Wordt Irak slagveld van oorlog tegen Iran?

Degenen die hoopten dat 2020 een vreedzaam jaar zou worden, zullen deze hoop helaas kort na het begin van het jaar hebben moeten opgeven. De VS hebben een rode lijn overschreden met de moord die door president Trump is geïnitieerd tegen de “beroemdste” Iraanse generaal en verschillende Iraakse soldaten in de buurt van de luchthaven in de Iraakse hoofdstad Bagdad. Waarnemers zien de aanval als een oorlogsverklaring aan Iran. Wat moet er nog gebeuren voordat de EU wakker wordt en afstand neemt van de Amerikaanse oorlogspolitiek?

De recente moord op de populairste en bekendste generaal van Iran, Qassem Soleimani, heeft de vrees aangewakkerd dat een nieuwe oorlog van de VS en zijn bondgenoten tegen Iran spoedig een verwoestende en dodelijke realiteit zou kunnen worden. De luchtaanval die Soleimani doodde, uitgevoerd door de VS in Bagdad, gebeurde zonder de toestemming of zelfs voorafgaande kennisgeving van het Amerikaanse Congres en zonder de goedkeuring van de regering of het leger van Irak, waardoor de aanval flagrant illegaal was op meerdere niveaus. De “bondgenoten” van de VS, inclusief het V.K., werden pas nà de aannslag hierover geïnformeerd. Het zal voor de Europese “geallieerden” een koude douche geweest zijn – voor de tweede keer. Het was pas in november dat de Amerikaanse terugtrekking uit Noord-Syrië leidde tot enorme spanningen in de NAVO – en de weg vrijmaakte voor de invasie van Turkije die het internationale recht schond. Als enige werd Israël tevoren van de beraamde aanslag op de hoogte gesteld (wat geruchten kan bevestigen dat het plan door beide regeringen gezamenlijk werd ontwikkeld).
De aanval doodde ook de Iraakse militie-commandant Abu Mahdi al-Muhandis, die adviseur was voor Soleimani.

Suleimani was in zijn thuisland enorm populair en kreeg 83% goedkeuring in Iran. De vergelijking wordt gemaakt dat het hetzelfde is alsof Iran Eisenhower tijdens de Tweede Wereldoorlog zou hebben vermoord. De Iraniërs zullen vrijwel zeker wraak nemen.

“De moord op een Iraakse militaire commandant die een officiële positie bekleedt, wordt beschouwd als agressie tegen Irak… en de liquidatie van vooraanstaande Iraakse figuren of die uit een broederlijk land op Iraakse bodem is een enorme inbreuk op de soevereiniteit,” zei de Iraakse premier Adel Abdul Mahdi over de aanval, eraan toevoegend dat de moord “een gevaarlijke escalatie was die de lont van een destructieve oorlog in Irak, de regio en de wereld zal aansteken.”

Met name de moord op Soleimani komt slechts een paar maanden nadat een vermeende Israëlische poging om de Iraanse generaal te vermoorden mislukte en te midden van een goed gedocumenteerde en decennia lange druk van Amerikaanse neoconservatieven en Israëlische functionarissen voor een door de VS geleide oorlog met Iran.

Hoewel de illegaliteit van de moord door velen is opgemerkt sinds het nieuws van de aanval zich voor het eerst verspreidde, is er minder aandacht besteed aan de eigenaardigheden van de officiële redenering en rechtvaardiging van de aanval door de Trump-regering die de spanning in het Midden-Oosten opnieuw heeft vergroot. Volgens Amerikaanse overheidsfunctionarissen was de aanval gericht op het “afschrikken van toekomstige Iraanse aanvalsplannen” en als reactie op een raketaanval op de K1 militaire basis in de buurt van Kirkuk, Irak, op 27 december. Die aanval doodde een Amerikaanse militaire “contractor” en verwondde licht verscheidene Amerikaanse soldaten en Iraaks militair personeel.

Toch zijn de details van die aanval – zelfs volgens mainstream Amerikaanse bronnen die het Amerikaanse militarisme vaak ondersteunen – ongelooflijk mistig, en de naam van de gedode Amerikaan en de identiteit van het bedrijf waar hij of zij voor werkte, zijn niet vrijgegeven. Sommige berichten in de media hebben naar de contractor verwezen als een “Pentagon-werknemer”, terwijl anderen de term “civiele contractor” hebben gebruikt, waardoor sommigen speculeren dat de bewuste persopn mogelijk een particuliere huurling is geweest in dienst van het Pentagon.

Bovendien heeft nog geen enkele groep de verantwoordelijkheid voor die aanval opgeëist en berichten in de media luiden dat de aanval net zo gemakkelijk had kunnen worden uitgevoerd door overblijfselen van de Islamitische Staat of door de Iraakse sjiitische militie (Kataib Hezbollah) die officieel werd beschuldigd door Amerikaanse functionarissen. Een officieel onderzoek naar het incident, uitgevoerd door het Iraakse leger, moet nog worden afgerond. Met name de VS beweerden eerder dat het “overtuigend bewijs” had om Iran de schuld te geven voor aanvallen op olietankers in de Golf van Oman afgelopen juni, vermoedelijk uitsluitend om Amerikaanse bondgenoten in de regio het “Amerikaans bewijs” te geven van Iraanse betrokkenheid. Dat overtuigende bewijs is nooit geleverd.
Bovendien hadden de VS al gereageerd op de dood van de contractor door eind december vijf verschillende aanvallen in Irak en Syrië uit te voeren, met naar schatting 25 doden, aanvallen die Iraakse demonstranten motiveerden om de Amerikaanse ambassade in Bagdad te bestormen, omdat veel van degenen die door die luchtaanvallen waren gedood, Irakezen waren.
De daaropvolgende luchtaanval die Soleimani doodde, lijkt een overdaad voor de officiële rechtvaardiging van het wreken van de dood van één Amerikaan.

Gezien het bovenstaande wordt de vraag dan: baseert de Trump-regering haar moord op een Iraanse generaal op Iraaks soeverein grondgebied – in duidelijke schending van het internationale recht – op de dood van een enkel individu dat de regering niet eens zal noemen? Zelfs toen al vijf aanvallen werden uitgevoerd om naar verluidt diezelfde persoon te wreken?

Het riskeren van (in ieder geval) een regionale oorlog om naar verluidt de dood te wreken van een persoon die al is gewroken, roept vragen op, vooral voor een president die zich herkiesbaar stelt. De Verenigde Staten beweren dat de moord ook was bedoeld als een “afschrikmiddel” tegen potentiële, toekomstige Iraanse aanvallen, maar het is moeilijk om de moord op een buitenlandse topfunctionaris op buitenlandse bodem te rechtvaardigen als een preventieve maatregel, in tegenstelling tot één die escalatie in de hand zou werken. Dit is met name het geval omdat degenen die vaker naar een escalatie hebben toegewerkt in de spanningen tussen Iran en de VS en zijn Midden-Oosterse bondgenoten, niet in Teheran en Bagdad wonen, maar in Washington D.C. en Tel Aviv.

We hebben vaker geschreven over de langdurige inspanningen van prominente neoconservatieven in de VS, evenals de Israëlische lobby en de Israëlische regering, om de VS in een grote oorlog met Iran te brengen. Neoconservatieve inspanningen voor regime-verandering in Iran zijn al tientallen jaren in de maak en het huidige Amerikaanse presidentiële regime heeft verschillende opvallende “Iraanse haviken” in prominente posities. Bovendien worden zowel president Trump als zijn belangrijkste bondgenoot in het Midden-Oosten, de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, geconfronteerd met binnenlandse inspanningen om ze uit hun ambt te zetten en worden ze geconfronteerd met nieuwe verkiezingen, waardoor beide leiders worden gestimuleerd spanningen in het buitenland op te voeren om het publiek af te leiden van de eigen binnenlandse conflicten.

Toch is de huidige druk waarmee zowel Trump als Netanyahu in hun respectieve beleid worden geconfronteerd, slechts de nieuwste factor die beide regeringen in een hernieuwde en steeds wanhopiger poging heeft geduwd om de decennia-oude inspanningen van de haviken in beide landen tevreden te stellen om oorlog te stoken en om het Midden-Oosten te “hervormen” ten gunste van de Amerikaans-Israëlische as.

Gezien de recente moord op Soleimani is het echter van essentieel belang erop te wijzen dat de Amerikaanse luchtaanval gericht op de leider van de Quds Force slechts enkele maanden kwam nadat Israël de generaal probeerde te vermoorden maar daar niet in slaagde. Inderdaad, de meest recente van deze mislukte pogingen zou begin oktober plaatsvinden en volgens The Times of Israel “waren de moordenaars van plan om onder een religieuze plek die geassocieerd werd met de vader van Soleimani een explosief te begraven en een explosie te veroorzaken, onder het gebouw toen hij binnen was, en probeerde men vervolgens de schuld af te schuiven zodat het leek op een religieuze oorlogsdaad. De moordenaars gebruikten ongeveer 500 kilo springstof voor de bom.”

De Israëlische regering gaf geen commentaar op de vermeende samenzwering, hoewel het opmerkelijk is dat het plan om onder een islamitische heilige plaats te graven en een bom te planten in het verleden is geprobeerd door Israëlische extremistische groepen, groepen die een belangrijke positie hebben in de huidige regering van Israël.
Deze vermeende poging van Israël om Soleimani te vermoorden kwam na claims dat de regering Trump Israël in 2018 “roen licht” had gegeven om de generaal te vermoorden. Het rapport beweerde dat “er een Amerikaans-Israëlische overeenkomst is” dat Soleimani een “bedreiging is voor de belangen van de twee landen in de regio” en werd gepubliceerd door de Koeweitse krant Al-Jarida, die algemeen wordt beschouwd als “een Israëlisch platform voor het overbrengen van berichten naar andere landen in het Midden-Oosten ”, aldus de Israëlische mainstream media.

Israël is misschien van plan geweest om de generaal te vermoorden als een middel om een oorlog te veroorzaken tegen Iran, iets wat Netanyahu vorig jaar februari nog actief promootte. Destijds berichtte Newsweek dat “de Israëlische premier Benjamin Netanyahu zijn wens te kennen heeft gegeven om oorlog te voeren met Iran en zei dat hij tientallen buitenlandse gezanten, waaronder die uit de Arabische wereld, ontmoette om het initiatief uit te werken.” Maar nu de naaste bondgenoot van Israël de moord heeft uitgevoerd heeft Israël zich relatief stil gehouden over het incident, hoewel Iraanse functionarissen hebben beweerd dat de moord op Soleimani gezamenlijk werd uitgevoerd door de VS en Israël.

Inmiddels dreigt de Amerikaanse president Donald Trump met sancties tegen Irak, omdat het Iraakse parlement de Amerikaanse troepenmacht (en alle andere buitenlandse legers) die in het land is gestationeerd wil wegsturen. Als dat daadwerkelijk gebeurt, moet Bagdad volgens Trump de kosten van de luchtmachtbases van de VS in dat land betalen. Irak zou dan miljarden dollars op tafel moeten leggen voor de onterechte invasie op zoek naar massavernietigingswapens, het doden van burgers en het platbombarderen van het land “bescherming” door de VS.

Het “paradoxale” van deze moordaanslag is dat Donald Trump precies degenen geëlimineerd heeft die het meest hebben gedaan in de strijd tegen IS-terroristen in Irak en Syrië, in de afgelopen 10 jaar. Zonder hun inspanningen en die van hun jagmedestrijders zou de zwarte vlag van Islamitische Staat vandaag de dag al boven Damascus en Bagdad wapperen. Veel mensen realiseren zich niet wat deze moordaanslag betekent en wie er is vermoord.

Hoewel de officiële maar dubieuze rechtvaardigingen voor de moordaanslag zijn gegeven, is het meest waarschijnlijke gevolg van de dood van Soleimani dat het “het lont van oorlog zal ontsteken”, zoals onlangs verklaard door de premier van Irak. Of de dood van Soleimani alléén voldoende zal zijn om de VS, Iran en hun respectieve bondgenoten ten strijde te laten trekken, valt nog te bezien, maar het is zeker dat de regering Trump tevreden lijkt te zijn om de situatie te blijven escaleren, bij het nastreven van langlopende ambities van oorlogszuchtige haviken, evenals een poging voor het snel opbouwen van binnenlandse druk voorafgaand aan de verkiezingen van 2020.

Dit alles laat zien dat Trump voor het Westen een beveiligingsrisico wordt. Het ondermijnt niet alleen de internationale orde, die is gebaseerd op het internationale recht, het vernietigt ook het Midden-Oostenbeleid van de EU, dat gebaseerd was op een tweestatenoplossing met Israël en de nucleaire deal met Iran. Als er een open oorlog komt (er is al lang een asymmetrisch conflict gaande), zou dit ook een bedreiging voor Europa vormen. Strategische belangen van de EU worden al geschonden – denk maar aan de Amerikaanse sancties tegen Iran en de gespannen situatie in Irak. En wat te denken van de nieuwe vluchtelingenstromen richting de EU, als de vlam in het Midden-Oosten inderdaad in de pan slaat?

Tegen deze achtergrond bezien is de officiële reactie (zoals meestal) van Brussel buitengewoon zwak. Borrell, hoofd van het buitenlands beleid van de EU, dringt aan op een “politieke oplossing”. Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië willen coördineren en de dialoog met Iran blijven zoeken. Maar een EU-strategie ontbreekt. Geen wonder: tot nu toe is de EU niet eens tot het besef gekomen dat de Verenigde Staten onder Trump een veiligheidsrisico zijn geworden. Daarnaast heb je voor een strategie ook mensen nodig met een visie, en die ontbreert de EU al tientallen jaren. In tegendeel: de regeringsleiders van de grootste vazalstaten van de VS, Boris Johnson en Angela Merkel, zijn al begonnen de acties van Trump opnieuw te rechtvaardigen. Ook hier laten “onze” leiders – net als in het geval van bijvoorbeeld de door Trump opgelegde Amerikaanse sancties vanwege NordStream 2 – zien geen enkele ruggengraat te hebben.

En, tenslotte, zullen internationaal regimes die in het bezit zijn van nucleaire wapens niet het risico gaan lopen zelf ook te worden weggebombardeerd. We wijzen in dit verband op Noord-Korea, dat nu zéker nooit zal afzien van zijn wapens.