Het laatste waar miljardairs en de bestuurders van grote bedrijven over willen dat Amerikanen het over hebben, is hoe hun hebzucht gewone mensen beïnvloedt. Als Luigi Mangione voor de rechter moet verschijnen, is er misschien geen andere manier om dat gesprek te voeren.
Op een gegeven moment zal Luigi Mangione voor de rechtbank in New York verschijnen om terecht te staan voor moord, omdat hij naar verluidt UnitedHealthcare CEO Brian Thompson heeft vermoord. Dat lijkt zeker. Wat echter niet zeker is, is of de hebzucht van bedrijven ook voor de rechter zal komen.
Op dit moment zijn er veel mensen die willen dat het allebei gebeurt… en velen zouden doodsbang zijn als dat zou gebeuren.
Afgaande op de reactie van het publiek op de schietpartij, lijken miljoenen Amerikanen op zijn minst sympathie te hebben voor Mangione.
In een peiling (van een vrij obscure peiler) zei bijna 1 op de 5 respondenten een sterk of enigszins positieve mening te hebben over Mangione. Dat aantal liep op tot een derde onder de ondervraagden die geen gezondheidszorg hadden gekregen. Bovendien hadden Amerikanen onder de 45 jaar twee keer zo vaak een positieve mening over de vermeende schutter dan over het slachtoffer.
De komende dagen zullen we meer peilingen zien van bekendere peilinginstituten, maar er is geen reden om aan te nemen dat deze niet ook zullen aantonen dat veel mensen sympathie hebben voor Mangione… en dat nog meer mensen een hekel hebben aan de verzekeringssector.
En ze doen niet alleen lippendienst. Ze doen dingen om Mangione actief te steunen of UnitedHealthcare te bekritiseren.
Een Facebookbericht waarin de moord op de CEO werd aangekondigd, kreeg 42.000 reacties in de eerste 24 uur na plaatsing, en 37.500 daarvan waren lachende emoji’s. Het lijkt erop dat het nu niet meer mogelijk is om deze aantallen te zien.
Een online juridisch verdedigingsfonds voor Mangione heeft al $ 90.000 opgehaald en donateurs hielden zich niet in met hun opmerkingen. Een anonieme donateur van $ 5 zei: “Bedankt voor uw dienst.” Een ander, die $ 1.000 doneerde, schreef: “Voor mijn moeder. Een slachtoffer van de verzekeringsindustrie. RIP. Aan meneer Mangione: bedankt voor uw opoffering. Mogen anderen in uw voetsporen treden van moed en rechtvaardigheid.”
GoFundMe, de leider in online fondsenwerving, heeft een soortgelijke campagne stopgezet omdat deze in strijd was met het beleid dat het inzamelen van geld voor de verdediging van mensen die worden beschuldigd van geweldsmisdrijven verbiedt.
De New York Times publiceerde vrijdag een redactioneel artikel van Andrew Witty, de CEO van de UnitedHealth Group, die de prestaties van Thompson prees bij het runnen van zijn dochteronderneming. Nadat het bijna 2500 reacties had verzameld , waarvan de meeste kritisch waren, sloot de Times de mogelijkheid van lezers om hun mening te geven over de column.
De McDonald’s in Altoona, PA, waar de tip vandaan kwam die leidde tot Mangione’s arrestatie, werd ook niet gespaard. Het kreeg recensies van één ster totdat Google ingreep .
En dit zijn slechts enkele voorbeelden.
Interessant genoeg zijn er twee gemeenschappelijke kenmerken. Ten eerste zijn Amerikanen, wanneer ze de kans krijgen om hun mening te geven over deze zaak, veel bozer over de branche waarin het slachtoffer werkte dan over de gerichte moord zelf.
De andere is nog interessanter, omdat het lijkt alsof er een echte, gezamenlijke inspanning wordt geleverd om ervoor te zorgen dat zij er geen invloed op hebben.
Kijk nog eens naar de voorbeelden hierboven: GoFundMe sloot een campagne, The New York Times sloot reacties en Google sloot ‘recensies’ van de fastfoodlocatie waar Mangione werd gearresteerd.
Juridisch gezien kunnen deze acties gerechtvaardigd worden op basis van de arbeidsvoorwaarden, maar ze schetsen ook het beeld van een kaste van rijken en machtigen die oprecht bezorgd lijkt te zijn dat anderen het voorbeeld van Mangione zullen volgen.
Bijvoorbeeld, gevestigde media (van het hele ideologische spectrum) lijken weinig tolerantie te hebben voor al die Mangione-aanhangers, en helemaal geen voor hem. Er wordt veel gesproken over “burgerwacht-rechtvaardigheid”, wat ook woorden zijn die politici als gouverneur Josh Shapiro (D) van Pennsylvania gebruikten.
Hier is nog een voorbeeld dat verbazing wekt, dit keer van de politie en de rechtbanken.
Eerder deze week zou een vrouw in Florida een telefoongesprek met haar verzekeringsmaatschappij over een afgewezen claim hebben beëindigd met de woorden: “Uitstel, ontkenning, verklaring afleggen. Jullie zijn de volgende.” Natuurlijk waren “uitstel”, “ontkenning” en “verklaring afleggen” de woorden die in de kogelhulzen waren gegraveerd die op de plaats van de moord werden gevonden.
En deze woede heeft voor het eerst niet per se te maken met politieke verdeeldheid.
Mocht dit tot een uitbarsting komen, dan zou dat niet links tegen rechts opzetten, maar juist degenen die de prijs voor de hebzucht van grote bedrijven hebben betaald, tegenover degenen die er profijt van hebben gehad.
Ze werd niet alleen gearresteerd, maar de rechter legde haar ook een borgsom van $ 100.000 op , omdat dit volgens hem “gepast is gezien de status van ons land op dit moment.”
Vergis u niet, dit is een ‘moment’ voor de Verenigde Staten.
De mensen zijn boos en de gevestigde orde schaart zich achter de troepen in de hoop dat dit een geïsoleerde geweldsdaad zal zijn en niet het begin van iets groters.
En deze woede heeft voor het eerst niet per se te maken met politieke verdeeldheid.
Mocht dit tot een uitbarsting komen, dan zou dat niet links tegen rechts opzetten, maar juist degenen die de prijs voor de hebzucht van grote bedrijven hebben betaald, tegenover degenen die er profijt van hebben gehad.
En dat is een soort afrekening die in de VS uiterst zeldzaam is.
Over het algemeen heeft hebzucht weinig gevolgen in Amerika. Sterker nog, het hele systeem is erop gebaseerd.
Vraag het maar aan al die banken die gered werden nadat ze in 2008 een wereldwijde financiële crisis hadden veroorzaakt, die miljarden dollars aan vermogen wegvaagde.
Sindsdien is het er niet beter op geworden. De rijken worden steeds sneller rijker en het leven is een strijd voor degenen die het slachtoffer zijn van hun hebzucht.
De geschiedenis heeft al vaak laten zien dat de concentratie van immense rijkdom in de handen van enkelen geen duurzame situatie is. Het kan lang duren voordat een omslagpunt wordt bereikt, maar als dat eenmaal is bereikt, is er vaak een plotselinge (om niet te zeggen gewelddadige) correctie.
Misschien zitten we er wel dichtbij.
Mangione denkt dat wel, zo blijkt uit een manifest dat aan hem wordt toegeschreven (en dat naar verluidt door de grote nieuwsorganisaties wordt achtergehouden).
“Eerlijk gezegd hadden deze parasieten het gewoon verdiend”, aldus dat document, waarna het erop wijst dat de VS het duurste zorgstelsel ter wereld heeft zonder resultaten van wereldklasse te behalen (afgezien van de geweldige winsten van bedrijven als UnitedHealthcare).
“Nee, de realiteit is dat deze [onontcijferbare] simpelweg te machtig zijn geworden, en ze blijven ons land misbruiken voor immens gewin, omdat het Amerikaanse publiek hen heeft toegestaan ermee weg te komen,” aldus het document.
“Het is op dit moment geen kwestie van bewustzijn, maar duidelijk een machtsspelletje,” zou Mangione hebben geschreven. “Blijkbaar ben ik de eerste die het met zo’n brutale eerlijkheid onder ogen ziet.”
Dit zijn niet de woorden die zorgverzekeraars of andere begunstigden van hebzucht willen horen tijdens een rechtszaak die nauwlettend in de gaten wordt gehouden door tientallen miljoenen Amerikanen, van wie velen wellicht de kant van de vermeende dader kiezen en niet die van het slachtoffer van een moordaanslag op de straten van New York City.
Dat geldt vooral als de zorgverzekeraars tegen die tijd niet eerlijk hun best hebben gedaan om minder op winst te focussen en meer op Amerikanen die wanhopig op zoek zijn naar hulp, oftewel de voordelen waar ze voor hebben betaald.
Tot nu toe lijkt dat niet het geval te zijn. Blijkbaar nemen CEO’s extra veiligheidsmaatregelen, maar die lijken niet te betekenen dat ze het bedrijfsbeleid veranderen om mensen minder boos te maken.
Het zal interessant zijn om te zien of angst in bestuurskamers deze dynamiek zal veranderen.
Zou hebzucht bijvoorbeeld nog steeds het belangrijkste bedrijfsdoel zijn als CEO’s regelmatig moesten deelnemen aan schietoefeningen alsof ze een stel basisschoolkinderen waren?
Lijkt twijfelachtig.
De komende weken zal blijken of de rijken en machtigen deze situatie onder controle kunnen krijgen voordat deze uit de hand loopt, of dat Mangione een golf van woede heeft veroorzaakt die hen ook dreigt mee te slepen.
Die terechte verontwaardiging kan vele (welkome) vormen aannemen, zoals brede steun voor strenger toezicht op bedrijven, strengere straffen voor witteboordencriminaliteit of veel hogere belastingen voor de rijken.
Op dit moment lijken de kansen in hun voordeel te zijn, omdat ze zich er terdege van bewust zijn dat dit een keerpunt kan zijn. Ze werken aan het gemeenschappelijke doel om het systeem waarin zij aan de macht zijn, niet te verstoren.
Omgekeerd geldt dat de slachtoffers van hebzucht weliswaar de meerderheid aan hun kant hebben, maar de macht die dit hen geeft is nog niet gekanaliseerd…
Op dit moment uiten ze hun ongenoegen online, individueel of in kleine groepen. Maar als iemand erin slaagt om al die woede te bundelen en om te zetten in brandstof voor een economische rechtvaardigheidsbeweging , dan staan we misschien voor een moment dat kan leiden tot seismische veranderingen.