‘What’s Going On’ 50 jaar – de Motown-klassieker van Marvin Gaye is vandaag de dag net zo relevant als in 1971

Motown stond niet echt bekend om zijn politiek bewuste muziek. Toen kwam “What’s Going On.”

Uitgebracht op 21 mei 1971, op het hoogtepunt van de Vietnamoorlog, werd het album van Marvin Gaye een monster, met drie hitsingles die op weg waren om Motown’s best verkochte album tot nu toe te worden. Het album betekende ook een keerpunt voor Motown en voor Marvin Gaye als artiest.

Als ras- en cultuurwetenschapper in de VS en gastheer van de wekelijkse radioshow ” Soul Stories “, valt het me op hoeveel van de thema’s die Gaye onderzoekt vandaag de dag nog net zo relevant zijn als toen hij er 50 jaar geleden voor het eerst over schreef. .

Gaye’s evolutie

Sommige nummers op het album spreken rechtstreeks over de toestand van de wereld in de vroege jaren zeventig.

Het titelnummer, met zijn tijdloze lyrische “oorlog is niet het antwoord, want alleen liefde kan haat overwinnen”, veroordeelde de betrokkenheid van het land bij Vietnam. Maar het nummer geeft inzicht in de evolutie van Gaye’s muziek om openlijk politieke thema’s te omvatten.

“What’s Going On” staat in contrast met zijn eerdere werk uit de Vietnamoorlog, dat een ander perspectief biedt. ‘ Soldier’s Plea’ , de eerste single van Gaye’s tweede album, ‘That Stubborn Kinda Fellow’ uit 1962, biedt bijvoorbeeld een uitgesproken romantische kijk op oorlog:

Terwijl ik weg ben, schat, hoe vaak denk je aan mij?
Onthoud, ik ben hier, vechtend om ons vrij te houden
Wees gewoon mijn kleine meid en wees altijd eerlijk
En ik zal een trouwe soldatenjongen voor je zijn

“Soldier’s Plea” past keurig in het vroege bedrijfsmodel van Motown. Zowel Berry Gordy – die Tamla Records in 1959 oprichtte en het een jaar later opnam als Motown Record Co. – en de songwriters die hij inbracht, vermeden grotendeels politieke inhoud.

Motown-zangers als Mary Wells, The Supremes en The Temptations zouden, zoals het label graag zei, de “Sound of Young America” ​​worden, geen politieke activisten. Gordy vertelde in 2020 aan het tijdschrift Time : “Ik heb nooit gewild dat Motown een spreekbuis zou zijn voor burgerrechten.”

Hoewel de songteksten niet expliciet de voortdurende protesten op het gebied van burgerrechten vermelden die in de jaren zestig in het hele land opkwamen, negeerde Motown de raciale politiek niet volledig. Het label bracht het spoken word-album ‘ The Great March to Freedom ‘ uit op dezelfde dag als de March in Washington – 28 augustus 1963. De release was ter herdenking van de Walk to Freedom , een massamars in Detroit van eerder die zomer, en bevatte een toespraak van Martin Luther King Jr.

Motown creëerde ook het Black Forum-label , dat andere politieke toespraken van King uitbracht, zoals zijn ‘Why I Oppose the War in Vietnam’ uit 1967 en het nummer ‘ Free Huey! ”Pleitend voor de vrijlating van collega Black Power-leider Huey Newton in 1970. Het label bracht ook albums uit met poëzie van Amiri Baraka , Elaine Brown , Langston Hughes en Margaret Danner .

Over het algemeen waren de vroege releases op het Motown-label echter beperkt tot het apolitieke.

Maar de wereld was in 1971 veranderd. De vrijheidsstrijd had een radicalere wending genomen met de opkomst van de Black Power-beweging, de Chicano-beweging, de Young Lords en de American Indian Movement. De eerste Dag van de Aarde, 22 april 1970 , vestigde de aandacht op de opkomende Amerikaanse milieubeweging. Ondertussen protesteerden anti-oorlogsactivisten tegen het ontwerp, het escalerende geweld en de aanblik van lijkzakken die terugkeerden uit Vietnam.

De muzikale soundscape van de VS verschoof naast deze politieke, sociale en economische transformaties. Kunst en politiek kwamen samen tijdens het Woodstock-festival in 1969. Ondertussen begonnen Black Power-gedreven berichten te komen van de soul- en gospelmuziek die werd verspreid door het Stax-label in Memphis en een groot aantal andere muzikanten die verschroeiende kritiek op het Amerikaanse imperialisme aanbrachten, zoals Nina Simone , Curtis Mayfield en Gil Scott-Heron .

Schreeuwende liefde door het hele land

Naast deze politieke verschuiving kwam er interne druk in Motown om kunstenaars meer keuzevrijheid te geven over hun eigen output. Naarmate Motown-artiesten artistiek volwassener werden, voelden sommigen zich onderdrukt door Gordy’s model en eisten ze meer artistieke controle.

Gaye produceerde zelf “What’s Going On” – een revolutionaire act bij Motown. Het resultaat is een pijnlijk mooi protestalbum van eerste nummer tot laatste.

De openingsregels van het album worden zacht maar dringend gezongen: “Moeder, moeder, er zijn er veel te veel van jullie die huilen / Broer, broer, broer, er sterven er veel te veel van jullie.”

Teksten worstelen met de gevolgen van de oorlog voor gezinnen en het leven van jonge mannen die naar het buitenland zijn gestuurd. Het volgende nummer volgt een van die jonge mannen die thuis zijn in een land dat worstelt met een werkloosheidspercentage van 6% . “Ik kan geen werk vinden, kan geen baan vinden, mijn vriend”, klaagt Gaye over “What’s Happening Brother.”

Het laatste nummer van het album straalt frustratie uit: “Ik wil graag schreeuwen hoe ze mijn leven doen … this ain’t living, this ain’t living.”

Tussendoor hebben we alles, van een verkenning van het geloof tot het milieubewuste volkslied “Mercy Mercy Me (The Ecology)”, afgesloten met het refrein “Hoeveel mishandeling door de mens kan zij [de aarde] verdragen?”

Toch drukt “What’s Going On” hoop uit. Gaye herhaalt de affirmatie “right on” – een zin die duidelijk is gegrondvest in de zwarte stadstaal – door het hele album heen en op een nummer met die naam. We horen deze zin voor het eerst op het titelnummer: “What’s Going On.” Gaye bevestigt “Oké, broer” aan mannen die op verschillende punten in het lied op dezelfde manier reageren. De oproep en het antwoord geven een gevoel van gedeelde bezorgdheid, gedeelde strijd en gedeelde verlossing – een ethos die Gaye ontleende aan de evangelietraditie die zijn muzikaliteit vormt.

Deze oproep en reactie wordt herhaald in “Wholy Holy”, waarbij Gaye een multitracking-techniek gebruikt om twee versies van zijn eigen vocalen te combineren:

We kunnen overwinnen (ja we kunnen) haat voor altijd (oh Heer)
Wholy (wholy heilig, wholy heilig)
We kunnen het fundament van de wereld rocken
Iedereen samen, samen in wholy (wholy heilig)
We zullen liefde, liefde, liefde roepen over het hele land

Nog steeds een hit

Gordy was aanvankelijk terughoudend om de nieuwe richting van Gaye te omarmen . Maar Motown kon het succes van het album niet negeren. Het titelnummer bereikte de eerste plaats in de R & B-hitlijst van Billboard en piekte op nummer 2 in de Hot 100. Het album bleef 58 weken in de hitlijsten.

[ Meer dan 100.000 lezers vertrouwen op de nieuwsbrief van The Conversation om de wereld te begrijpen. Meld u vandaag nog aan .]

Gaye’s klassieke album resoneert nog steeds bij het publiek op zijn 50e verjaardag. De milieuboodschappen van “Mercy Mercy Me (The Ecology)” zijn vandaag net zo relevant als 1971, evenals de krachtige uitspraken over ras, oorlog en armoede op andere sporen.

Als iemand die cursussen geeft over de geschiedenis van muziek in de Verenigde Staten, heb ik gemerkt dat de meeste van mijn studenten onmiddellijk nummers herkennen van “What’s Going On” – een album dat tientallen jaren voordat ze werden geboren, werd uitgebracht. In een land waar mensen blijven protesteren tegen blanke suprematie , eindeloze oorlogen , milieuschade , politiegeweld  en armoede , blijft “What’s Going On” even relevant als altijd.