Indignatie redactie 
De vertraging van de CDU-conferentie als gevolg van de COVID-19-pandemie heeft een nieuwe dimensie toegevoegd aan de leiderschapsrace van de partij.
De beslissing wie Angela Merkel zal volgen om de volgende bondskanselier van Duitsland te worden, hangt nog in de lucht. Vanwege de COVID-19-pandemie is de partijconferentie van de Christen-Democratische Unie (CDU) om een nieuwe leider te kiezen uitgesteld tot januari volgend jaar.
De goedkeuringsclassificaties van Merkel zijn tijdens de pandemie omhooggeschoten. Uit recente peilingen blijkt dat 72% van de Duitsers tevreden of zeer tevreden is met haar prestaties. De laatste keer dat Merkel zo’n hoge populariteit genoot, was in januari 2015, kort voor de vluchtelingencrisis, waarin haar goedkeuringscijfers kelderden. De vluchtelingencrisis verdeelde de Duitse samenleving en tastte het vertrouwen in democratische instellingen en de politieke klasse aan. Herstel hiervan, althans tijdens Merkels ambtstermijn, leek onwaarschijnlijk. Maar het lijkt erop dat er nog een crisis nodig was om de liefde tussen het Duitse publiek en de kanselier nieuw leven in te blazen, een relatie die zijn zestiende – en laatste – jaar ingaat .
Sinds Annegret Kramp-Karrenbauer in februari van dit jaar haar ontslag aankondigde als partijleider, wachten er drie potentiële opvolgers in de coulissen. Ze zullen het moeilijk vinden om Merkels kwaliteiten waar te maken die haar niet alleen geliefd maakten bij het Duitse, maar ook bij het wereldwijde publiek. Merkels ongekunstelde , pretentieloze en heldere regeringsstijl die bijzonder effectief bleek tijdens de pandemie, dreigt de drie mannen te overschaduwen die jeuken om haar op te volgen.
Friedrich Merz: Merkel’s antithese
Aanvoerder van de peilingen onder de drie kandidaten is Friedrich Merz, een advocaat en voormalig voorzitter van de raad van commissarissen van vermogensbeheerder Blackrock. Hij komt uit de economisch liberale en conservatieve vleugel van de CDU en onderschrijft minder staatsregulering van de economie. In 2000, voordat Merkel hem afzette als CDU-zweep in het Duitse parlement, de Bondsdag, eiste Merz een zogenaamde “Duitse leidende cultuur” als tegenwicht voor het model van multiculturalisme. Zelfs vandaag stelt hij voor om de sociale uitkeringen voor immigranten te verlagen. Bovendien veroorzaakte hij controversiële debatten tussen partijen tijdens regionale conferenties van de CDU in 2018 door het individuele recht op asiel in twijfel te trekken.
Zijn oproep: ondanks het verlies van Annegret Kramp-Karrenbauer in zijn eerste poging om CDU-leider te worden in 2018, is Merz een populaire figuur onder partijleden en heeft hij een vrome groep supporters. Hij is een goede spreker en kan grote menigten trekken. Merz komt authentiek en een echte prater over. Bovendien belichaamt hij de tijd van de jaren negentig en het begin van de jaren 2000, toen de wereld minder gecompliceerd leek. Dat zou hem een voordeel kunnen opleveren, vooral onder oudere mannelijke kiezers.
Zijn achilleshiel: Merz is een oude vijand van Angela Merkel en heeft al bijna 18 jaar geen politieke functie bekleed. Daarom kan hij niet rekenen op veel steun onder hoge partijfiguren in de CDU, wat essentieel is om het leiderschap veilig te stellen. Hij onderstreepte onlangs zijn rol binnen de partij als een eenzame strijder die verdeeldheid zaait door te stellen dat de annulering van de conferentie op 4 december het laatste deel was van een gezamenlijke inspanning om te voorkomen dat hij partijleider wordt.
Hoe het hem verging tijdens de pandemie: zonder regeringsstandpunt en nadat hij in maart COVID-19 had opgemerkt , had Merz tijdens de eerste paar maanden van de pandemie moeite om veel publieke aandacht te krijgen. Dat is niet veranderd ondanks zijn pogingen om een debat op gang te brengen over het economische herstel na het coronavirus. Alleen zijn recente beschuldigingen over de vertraging van de partijconferentie trokken de aandacht, waarschijnlijk niet in zijn voordeel.
Armin Laschet: Merkel’s Man
Merz ‘naaste rivaal, Armin Laschet, is de minister-president van de dichtstbevolkte deelstaat van Duitsland, Noordrijn-Westfalen. Hij vertegenwoordigt een voortzetting van Merkels beleid en staat erom bekend haar controversiële standpunt over vluchtelingen- en migratiebeleid te verdedigen. Met betrekking tot nationale kwesties neigt Laschet eerder naar een gematigde dan conservatieve toon. Desalniettemin heeft hij aangetoond in staat te zijn een beroep te doen op de conservatieve vleugel van de partij door de misdaad in zijn thuisstaat aan te pakken.
Zijn oproep: Laschet is een kandidaat voor kosmopolitische, links neigende kiezers. Ook heeft hij een troef achter de hand: Laschet werkt samen met minister van Volksgezondheid Jens Spahn, wiens conservatieve profiel kiezers op het platteland van Duitsland aanspreekt. Dit dubbele ticket, dat spreekt tot een brede kiezersbasis, en de steun van de grootste en invloedrijke CDU-staatsorganisatie uit Noordrijn-Westfalen, maken hem tot een favoriet om het leiderschap te winnen.
Zijn achilleshiel: Laschets attributen om een eenheid te zijn en opvallende gematigde tonen hebben zijn keerzijde. Hij is geen charismatische leider die de harten van mensen kan veroveren, wat een nadeel kan zijn in de laatste weken van de leiderschapsrace.
Hoe het hem verging tijdens de pandemie: als hoofd van een deelstaatregering was de COVID-19-crisis een kans voor Laschet om een voordeel te behalen ten opzichte van zijn concurrenten. Hij slaagde er niet in het te grijpen. In zijn poging om het virus luchtiger te benaderen, straalde Laschet nervositeit uit. Het kwam over als een wanhopige poging om zich te onderscheiden van zijn tegenstander, de Beierse minister-president Markus Söder, die strengere maatregelen nam om de pandemie te bestrijden. Maar met de tijd, als mensen de beperkingen moe worden, kan zijn strategie vruchten afwerpen.
Norbert Röttgen: Merkel’s Smartest
Norbert Röttgen, voorzitter van de commissie buitenlandse zaken in de Bondsdag, vertegenwoordigt de linkervleugel van de CDU. Na de kernramp in Fukushima zette hij als federaal minister van Milieu de geleidelijke afschaffing van de Duitse kernenergie in gang. Hij is ook voorstander van een nog nooit eerder vertoonde coalitie tussen de CDU en de Groenen op nationaal niveau. Met betrekking tot het buitenlands beleid eist hij een meer beslissende en zelfverzekerde rol voor Duitsland in internationale aangelegenheden.
Zijn oproep: als voormalig kabinetslid van Merkel werd Röttgen ‘ Muttis Klügster ‘ genoemd – moeders slimste. Zijn kracht is een grondige kennis van beleid, gekoppeld aan retorische vaardigheden waardoor hij doordacht en nauwkeurig overkomt.
Zijn achilleshiel: Röttgen heeft geen noemenswaardige supportersgroep binnen de partij en kan zich moeilijk onderscheiden van de andere twee kandidaten. Aan de ene kant lijkt zijn beleid te veel op dat van Laschet, terwijl het ook niet aantrekkelijk is voor conservatieve partijleden. Hij is de duidelijke buitenstaander in de race.
Hoe het hem verging tijdens de pandemie: niet erg goed. Zonder enig politiek ambt te bewonen, was Röttgen nauwelijks zichtbaar tijdens de pandemie.
Hoe zit het met Markus Söder?
Ongeacht hoe de leiderschapsrace zich ontvouwt, Markus Söder, de partijleider van de Beierse zusterpartij van de CDU, de Christelijke Sociale Unie (CSU), wordt aangeprezen als de volgende kanselier van Duitsland. De meeste Duitsers zouden hem verkiezen boven de drie kandidaten die kandidaat zijn voor de partijleiding van de CDU. Volgens opiniepeilingen zou 37% van het Duitse electoraat Söder als kanselier verkiezen boven potentiële concurrenten van de Groenen en de Sociaal-Democratische Partij (SPD). Ondanks dat het de tweede keuze is onder de CDU-leden na Friedrich Merz, beschouwt 53% van de leden Markus Söder als de kandidaat met de grootste kansen op het winnen van een algemene verkiezing.
De stijgende populariteit van Söder is niets minder dan onverwacht. In zijn jongere jaren kwam Söder over als een te ambitieuze agitator en een ijdele zelfpromotor. Maar hij heeft de COVID-19-crisis meesterlijk gebruikt als een podium om een staatsmanachtig gedrag te demonstreren met een zogenaamd stevige greep op de dingen. Opmerkelijk genoeg hebben bovengemiddelde coronavirusgevallen en mislukkingen in Beierse testcentra geen invloed gehad op zijn hoge goedkeuringsscores. Maar Söder zelf heeft de lippen gesloten over zijn ambities. Op de vraag of hij zich niet kandidaat stelt voor kanselier, antwoordt hij meestal met de zin, “Mijn plaats is in Beieren.” Deze vrijblijvende strategie is tot nu toe slim gebleken. Hoewel de drie kandidaten zichzelf misschien uitputten in kleine schermutselingen, kan hij zijn geïdealiseerde zelfbeeld van de zorgzame en vastberaden Beierse eerste minister versterken.
Niettemin is zijn kans om kanselier te worden afhankelijk van de uitkomst van de leiderschapsrace. Friedrich Merz, een even ambitieuze strijder, zou de kanselier nauwelijks missen als hij tot partijleider werd gekozen. Alleen een overwinning voor Laschet of een verrassende kandidatuur van zijn running mate, Jens Spahn, zou een duidelijke kans voor Söder openen.
De vertraging van de feestconferentie heeft een nieuwe dimensie aan de race toegevoegd. Het heeft kandidaten in openbare ambten als Laschet en Söder meer tijd en gelegenheid gegeven om te schitteren. Andere kandidaten, met name Friedrich Merz, zoeken daarentegen naar de schijnwerpers. Dat heeft geleid tot wrok, aangezien Merz de vertraagde partijconferentie ziet als een complot om zijn kansen te verijdelen. Misschien heeft hij een zaak.
Hoe langer Annegret Kramp-Karrenbauer partijleider blijft, hoe meer ze aan de touwtjes kan trekken naar een gunstiger resultaat. Het is een publiek geheim dat zij, net als Angela Merkel, Laschet verkiest boven Merz. Ook waarschuwde Kramp-Karrenbauer voor mogelijke verrassende kandidaturen om een ‘ruïneuze wedstrijd’ te vermijden. Geruchten suggereren dat Jens Spahn, die steeds populairder wordt onder zowel CDU-leden als kiezers, aan de race zou kunnen deelnemen.
Nu de onderlinge strijd in de partij begint, moet de CDU niet vergeten waarom de leiderschapsrace op de eerste plaats plaatsvindt. De CDU staat op een kruispunt en staat onder zware druk van rechts. Aangezien de pandemie problemen blijft veroorzaken voor de regering van Angela Merkel, moet haar partij beslissen of ze conservatieve kiezers wil terugwinnen van de extreemrechtse Alternative for Germany-partij of op een liberale koers van Merkel wil blijven.
