Elke dag worden we overvoerd met de angstaanjagende berichtgeving over een virus dat het openbare leven volkomen plat legt. Totaal onthutst kijken we elkaar aan, en velen kunnen het nauwelijks bevatten wat er allemaal nog over ons heen gaat komen. We zijn totaal overrompeld. Toen het virus uitbrak in China haalden we in eerste instantie onze schouders op, het was de ver-van-onze-bed-show. Bill Gates, die als één van de eersten had gewaarschuwd dat hiermee mogelijk een pandemie onderweg was die de hele wereld lam kon leggen, werd door velen niet serieus genomen. Er werd beweerd dat hij aandacht wilde trekken voor zijn foundation en zijn waarschuwing dat een onbekend virus verwoestend zou werken werd door de autoriteiten stil gehouden. Toch was Bill Gates een autoriteit op dat gebied en zijn computermodellen met een simulatiefilmpje werden door de overheden wel serieus genomen. Achter de schermen werden draaiboeken gemaakt voor het geval dat.
Eeuwig optimisme
Onder de beleidsmakers die zich bezig hielden met het schrijven van de meest ondenkbare doemscenario’s heerste een bedekte angst voor het geval dat zo’n pandemie werkelijk zou uitbreken. In deze 21ste eeuw met de meest geavanceerde technologie werd niet gerekend op een mondiale virusuitbraak. De ervaringen uit het verleden met andere rampzalige epidemieën passen niet in het beeld van deze flitsende tijd. In een tijd met duizenden luchtvaartmaatschappijen en miljoenen reisbureaus die er ten tijde van de pest niet waren. Nu hebben we moderne laboratoriums met geavanceerde technologie waarmee snel vaccins en medicijnen kunnen worden ontwikkeld. En daarmee de mensheid behoeden voor een verschrikkelijke pandemie. Zo was althans de mening in de samenleving, gevoed door optimistische politici. Wetenschappers hadden een andere mening maar hun waarschuwingen pasten niet in het beleid van de politici die in hun verkiezingsprogramma’s mooi beloftes neerlegden.
Martin Armstrong
Met doemscenario’s bereik je weinig in de landelijke politiek. Dat was iets voor de ambtenaren die zich daarmee achter de schermen bezig hielden. Natuurlijk werden er draaiboeken ontwikkeld voor alle soorten van rampen en werden berekeningen gemaakt over de maatschappelijke impact. Er moet natuurlijk voorkomen worden dat onder de bevolking paniek uitbreekt en dat rellen en chaos een ware revolutie ontketenen die de regering ten val brengen. Een volk moet kunnen vertrouwen op hun overheid. Pas in tijden van rampspoed moet blijken wie de ware leiders zijn. We zullen dat de komende jaren gaan zien. De meest dramatische scenario’s komen nu tevoorschijn. Berekend via computermodellen door economen zoals Martin Armstrong en vele andere analisten. Armstrong had via zijn inmiddels beroemde “Economic Confidence Model” voorspeld dat er een belangrijk omslagpunt lag in januari 2020. In zijn voorspelling was met een pandemie geen rekening gehouden. Zijn berekeningen waren gebaseerd op afname van economische groei door diverse externe factoren die we ook hier al in beeld hadden. Van het coronavirus had hij geen vooraankondiging ontvangen. Virussen komen altijd onaangekondigd.
Biljoenen rond pompen
Inmiddels zijn we 2 maanden verder na het omslagpunt en zien de economische groei modellen er dramatisch uit. Er is zelfs economische krimp aangekondigd. En we zien een beurskrach die nog niet voltooid is en waarschijnlijk veel dieper gaat. Vandaag(20 maart 2020) gaan beurzen met een sprong omhoog maar dat zal van korte duur zijn. Beleggers reageren happig op opbeurende berichten in de media. Politici, centrale bankiers en verbonden economen van overheidsinstituten, roepen massaal dat we door de zure corona-appel heen moeten bijten maar dat het goed gaat komen met de honderden miljarden die worden rond gepompt om noodlijdende bedrijven overeind te houden. Opgeteld worden er wereldwijd biljoenen vrijgemaakt om de maatschappij van een ondergang te behoeden. Het is het gedrag van overheden en beleidsmakers dat we mogen verwachten in bittere tijden. Beloven dat het goed gaat komen. Het is korte termijn denken, later zien we dan wel weer.
Handel valt stil
Niet iedereen vraagt zich af waar het geld zomaar ineens vandaan wordt getoverd. Niet direct belangrijk voor de werknemers van nationale trost KLM en heel veel andere bedrijven die niet meer kunnen werken. Voorlopig zijn ze even gered. De algemene mening is dat het virus na verloop van tijd doorreist naar een ander land. En dat intussen een vaccin beschikbaar komt en we met z’n allen heel snel bij de huisarts in de rij staan voor een spuit. Maar juist de doorreis van het virus naar andere werelddelen maakt dat de mondiale economie voor een groot deel tot stilstand komt. Als China denkt hun productie weer te kunnen opvoeren zal het nauwelijks lukken hun export de deur uit te krijgen. Complete werelddelen die op slot zitten zullen weinig goederen afnemen.
Helikoptergeld
Uiteindelijk zal na verloop van tijd blijken dat de tijdelijke steunmaatregelen uitgewerkt raken als het geld op is. Het geld dat centrale banken creëren door de opkoop van bergen schuldpapier van banken en bedrijven. En het geld dat overheden creëren door fiscale stimuleringen en lenen op de kapitaalmarkt. Als begrotingen uit de klauw gaan lopen en later ook de rentetarieven op de kapitaalmarkten oplopen doordat regeringen massaal moeten lenen dan is het de beurt aan het helikoptergeld. Het rondstrooien van geld door overheid en centrale banken, rechtstreeks overgemaakt op onze bankrekeningen. De allerlaatste paniekmaatregel. Op dat moment zullen bankiers graag van het toneel willen verdwijnen en nemen ze massaal ontslag. Als onze bankrekeningen worden vol gepompt dan begint het tijdperk van hyperinflatie. Dat kan het westerse monetaire systeem niet aan. Contant geld zal mogelijk uit de roulatie worden genomen om te voorkomen dat banken worden leeg getrokken. Een somber scenario en dat moeten we zolang mogelijk vooruit schuiven. Net zoals het blikje in de straat dat we alsmaar voor ons uit schoppen.
De omslag
Hoe gaan we dit geschetste doemscenario keren? Hoe gaan we straks de bedrijven na een lange periode van stilstand en kunstmatige beademing weer aan de praat krijgen? Hoe krijgen we de massa zover dat ze massaal hun geld gaan spenderen in de economie zodat zonder kunstmatige stimulering er weer echte omzetten en winsten worden behaald. Zodat er flinke belastinginkomsten worden gebruikt om de keihard oplopende staatsschuld weer af te lossen. Zodat de banken weer gezond kunnen worden en schulden worden afgelost i.p.v. afgeschreven. Het grote probleem is de dringend gewenste omslag. De omslag om van een langzame mondiale lockdown over te schakelen naar een snelle start van maatschappelijk optimisme en dat de samenleving vol spirit massaal hun opgepotte centen direct uitgeven. Alleen het echte geld kan de mondiale economie behoeden van de ondergang. Niet het kunstmatig gecreëerde geld en ook niet de enorme kredietberg.
Aftelsom
De biljoenen aan opgerakelde financiën hebben de schaarse bronnen volledig leeg getrokken. Alleen een geweldige prikkel om direct massaal te consumeren kan de enige redding zijn van een monetair systeem dat afhankelijk is van economische groei. De massale krimp die we nu voor onbepaalde tijd ondergaan moet worden gecompenseerd door eenzelfde massale plotseling ingezette groei. Liefst zo snel mogelijk en met alle werelddelen tegelijk. Zo niet, dan kunnen we langzaam gaan aftellen. Niet van 10 naar 0, maar van vele triljoenen terug naar nul. Echter gaan tellingen met zulke sommen geld vaak in miljoenen tegelijk. Mijn telmachientje kan deze bedragen niet aan. Gelukkig maar, ik wil het niet kunnen berekenen. Mijn aftelsom is alleen maar een inschatting, geen wetenschappelijke of wiskundige berekening.
“Koop massaal aandelen”
Misschien heeft Martin Armstrong inmiddels een berekening kunnen maken. Indien dat het geval is zou ik hem willen vragen die berekening maar niet openbaar te maken. Dan slaat de schrik om het hart bij de beleggers die ons nu weer doen geloven dat het goed komt. Zou het niet beter zijn om nu massaal in aandelen te stappen om onze AEX weer 200 punten omhoog te duwen? De hysterie van nu vervangen door de opwinding van grote koerswinsten op de beurs. Dat onze pensioenfondsen flinke sprongen maken en bedrijven hun kapitaalverlies weer goed maken. “Hoe moeilijk is dat?”