenis, het steunen van kleine musea of tentoonstellingen over Afrikaans-Amerikaans activisme en prestaties, en het steunen van kunstprogramma’s gericht op diversiteit en inclusie.
