“Wie heeft fouten gemaakt in zaak-Conings? Militaire geheime dienst in het vizier”

Korporaal Conings stond bij de veiligheidsdiensten al langer bekend als een ‘potentieel gewelddadige extremist’. Toch kon hij vorige week maandag in Leopoldsburg zijn auto inladen met vier raketwerpers, een machinegeweer P90, een pistool 5.7 en munitie. Conings plande een aanslag tegen viroloog Marc Van Ranst en een moskee in Eisden. Een week later is hij nog altijd onvindbaar.

In het federaal parlement zullen minister Dedonder en Hofman vanmiddag de tussentijdse resultaten van de drie interne legeronderzoeken naar de zaak-Jürgen Conings toelichten. Verschillende bronnen melden dat vooral de militaire inlichtingendienst ADIV in het vizier komt.

De ADIV zou onvoldoende gecommuniceerd hebben. Het was de inlichtingendienst die Conings al langer opvolgde, sinds 2019. Het was ook de ADIV die als eerste op de hoogte was van de beslissing om Conings op de ‘terroristenlijst’ van het antiterreurorgaan OCAD te plaatsen, als eerste militair ooit. Deze beslissing werd afgelopen zomer genomen en in februari officieel bekrachtigd. En het is de ADIV die belangrijke veiligheidsdossiers moet rapporteren aan minister Dedonder en legerbaas Hofman. Geen van beiden had tot vorige week ooit van Conings gehoord.

Een militaire bron: “Tel hierbij op dat de ADIV ook instond voor de communicatie naar beneden toe, richting Leopoldsburg, waar Conings werkte en toegang behield tot wapens, en je weet dat het straks warm kan worden onder de voeten van ADIV-topman Philippe Boucké.” Of generaal Boucké zelf op de hoogte was, is trouwens onduidelijk. Volgens een aantal bronnen niet.

Tijdens de persconferentie dinsdag zei Dedonder dat na afloop van de interne onderzoeken, midden juni, duidelijk moet worden wie welke verantwoordelijkheid draagt en wat hiervan de gevolgen zijn. Ook het Comité I, dat toezicht houdt op de werking van de inlichtingendiensten, zal een onderzoek opstarten. Dit moet klaar zijn voor het parlement op zomervakantie gaat, in juli.

‘Jürgen Conings staat al zes jaar op de radar van inlichtingendiensten’

In 2015 al verzamelde de Staatsveiligheid voor het eerst informatie over Jürgen Conings, de militair die sinds 17 mei voortvluchtig is. Dat schrijven Knack.be en Le Soir. De informatie komt van ‘meerdere goedgeïnformeerde bronnen’.

Het Comité I, dat de Belgische inlichtingendiensten controleert, is een onderzoek gestart naar de manier waarop de Staatsveiligheid, de militaire inlichtingendienst ADIV en het Orgaan voor de Coördinatie van de Dreiging (OCAD) informatie hebben ingewonnen en uitgewisseld in de zaak-Conings.

De zitting vond plaats achter gesloten deuren, maar “meerdere goedgeïnformeerde bronnen” bevestigen aan Knack en Le Soir dat de volgende chronologie is besproken:

– 2015: bij de Staatsveiligheid, die de wettelijke opdracht heeft om extremisme op te volgen, loopt voor het eerst informatie binnen over Conings, in het kader van de financiering van een organisatie die op de radar staat van de dienst.

– 2017-2019: verschillende pv’s over Conings worden opgesteld, onder meer over verboden wapendracht en racisme. Maar die informatie geraakt op dat moment niet tot bij de ADIV.

– 2018: informatie loopt binnen die Conings linkt aan een extreemrechtse groepering.

– juni 2020: Conings zoekt het adres op van viroloog Marc Van Ranst.

– augustus 2020: het OCAD start een vooronderzoek op naar Conings als ‘potentieel gewelddadige extremist’. Vanaf dat moment wordt zijn naam ook in de gemeenschappelijke gegevensbank (GGB) opgenomen – waar verschillende steundiensten toegang toe hebben – en buigt een Local Task Force zich over de case.

– 31 augustus 2020: de ADIV beslist om de veiligheidsmachtiging van Conings in te trekken. Omdat hij bij de militaire politie werkte, had hij zo’n machtiging nodig om toegang te krijgen tot bepaalde beveiligde plaatsen.

– 12 november 2020: pas na 2,5 maand wordt de beslissing over de veiligheidsmachtiging uitgevoerd en wordt Conings op de hoogte gesteld. “Een onwaarschijnlijke fout”, oordelen meerdere bronnen.

– 17 februari 2021: na het vooronderzoek dat het OCAD had opgestart, wordt Conings onder ‘volledig statuut’ als ‘potentieel gewelddadige extremist’ geplaatst in de GGB. Bovendien wordt hem het dreigingsniveau 3 toegekend (‘ernstig’). Die informatie is automatisch beschikbaar in de GGB en komt dus sowieso bij de ADIV terecht. “Maar de info is niet tot bij ADIV-topman Philippe Boucké geraakt”, zegt één bron. “De ADIV heeft compleet nagelaten om de informatie verder op te volgen”, reageert een andere. Het lijkt er sterk op dat binnen de ADIV fouten zijn gebeurd.

Tegen begin juli moet het Comité I zijn toezichtsonderzoek afronden. Knack en Le Soir vroegen de Staatsveiligheid en de ADIV om een reactie, maar de diensten geven geen commentaar.