Wat zijn de aanwijzingen voor een lab leak?

We zijn gewend om ‘de wetenschap’ te vertrouwen, en daar hebben we alle reden voor.
We gebruiken dagelijks producten waarvan we geen flauw idee hebben hoe ze in elkaar zitten. Wie weet hoe een mobieltje echt werkt? En als iemand dat al weet, zal hij waarschijnlijk niet ook nog eens verstand hebben van huizenbouw, vliegtuigen, additieven in voedsel of de vezels van sportkleding.

We moeten wel op de wetenschap vertrouwen, anders kunnen we niet leven in deze maatschappij. Wie niets met wetenschap te maken wil hebben, kan dit alleen maar in praktijk brengen door terug te keren naar een primitief bestaan. Denk aan een zelfgebouwd hutje, zelfgemaakte kleren van zelfgemaakt materiaal, en eten uit eigen tuin gekookt op een houtvuurtje in zelfgemaakte pannen. Mocht deze idealist ziek worden, dan zal hij zich moeten behelpen met zelfgekweekte kruiden.

Maar ‘de wetenschap’ is iets anders dan ‘de wetenschappers’. Wetenschappers zijn mensen, en mensen kunnen belangen hebben. Ze kunnen goedwillend zijn of kwaadwillend, ze kunnen oprecht zijn of onbetrouwbaar of iets daartussenin. En wetenschappers zijn vaak afhankelijk van goodwill in hun vakgebied. Komt hun volgende publicatie nog wel door de peer review als ze zich kritisch uitlaten over collega’s of een impopulaire stelling verkondigen?

De LabLeakTheory is nu toegestaan

In de Nederlandse mainstreammedia wil het nog niet erg doordringen, maar de Amerikaanse media hebben inmiddels een draai van 180 graden gemaakt. Ineens mag besproken worden of de oorsprong van de coronapandemie toch gezocht moet worden bij het laboratorium in Wuhan. Facebook heeft besloten om geen censuur meer toe te passen als mensen deze theorie noemen… Sta daar even bij stil. Een debat was niet mogelijk, ‘foute’ meningen werden gecensureerd.

Het ergste is nog wel: deze theorie is niet ineens bespreekbaar geworden omdat er explosieve nieuwe informatie op tafel lag. Het veelgenoemde artikel in de Wall Street Journal van 23 mei 2021 had geen opzienbarende nieuwe feiten, het kwam met informatie die op 15 januari 2021 al grotendeels was vrijgegeven door de Amerikaanse overheid:
‘The U.S. government has reason to believe that several researchers inside the WIV became sick in autumn 2019, before the first identified case of the outbreak, with symptoms consistent with both COVID-19 and common seasonal illnesses. This raises questions about the credibility of WIV senior researcher Shi Zhengli’s public claim that there was “zero infection” among the WIV’s staff and students of SARS-CoV-2 or SARS-related viruses.’

Het is ook niet zo dat er tot mei 2021 geen enkele aanwijzing was dat het virus uit het lab zou zijn gekomen. Vooraanstaande wetenschappers hadden hier in januari 2020(!) al op gewezen en de Australische journaliste Sharri Markson zette in mei 2020(!) het toen bekende materiaal al op een rijtje. Lees vooral dit artikel van haar, en besef hoeveel een jaar geleden al bekend was. Inmiddels is een hoop extra informatie aan het licht gekomen, maar dat is vooral onderbouwing van wat zij toen al schreef.

Wat zijn de aanwijzingen voor een lab leak?

Er zijn verschillende redenen om het Wuhan lab te verdenken.

• Al in 2012 werden mijnwerkers in zuid-China heel ziek na schoonmaakwerk in een grot met vleermuizen; drie van de zes stierven. Monsters uit die grot werden naar Wuhan gebracht en in 2013 verscheen een studie van de Chinese wetenschapster Shi Zhengli over de gevonden virussen. Eén daarvan leek veel op Covid-19.
• Het Wuhan lab doet al jaren ‘gain of function onderzoek’, wat wil zeggen dat virussen dodelijker of besmettelijker worden gemaakt.
• In januari 2018 waarschuwden Amerikaanse ambassademedewerkers vanwege de slechte veiligheidsmaatregelen in het laboratorium in Wuhan.
• Er waren berichten op Chinese social media over wetenschappers van het lab die al eerder ziek zouden zijn geworden, in het bijzonder ene Huang Yan Ling. Maar in februari was Ling verdwenen en moesten journalisten het doen met de mededeling dat er niets aan de hand was.
• Wetenschappers zagen al in januari 2020 aanwijzingen dat het virus kunstmatig bewerkt zou kunnen zijn.
• Vroeg in 2020 verdwenen meerdere Chinese artsen, wetenschappers en journalisten nadat zij informatie naar buiten brachten over het virus. De Chinese overheid censureerde het nieuws over de uitbraak en liet sporen verdwijnen.

Waarom was de LabLeakTheory toch onbespreekbaar?

Het is nog steeds niet zeker waar de coronapandemie begonnen is, en misschien zullen we dat nooit met zekerheid te weten komen. Maar waarom was het al zo snel onbespreekbaar dat het virus misschien wel uit dat lab was gekomen? Er waren redenen genoeg om deze mogelijkheid te onderzoeken, en toch verscheen al in februari 2020 een statement in the Lancet waarin dit een complottheorie werd genoemd: ‘We stand together to strongly condemn conspiracy theories suggesting that COVID-19 does not have a natural origin.’
Was dat een wetenschappelijke conclusie of speelden er andere belangen?

Hier worden een paar e-mails van dr. Anthony Fauci – hoofd van het Amerikaanse instituut NIAID – van 1 februari 2020 interessant. Deze e-mails zijn vrijgegeven na een wob-verzoek van Buzzfeed. Fauci schreef aan Hugh Auchincloss – zijn rechterhand bij NIAID – dat ze elkaar dringend moesten spreken. ‘You’ll have tasks that must be done.’
Waar ging dit over? Een paar uur later ontving Fauci een mail van Auchincloss: ‘The paper you sent me says the experiments were performed before the gain of function pause but have since been reviewed and approved by NIH. Not sure what that means since Emily is sure that no Coronavirus work has gone through the P3 framework.’

NIH staat voor National Institutes of Health. Het is een Amerikaanse koepelorganisatie waarin 27 instituten zijn ondergebracht, waaronder NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases). De ‘gain of function pause’ waar Auchincloss het over had, was een stop op dit gevaarlijke onderzoek. Toen de stop werd opgeheven, mocht dergelijk onderzoek weer worden gesponsord als het was goedgekeurd door de toezichthouder: het P3CO Review Framework, hier door Auchincloss P3 framework genoemd.
Begin april 2021 lekte uit dat NIAID na 2017 geld naar het lab in Wuhan had gestuurd zonder dat dit was gemeld bij deze toezichthouder… Als we dan lezen dat Auchincloss schrijft: ‘the experiments (…) have since been reviewed and approved by NIH’ dan klopt dat dus niet. Vandaar ook zijn opmerking dat er geen ‘Coronavirus work’ langs het P3 framework gegaan was. Fauci heeft inmiddels geprobeerd het onderzoek in Wuhan zo te definiëren dat het eigenlijk geen GoF-onderzoek was, maar erg sterk is zijn verdediging niet. Voor wie dit weet, zien deze mailtjes van Fauci er zeer verdacht uit. Zeker als je bedenkt hoe snel daarna het statement in the Lancet verscheen.

Overal zitten de vingerafdrukken van Fauci en Daszak

Inmiddels is duidelijk dat het statement in the Lancet – dat door veel media gebruikt werd als basis om de LabLeakTheory te debunken – een initiatief was van dr. Peter Daszak, president van de EcoHealth Alliance (EHA). De geldstroom naar Wuhan liep via zijn organisatie.
Een echt onderzoek naar de LabLeakTheory zou de aandacht hebben kunnen vestigen op het feit dat de sponsoring van het lab in Wuhan misschien wel illegaal was geweest. Zou dat reden genoeg zijn geweest voor deze twee wetenschappers om de LabLeakTheory snel verdacht te maken?

Ik ben geen viroloog, en als ik op de site van de EHA naar publicaties zoek, kan ik niet beoordelen welk onderzoek gain of function is, hoe ver de samenwerking ging, en of de ‘funding information’ correct is. Maar ik kan wel in diverse betrouwbare bronnen vinden dat:

• Er na 2017 geld naar Wuhan ging buiten de toezichthouder om
• Daszak het statement in the Lancet organiseerde
• Fauci en Daszak voortdurend verklaarden dat het virus een natuurlijke oorsprong had
• Fauci mails en publicaties van andersdenkende wetenschappers negeerde
• De mainstreammedia in de VS – inclusief ‘factcheckers’ – tot voor kort achter Fauci en Daszak bleven staan
• Facebook en Twitter de LabLeakTheory censureerden
• Daszak namens de WHO naar Wuhan ging om de oorsprong van het virus te onderzoeken en concludeerde dat het niet uit een lab was gekomen
• Fauci in een ondervraging voor de senaat zei dat dr. Ralph Baric nooit met Wuhan had samengewerkt voor GoF-onderzoek terwijl Baric in de e-mails genoemd wordt als auteur van zo’n onderzoek

Als we even stoppen met wetenschappers automatisch heilig te verklaren, kunnen we er niet omheen dat Fauci en Daszak een hoop hebben uit te leggen. In feite is nu al duidelijk dat Fauci tijdens zijn ondervraging voor de senaat om de waarheid heen draaide, en waarschijnlijk zelfs loog.
Hij negeerde wetenschappers die in mails of andere publicaties stelden dat het coronavirus in een lab bewerkt kon zijn. Toen een fysicus hem mailde dat zijn contacten in China hem een heel ander verhaal vertelden over de pandemie, vond Fauci de mail te lang om te lezen.

Vertrouw de wetenschap, niet de wetenschappers

Ook in Nederland hebben we tijdens de coronacrisis gezien dat wetenschappers een bijna onaantastbare autoriteit kregen. Marion Koopmans, Jaap van Dissel, Diederik Gommers en Ab Osterhaus zitten regelmatig in de talkshows en hun woord heeft gezag.
In zekere zin is dat natuurlijk terecht. Wil je weten hoe een virus werkt? Vraag het vooral aan Osterhaus of Koopmans, en niet aan Özcan Akyol, Angela de Jong of een van de andere BN’ers die regelmatig bij talkshows te gast zijn.

Maar als Osterhaus zegt dat GoF-onderzoek een goede zaak is, is dat dan waar of is het zijn persoonlijke ambitie? In een eerder artikel schreven Boet Schouwink en ik over het GoF-onderzoek in het Erasmus MC dat zo gevaarlijk was dat de Amerikanen dit soort onderzoek tijdelijk verboden. We kunnen braaf van Osterhaus aannemen dat het allemaal veilig is, maar andere wetenschappers denken hier anders over.

Marion Koopmans was bij Thijs van den Brink op NPO1 en kreeg een vraag over de LabLeakTheory. ‘Gaan we weer…’ verzuchtte ze. Maar uit haar antwoorden op verdere vragen bleek vooral dat zij verder wil met het onderzoek in China. Die lastige LabLeakTheory zit maar in de weg en de Chinezen gaan het toch niet toegeven. Ze bagatelliseerde de informatie van de Amerikaanse inlichtingendiensten; ze noemde het een welles-nietesspelletje. Maar Koopmans heeft iets uit te leggen. Uit de e-mails van Fauci blijkt dat zij goed op de hoogte werd gehouden, bovendien was zij lid van het WHO-onderzoeksteam dat precies vertelde wat de Chinezen wilden horen.

Is er ooit een serieus wetenschappelijk debat geweest over de LabLeakTheory? De bias tegen dit soort onderzoek was zo groot dat zelfs gerenommeerde wetenschappers hun onderzoek hierover niet in wetenschappelijke tijdschriften geplaatst konden krijgen. Nu kunnen ze dat eindelijk wel voor elkaar krijgen, maar er is anderhalf jaar lang bijna geen inhoudelijk debat mogelijk geweest.

Nu Fauci niet langer uitsloot – of durfde uit te sluiten – dat het virus uit het lab in Wuhan kan zijn gekomen, kwam CNN met een schijnheilig statement: ‘The origins of the virus remain not fully known. Tracing that is, at root, a medical and public health question — not a political one.’
Zo had het moeten zijn. Zo was het niet. De vraag naar de oorsprong van het virus was juist anderhalf jaar lang een politieke vraag, geen medisch wetenschappelijke vraag.

Wie oproept tot vertrouwen in de wetenschap, moet nooit vergeten dat wetenschappers mensen zijn. Geen heiligen.