Woorden zijn geluid en rook! Niemand leest ze meer – of luistert en wil ze begrijpen. In welke taal moeten we dan communiceren? Hoe communiceren? Een samenleving heeft een gemeenschappelijk niveau van uitwisseling nodig, maar wat gebeurt er als communicatie uiteenvalt in duizenden stukjes, micro-gemeenschappen, woorden en zinnen zonder een gemeenschappelijke noemer. Zonder algemeen begrip? Het gebeurt, wat er moet gebeuren: mensen vertrouwen op eenvoudige “symbolen” in plaats van complexe relaties of verklaringen: eenvoudig, begrijpelijk, visueel. En iedereen kan interpreteren wat hij daarmee wil begrijpen. Tekens – symbolen worden de nieuwe “taal” -cultuur.
De nieuwe communicatieve “symboliek” in marketing, kunst, politiek en maatschappij
Als je “gele vesten” ziet of hoort, lijkt het voor iedereen duidelijk wat bedoeld wordt. Protest, ontevredenheid, straatblokkades, oproer. Maar is alles echt duidelijk? Waar staat het ‘gele westen’ voor, wat moeten ze uitdrukken, wat symboliseren? Zijn het de mensen tegen de overheid, arm versus rijk, land tegen stad, communicatie van mensen die zichzelf niet meer in de samenleving kunnen brengen? Ergens en ergens in Frankrijk? Is het rellen, protest tegen het klimaat of de opstand van mensen die vrezen voor hun voordeel?
De “gele vesten” zijn een eenvoudig symbool: visueel, duidelijk, expressief, zichtbaar. Niettemin kan iedereen begrijpen wat hij daarmee bedoelt. Dat maakt het gemakkelijk. Het symbolisch dragen van veiligheidsvesten voor auto’s dient als middel om een doel te bereiken: een boodschap overbrengen met een kort, zichtbaar signaal. En iedereen denkt dat ze het begrijpen. Dus de uitspraken, opinie en onderwerpbemiddeling van vandaag werken. Symbolische “foto’s” worden een voertuig. Inhoud verdwijnt erachter. Op Facebook en in WhatsApp zijn groepen korte, eenvoudig bewerkte afbeeldingen of video’s om houding uit te drukken: anti-Merkel, vreemdelingencriminaliteit, migranten, klimaatbescherming – zelfs met een eenvoudige, symbolische schreeuw of “kijk” -foto is veel schijnbaar bondig overgebracht op uitspraken. Zonder differentiatie, Met behulp van clichés, berekende Plattituden. Maar iedereen “begrijpt” meteen wat bedoeld wordt.
Maar werkt het echt? In de ene richting en de andere? Laten we “Greta” nemen. Een hoofd, een foto die – net als “Trump” en zijn kapsel – al lang een symbool van overtuiging is geworden. “Greta” staat voor de rebellie van de jongere generatie tegen de verwaarlozing van de bescherming van onze aarde voor de toekomst. Greta staat voor een houding, een protest. Enerzijds. Maar aan de andere kant wordt haar imago gebruikt als een symbool van een misleid jong meisje dat onze consument en feel-good maatschappij in twijfel trekt. Onze levensstijl. In Facebook-berichten wordt ze aangeklaagd, mishandeld, aangevallen.
Icoon Greta. Symbool “gele vesten”. Waar moet communicatie naartoe leiden als het eenvoudiger wordt? Als ze verbindingswoorden en meer complexe relaties achterwege laat. Als ze vertrouwt op visuele korte interpretaties in plaats van op het discours? Eerder gebruikten politici, koningen, dictators de kunst van het symbolisme. Standbeelden op de stadspleinen getuigden van de macht, de macht van de heersers en brachten de over te dragen boodschappen over. Of het nu Lenin of Mussolini was, de beelden symboliseerden hun aanwezigheid. En verliet de interpretaties van wat daarmee bedoeld werd.
Eigenlijk ideaal. U hoeft zich dus geen zorgen te maken over de details. Te veel belasting, te veel staat, te veel oorlog? De blik van de krachtige, welwillende, vooruitstrevende heerser stond boven dergelijke ‘kleinigheden’. Symbolisch gewoon “goed”. Woorden overbodig. Het is waar dat de afgelopen decennia gedeeltelijk een nieuw, constructiever debat en beleidscommunicatie heeft overheerst. Maar de laatste jaren keert eenvoudig symboolpopulisme terug met heftigheid: symbolische “standbeelden” en statussymbolen in plaats van gecompliceerde discussies. Politiek en politieke discussie zouden graag weer alleen vertrouwen op eenvoudige posters en sociale media-slogans.
“Show edge”, want dat is waarschijnlijk zo mooi. Het probleem: de slogans hebben meestal zo weinig uitspraken als de voormalige commandant Bronce op de stadspleinen – en minder beeldkracht: “Zodat Duitsland sterk blijft”, “Wij voor Duitsland”, “Samen succesvol”, “Durf de toekomst” , “We staan vooraan” … Geen mogelijkheid tot interpretatie, geen visie. De politiek gebruikt zinnen als een soort teken: “Yes we can” was het motto van Obama dat de mensen bereikte. Zoals een handelsmerk. Zoals een bericht. Demonstraties en bewegingen vertrouwen op de korte zinnen: “Gelijk recht voor dieren” voor dierenwelzijn, “Mia hammen gevoerd” voor beter, gezonder voedsel …
“Mia san mia”. Ook Ajax en het topvoetbal (“echte liefde”) transformeren op deze manier hun fan-emoties in passende, beknopte korte formules. Bovendien, de gezichten van de sterren. Klaar! En de grote bedrijven vertrouwen op hun “merken”, snelwerkende reclamemerken op alle mediakanalen – met de bijbehorende korte slogans en visuals tegelijkertijd: of ze nu op tv-spots of online met banners zijn, proberen ze scherpe berichten te presenteren met in het oog springende aandacht bereik hun klanten snel. Afbeeldingen, afbeeldingen, kleuren en muziek, die direct invloed hebben op de hersenen, emoties oproepen en koopreacties veroorzaken.
Ziet de toekomst van “taal”, communicatie, er zo uit? Beelden, sculpturen, woordmerken – allemaal korte samenvattingen van moeilijke contexten. Alleen symbolen ‘, volgens Wikipedia-tekens en -symbolen die voor een bepaald ding staan - en dus de betekenis van een ding overbrengen? Kort en krachtig. Zonder al te veel differentiatie. Moeten we allemaal een cool kort merk worden met onze ideeën, uitspraken en meningen om überhaupt begrepen te worden? “Goed over”? En dan hoe je zo’n gedetailleerdere debattekst kunt “prikkelen”. Als een symbool? “Stop communicatie!”. “Maak het kort en knap”? Houd het simpel!
Kunst is al lang op de goede weg naar ‘symbolen’. Kunstenaars hebben altijd een beheersing ontwikkeld in het symbolisch overbrengen van berichten. Door kleuren, door vormen, door “tekens”. De kerkelijke symbolen hebben eeuwenlang generaties gevormd. In schilderijen, als sculpturen, had elk teken zijn betekenis, zijn religieuze en pastorale boodschap, zijn “visie”. Moderne kunstenaars hebben dit opnieuw overgenomen. Andy Warhol gebruikte zijn Pop Art-tomatenblikken en Beuys vilten hoeden, objecten, kamerinstallaties, “multiples” voor badkuipen – en acties met een “symbolisch karakter”: allemaal energiebronnen, zoals hij ze noemde. En de straatkunst / graffitikunstenaars rekenen al jaren op hun “kopspijkers” – hun bespoten berichten op huismuren, bruggen en treinen.
Niclas Castello, Duitse kunstenaar en een van de best betaalde kunststerren ter wereld, begon zijn succesvolle tournee met zijn beroemde lipsculpturen: “Kisses”, grote sensuele, betekenisvolle lippen als een uitdrukking van hedonisme en levenslust, meestal vol rood, wat niet alleen in musea, maar ook voor clubs en restaurants als kunst “symbolen” met succes hun plaats gevonden. Castello plande – consequent – zelfs een versie ervan puur goud. Hij verkocht speciaal ontworpen brandblussers met Chanel en Hermes-logo in Hollywood’s “in” boetieks en galerijen. En hij “verfrommelt” momenteel zijn geschilderde doeken en plaatst ze als zodanig achter plexiglas – als driedimensionale kunstvensters.
Kunst is zonder twijfel ideaal om vandaag de dag de aandacht te trekken, om iets over te brengen. Zelfs als het politieke tekens zijn. Een van de meest succesvolle kunstwerken van de laatste Documenta in Kassel was de obelisk van de Nigeriaans-Amerikaanse kunstenaar Olu Oguibe. Het 16 meter hoge “vluchtelingenmonument” op de Königsplatz in Kassel arriveerde bij de Documenta-bezoekers en werd verkozen tot hun favoriete werk. Maar de symbolische uitspraken waren niet “neutraal” genoeg: te veel uitspraken, te veel onderwerp. En dus maakten de verwikkelingen van de stadspolitiek het noodzakelijk dat het Documenta-kunstwerk abrupt werd ontmanteld – vanwege “verstoring”.
In dit opzicht lijkt kunst ook beperkingen te hebben om taal, berichten en uitspraken met hun picturale symbolen te populariseren, verstevigen, visualiseren en transporteren: hun verantwoordelijkheid om belangrijke maatschappelijke trends en meningen zichtbaar te maken voor brede doelgroepen in een beknopte, begrijpelijke vorm Politiek. De samenleving en discussie opnieuw ‘symboliseren’, visualiseren.
Dus wat blijft er nog voor ons over? Uiteindelijk moeten we echt vertrouwen op de nieuwe “artistieke” gebarentaal: de “emoticons” J uitgevonden door computer nerds, de emoji’s geïntroduceerd door Apple in 2011, visuele taalsymbolen die op zijn best hetzelfde betekenen voor alle mensen in dezelfde vorm? Harten en mannen, vrouwen en fruit, dieren en apen, bloemen en zonnen, smileys en vlaggen. “World Language Emoji’s” kopte de Süddeutsche Zeitung in de zomer. Een nieuwe visualiserende ‘gebarentaal’ die – door een commissie in Californië geselecteerd – door de wereld als ‘gelijk’ wordt beschouwd. Onze digitale wereld, die korter wordt “Ik vind het leuk” / “Ik vind het niet leuk” – en kleine plaatjes. Kort en krachtig.
Het is beter, we nemen de “trend” naar symbolen in eigen handen. We wijzen symbolisch op de nieuwe communicatie “symboliek” als een noodzakelijke katalysator voor gecompliceerde dingen, discussies, debatten of verklaringen – met hersens, met speciale acties, ideeën, visies die de aandacht trekken, aandacht trekken en in het geheugen blijven.
Creativiteit is vereist – met competentie: positieve tekens ingesteld. Kunst is een van de pioniers die laat zien hoe het mogelijk is dingen uit te drukken, te visualiseren. In één oogopslag, op zijn best. Maar ook in politiek, marketing en media zal het steeds belangrijker worden om een duidelijk beeld te schetsen. eenvoudig, begrijpelijk, picturaal maar degelijk. Hoewel iedereen nog steeds kan blijven interpreteren wat hij precies wil begrijpen. Niettemin worden “tekens” symbolen een soort nieuwe bemiddelende “taal” -cultuur.