Wraakporno en andere laster

Wraakporno associëren we meestal met jongeren: een puberale actie van een boze ex die naaktfotos of -filmpjes van je online zet of verspreidt via sociale media, zoals Snapchat, WhatsApp, Facebook of Twitter. Maar wat nu als het je moeder overkomt?

Als er een naaktfoto van je moeder op internet staat: ‘’Het was mijn moeder, op die foto. Ze lag op bed in een zwart kanten gevalletje.’’

‘Ik wist natuurlijk wel dat Marco het er moeilijk mee had dat mijn moeder hun relatie had verbroken. Hoewel: ‘relatie’ was een groot woord. Ze gingen ongeveer vijf maanden met elkaar om voordat mijn moeder er een punt achter zette. Ondanks die korte periode was Marco er flink stuk van, want hij bleef haar maar appen en haar voicemail inspreken. Sommige van die berichten liet ze zien. Ze waren allemaal van dezelfde strekking: smeekbedes om hem nog een kans te geven, of in ieder geval nog eens met hem af te spreken om te praten. ‘Ik negeer het hoor’ zei mijn moeder dan.

Dit was precies de reden dat ze niet meer met hem wilde omgaan. Hij had zich binnen de korte tijd dat ze hem kende ontpopt van een charmant lijkende vent tot een bezitterige engerd. Daar zit niemand op te wachten, maar mijn moeder al helemaal niet.

Ik was zelf ook blij dat ze van Marco af was. Niet dat ik haar geen nieuwe liefde gunde. Mijn vader werd verliefd op een ander en ging bij ons weg toen ik zeven was, is er nooit een man bij ons over de vloer geweest.

‘Jij bent alles wat ik nodig heb’ zei mijn moeder altijd, toen ik wat ouder werd er haar wel eens vroeg of ze geen partner in haar leven miste. Ik waardeerde het ontzettend dat ze zo toegewijd was aan mij, maar ik verdacht haar er eigenlijk ook een beetje van dat ze nooit over het bedrog van mijn vader heen was gekomen. Dat ze mannen gewoonweg niet meer vertrouwde.

Daarom was ik best blij voor haar dat ze twee jaar geleden vertelde dat ze een date had. ‘Via Tinder’ vertelde ze er een beetje giechelig bij. Mijn mond viel open van verbazing: mijn moeder? Op Tinder? Ik vond het een bizar idee, maar vlak daarna dacht ik ‘Ach, waarom ook niet?’ Wel drong ik erop aan om  op een openbare plek af te spreken. Dat bleek echter niet nodig te zijn. Dit was niet haar eerste Tinderdate, vertelde ze. Sterker nog: ze bleek er al een behoorlijk aantal maanden vrolijk op los te swipen. ‘Ik heb gewacht tot jij op eigen benen kon staan, en nu is het weer tijd voor mij’ zei ze er een beetje parmantig achteraan.

Ik moest het allemaal even verwerken. Mijn brave moedertje die aan het internetdaten geslagen was? Voor het eerst zag ik haar met hele andere ogen. Niet alleen nog maar als mijn degelijke mama die haar hele leven in dienst van mij had gezet, maar als een nog best jonge vrouw. Een vrouw die bovendien aantrekkelijk was voor het andere geslacht. ‘Getver’ dacht ik meteen. Maar dat vond ik eigenlijk behoorlijk kinderachtig van mezelf.

In plaats daarvan zei ik: ‘Wat leuk voor je mam’ en vroeg ik of ze me nog even wilde appen als ze weer thuis was van haar date. Die avond ontving ik inderdaad een berichtje: ‘Hij is LEUK! Ben nu weer veilig in mijn eigen bedje. Alleen ;). X Mam’

Marco bleek mijn moeder ook leuk te vinden. Een beetje te leuk als je het mij vraagt, want binnen de kortste keren ontpopte hij zich tot een jaloerse, bezitterige, achterdochtige waakhond. Iets waar mijn moeder totaal niet op zat te wachten. ‘Ik was echt wel gek op hem, maar door zijn gedrag ben ik zo afgeknapt’ vertelde ze. ‘Ik zit helemaal niet te wachten op iemand die voortdurend wil weten waar ik ben, en met wie. Kom op, ik begin net weer een beetje te leven!’

Dat laatste klopte wel. Ik kon me Marco’s jaloezie zelfs wel een beetje voorstellen. Waar mijn moeder vroeger in brave mom-jeans met ruime sweaters liep droeg ze nu ineens strakke jurkjes die haar nog slanke figuur behoorlijk benadrukten. Ook was ze ineens begonnen met zich op te maken en als we de stad ingingen merkte ik dat mannen haar nakeken. Een rare gewaarwording is dat hoor, wanneer je voor het eerst merkt dat je moeder door anderen als een seksueel wezen wordt gezien. Ik had amper herinneringen aan mijn vader, dus ik kon me haar totaal niet herinneren in relatie tot een man. Maar eigenlijk gunde ik haar best een leuke partner. Je wilt toch allemaal iemand waar je ‘s nachts je voeten aan kunt opwarmen?

Dat diegene niet Marco zou zijn, was inmiddels wel duidelijk. Hij bleef mijn moeder maar lastig vallen met als resultaat dat ze hem ontvriendde op Facebook en een ander telefoonnummer nam. Daarmee was de kous af, dacht ze. En ik ook. Maar het liep helaas anders.

Een paar weken later werd ik wakker van een piepje op mijn telefoon. Ik had blijkbaar een app ontvangen, middenin de nacht. Ik grabbelde mijn telefoon van het nachtkastje en opende het scherm. De app was afkomstig van een onbekend nummer en er zat een afbeelding bij. Ik kan nog steeds niet beschrijven wat er door me heenging toen ik die open klikte. Het was mijn moeder, op die foto. Ze lag op bed, gekleed in een zwart kanten gevalletje. Haar benen waren gespreid en ze was druk bezig met zichzelf. Met dingen die je je moeder nooit wilt zien doen, of zelfs maar wilt voorstellen.

Ik was nog totaal in shock toen ik een tweede berichtje kreeg. Het was een internetlink naar een website waar seksdates gezocht werden. In een impuls klikte in op de link en daar zag ik nog meer seksueel expliciete foto’s waarnaast de volledige naam en het inmiddels oude telefoonnummer van mijn moeder stond.

Ik had geen idee wat ik hiermee aan moest maar dat ik het mijn moeder moest vertellen, en wel zo snel mogelijk, was wel duidelijk. Ik overdrijf niet als ik zeg dat dat het moeilijkste was wat ik ooit heb moeten doen. Niet alleen was ik nog volledig in shock van wat ik had gezien, ik moest ook nog eens vertellen dat ze in de meest intieme poses bekeken kon worden door zo ongeveer de hele wereld.

Ik wist zeker dat dit haar zou verpletteren, en helaas had ik daar geen ongelijk in. We hebben samen ongelooflijk hard zitten janken voordat we naar de politie stapten om aangifte te doen. Want dat dit geintje door Marco was geflikt, was wel duidelijk.

‘Ik dacht, ik doe eens gek. Marco zei steeds dat hij me zo seksy vond en ik denk dat ik die kant van mezelf weer wilde herontdekken’ stamelde mijn moeder tegen mij en de agente die haar aangifte opnam. Ik had op dat moment intens medelijden met haar. En ik was woest op Marco. Mijn moeder had hem vertrouwd en hij had op een walgelijke manier misbruik gemaakt van haar kwetsbaarheid.

Inmiddels zijn de foto’s gelukkig verwijderd van het internet. Voor zover we weten heeft niemand uit onze omgeving ze gezien. Van Marco hebben we gelukkig niets meer gehoord. Mijn moeder heeft een direct een contactverbod tegen hem aangevraagd, en de zaak over de verspreidde foto’s loopt ook nog. Al weten we nog niet precies hoe die verder zal gaan.

Ik hoop in ieder geval dat dit soort acties serieus aangepakt gaan worden. Mensen beseffen denk ik nog steeds niet hoe kapot je iemand kunt maken door dit soort foto’s of filmpjes te delen. En om dat ook nog eens met iemands dochter te doen, is wel dubbel zo smerig.

Ik probeer heel hard om tegen mezelf te zeggen dat mijn moeder ook maar gewoon een mens is en recht heeft op een seksleven, maar feit is dat je je moeder gewoon niet op die manier wilt zien. Ik heb er echt wel een traantje om gelaten, al deed ik dat alleen. Ik wil niet dat mijn moeder zich ook nog eens schuldig voelt. Als iemand dat moet doen, is het Marco wel. Niet zij. ‘

WAARDEER DIT ARTIKEL STEUN INDIGNATIE, DANK U.

Wraakporno en andere laster

Vorige week was op het journaal een bericht over Chantal. Het was een voorbeeld van wraakporno en andere laster. Op een filmpje van ruim drie jaar geleden waren Chantal en haar ex vriend te zien, terwijl ze seks hadden. Chantal zou, zo werd gemeld, onder andere te zien zijn terwijl ze haar vriend oraal bevredigde. Het filmpje had een uur op Facebook gestaan en was toen door Facebook verwijderd.

Het kwaad was echter al geschied, wraakporno en andere laster was een feit. Vrienden waren opgeroepen het filmpje te bekijken. Binnen het uur hadden meerdere van hen niet alleen het filmpje bekeken en gedeeld, maar mogelijk ook op de eigen harddisk en andere opslagmediums geplaatst.

Alleen Chantal en haar ex vriend hadden het filmpje in bezit. Toch heeft iemand het op Facebook gezet. Dat kan. De afgelopen maanden zag ik een film en een aflevering van, ik meen, inspector Lewis, waarbij een derde met onheuse bedoelingen een filmpje upload om iemand te beschadigen. Soms vanuit jaloerse kalververliefdheid, een onschuldige impulsactie met grote gevolgen. Een andere keer met volwassen manipulatieve bedoelingen.

Discussie

Rond de rechtszaak van Chantal ontstond een discussie. Het almachtige, allerlei data verzamelende Facebook zou het IP-adres en emailadres van de afzender niet meer hebben. Dat geloofde natuurlijk niemand. En hoe moest het nu verder, wat kon de politie doen, moest de wet worden aangepast en wat als Facebook loog over de beschikbare gegevens.

Google kondigde aan wraakporno en andere laster uit zoekresultaten te gaan verwijderen. Facebook denk nog na over stappen om haar gebruikers beter te beschermen. Dat je zelf een bericht kunt verwijderen of een fout bericht kunt melden, is duidelijk niet genoeg.

Laster

Een aantal jaren geleden verschenen van een bevriende schrijver reviews bij Bol.com en andere boekensites. Die teksten gingen verder dan een eenvoudige boekbespreking. Ze waren vijandig en op de persoon van de schrijver gericht.

Hoewel er al snel een vermoeden was over de mogelijke dader werd de situatie vervelend. Iedereen in de omgeving van de schrijver was toch een beetje verdacht. De sfeer werd er niet prettiger op toen ook berichten verschenen buiten de review-pagina’s en de schrijver berichten ontving via mail die duidelijk van dezelfde hand (geest) kwamen.

Uiteindelijk hebben we de politie ingeschakeld. Na enkele weken intensief onderzoek en snel reageren wanneer weer een review was geplaast, werd de dader gepakt op basis van zijn IP-adres. Hij, een collega schrijver, bekende meteen. In de veiligheid van zijn werkkamer, en achter de anonimiteit van een verzonnen gebruikersnaam, waren zijn teksten steeds hatelijker geworden. Zonder dat hij het had gemerkt was hij een grens overgegaan die hij van zichzelf niet kende.

Aangifte bij de politie

Slachtoffers van wraakporno en andere laster kunnen aangifte doen bij de politie. Die heeft ICT deskundigen in dienst die opsporing kunnen doen en die bij moeilijke gevallen bij meer gespecialiseerde collega’s te raden kunnen.

Als de dader wordt gegrepen is het nog zeer de vraag wat er gebeurt. Veel van dit soort computercriminaliteit wordt nu nog afgedaan met een waarschuwing of berisping.

Wet computercriminaliteit

Om wraakporno en andere lasterzwaarder te kunnen bestraffen is een wetsvoorstel computercriminaliteit in behandeling. Daarmee kan justitie de verspreiding en openbaarmaking van gevoelig en/of persoonlijk materiaal beter aanpakken. Het strafrechtelijk aanpakken van wraakporno en andere laster wordt dan een stuk makkelijker.