In juni 2003 werd bekend dat prins Friso zich zou verloven met Mabel Wisse Smit. Maar wie zich toen verheugde op een sprookjeshuwelijk kwam bedrogen uit. Kort na de aankondiging van het huwelijk barstte er een enorme rel los: de aanstaande prinses zou banden hebben gehad met het criminele milieu. ‘Mabelgate’ kostteprins Friso uiteindelijk zijn recht op de troon.
Eerste signaal van een ophanden zijnd huwelijk
In 2002 verscheen Mabel Wisse Smit aan de zijde van prins Friso tijdens de uitvaart van prins Claus. Op dat moment was zij volgens de officiële berichten nog slechts een ‘goede relatie’ van het koningshuis, maar het feit dat zij tijdens de uitvaart-ceremonie mee de koninklijke grafkelder in mocht, maakte voor velen duidelijk dat er meer moest spelen dan alleen een ‘goede vriendschap’. Die ‘eer’ is namelijk alleen voorbehouden aan zeer naaste familieleden.
Verloving Mabel en prins Friso
In juni 2003 werd bekend dat prins Friso en Mabel zich verloofd hadden. Die aankondiging had wel wat staatsrechtelijke voeten in de aarde. Prins Friso was op dat moment derde in de lijn van troonopvolging. Hij stond namelijk toendertijd achter kroonprins Willem-Alexander en zijn dochter Amalia. Als potentiële troonopvolger viel prins Friso onder de ministeriële verantwoordelijkheid. Het parlement moest het huwelijk goedkeuren, anders zou de prins zijn recht op de troonsopvolging kwijtraken.
Het interview van Peter R. de Vries
Na de verloving raakte de aanstaande prinses in opspraak. In de media verscheen het verhaal dat Mabel eind jaren ’80 een relatie met de geliquideerde drugsbaron Klaas Bruinsma had. Dat er contact was tussen Bruinsma en Wisse-Smit was al in 2001 door de Binnenlandse Veiligheidsdienst bevestigd, maar na een onderzoek werd geconcludeerd dat Wisse-Smit slechts “enige oppervlakkige zeilcontacten heeft gehad met de heer Bruinsma”.Misdaadverslaggever Peter R. de Vries zond echter een tv-interview met een voormalig lijfwacht van Bruinsma uit, waarin gesuggereerd werd dat er meer had gespeeld. Er ontstond onduidelijkheid over de aard en duur van de relatie, zo die er al was. De aankondiging van een sprookjeshuwelijk liep uit op een affaire die de bijnaam ‘Mabelgate’ kreeg.
Brief aan premier Balkenende
Al snel bleek dat het contact tussen Bruinsma en Wisse-Smit inderdaad intensiever was geweest dan dat zij in eerste instantie tegenover de koningin en de premier had verklaard. Naar eigen zeggen om geen pijnlijke zaken uit het verleden op te rakelen. Op 9 oktober 2003 schreef Friso een brief aan premier Balkenende waarin hij meer uitleg gaf over de gang van zaken. Hij erkende dat zij zelf niet volledig waren geweest over de relatie tussen Bruinsma en Wisse-Smit. Wel benadrukte de prins nog eens dat Mabel niet op de hoogte was van de criminele zaken van Bruinsma en dat, hoewel Mabel meer dan eens bij Bruinsma gelogeerd had, er geen liefdesrelatie was geweest.
Geen toestemmingswet
De prins gaf in de brief dus toe dat hij en zijn aanstaande fouten hadden gemaakt. Minstens zo opvallend was de consequentie die zij zelf daaraan verbonden: prins Friso verzocht de premier geen toestemmingswet voor het huwelijk in te dienen. Daarmee deed hij dus afstand van zijn recht op de troon. Premier Balkenende gaf gehoor aan dat verzoek en diende geen toestemmingswet in. Niet wegens de contacten die Mabel met Bruinsma had gehad, maar vanwege het feit dat zij hier niet volledig open over was geweest.. Volgens de premier was hierdoor het vertrouwen geschaad.
Nasleep
Het huwelijk werd gesloten, waardoor prins Friso zijn recht op de troon verloor. Daarmee was ‘Mabelgate’ echter nog niet ten einde. Premier Balkenende kreeg een storm van kritiek over zich heen voor de manier waarop hij met de zaak was omgegaan. Vooral in hofkringen werd geërgerd gereageerd op het harde optreden van de premier.
De affaire wordt nog eens opgerakeld
In 2007 kreeg de hele affaire nog een staartje, toen bleek dat de Engelstalige Wikipedia-pagina over Mabel was aangepast. De woorden ‘and false’ waren verwijderd in een alinea over de Mabelgate-affaire. Op basis van het IP-adres bleek dat de computer waarmee de wijzigingen werden gedaan in Huis ten Bosch stonden. Uiteindelijk verklaarde de Rijksvoorlichtingsdienst dat Mabel en Friso inderdaad wijzigingen hadden aangebracht om de pagina beter te laten corresponderen met hun brief aan Balkenende.
Mabel of Ottelien?
In 2011 werd de affaire nog eens opgerakeld. Toen kwam het boek De BV Bruinsma uit. In dat boek werd gesuggereerd dat het contact tussen Mabel en Bruinsma zeer minimaal waren. Veel mensen uit de kringen rond Bruinsma bevestigden die lezing van het verhaal. De lijfwacht die door Peter R. de Vries geïnterviewd was zou het niet over Mabel, maar over een andere vriendin, Ottolien, gehad hebben. Als dat verhaal klopt, zou prins Friso zijn rechten voor niets hebben opgegeven. De roddelpers pikte dit op en vroeg zich openlijk af waarom de prins dit verhaal zelf nooit verteld heeft.
Het turbulente leven van Mabel van Oranje: gangstermeisje, tragische prinses en nu nummer 149 in de Quote 500
Op 14 september 2018 maakte de Telegraaf bekend dat Mabels aandelen Ayden inmiddels een waarde van € 276 miljoen hebben. Grote vraag blijft nog steeds, hoe ze echt aan die aandelen is gekomen terwijl ze beweert dat die van haar overleden echtgenoot prins Friso van Oranje-Nassau van Amsberg waren.
De weduwe van prins Frisostaat voor het eerst in de Quote 500, de jaarlijkse rijkenlijst die donderdag is verschenen. Haar vermogen wordt door het zakenblad geschat op 240 miljoen euro.
Dat komt allemaal door de beursgang van Adyen. Mabel had ten tijde van de beursgang 546 duizend aandelen in het fintechbedrijf. Ze verkocht een deel van haar belang, wat haar 43 miljoen euro opleverde.
De klapper is een volgend ijkpunt in het leven van Mabel. Nadat ze sinds 2003 in de publieke belangstelling kwam als vriendin, verloofde en echtgenote van prins Friso.
Mabel van Oranje wordt op 11 augustus 1968 in Pijnacker geboren als Mabel Martine Los. Op 9-jarige leeftijd verliest Mabel haar vader Henk Los, die overlijdt tijdens een schaatstocht. Mabels moeder hertrouwt met Peter Wisse Smit en Mabel neemt zijn achternaam aan.
Ze gaat als tiener in Hilversum naar het Gemeentelijk Gymnasium en studeert daarna economie en politicologie in Amsterdam.
Begin jaren 90 start de veelbelovende Mabel aan haar internationale carrière bij de Verenigde Naties in New York. Tot 2003 blijft ze in de luwte, maar dat verandert in een klap als ze tijdens de uitvaart van prins Claus zich tussen de koninklijke familie begeeft en zelfs mee afdaalt in de koninklijke grafkelder van de Nieuwe Kerk in Delft.
Mabel is op slag een publieke persoonlijkheid. Helemaal als niet veel later blijkt dat ze de vriendin is van prins Friso.
Ze belandt meteen in het oog van de storm als een ongemakkelijke episode uit haar studietijd naar boven komt.
1. Mabel is aanwezig bij de begrafenis van prins Claus in de Nieuwe Kerk in Delft, maar is dan officieel nog niet meer dan een ‘goede relatie’ van het Koninklijk huis.
De eerste keer dat Nederland Mabel ziet is tijdens de begrafenis van prins Claus. De echtgenoot van Beatrix wordt op 15 oktober 2002, een dinsdag, bijgezet in de grafkelder van de Oranjes in de Nieuwe Kerk in Delft.
Wie is die Mabel Wisse Smit? Op dat moment niet meer dan een ‘goede relatie’, is het officiële statement van de Rijksvoorlichtingsdienst.
Opmerkelijk is wel dat Mabel met de naaste familie (de koninklijke familie en de zussen van Claus) afdaalt in de grafkelder van de Oranjes om de overleden vader van de prinsen Willem-Alexander, Friso en Constantijn de laatste eer te bewijzen.
Dat was omdat ‘Mabel de afgelopen maanden een grote steun en toeverlaat was voor de Koningin’, aldus de RVD. “Verder moet u er niets bij denken”, zegt een woordvoerder destijds tegen De Telegraaf.
Diezelfde krant belt ook even met historica en kenner van het Koninklijk Huis, Reinildis van Ditzhuyzen. “Dit kan maar een ding betekenen en dat is dat Mabel de toekomstige vrouw van prins Johan Friso is. Een steun en toeverlaat alleen gaat echt niet met de familie mee de grafkelder in. Dan ken ik wel andere mensen die ook een grote steun voor de Koningin zijn geweest.”
2. In juni 2003 kondigen Mabel en Friso aan dat ze verloofd zijn.
Van Ditzhuyzen heeft het bij het rechte eind. Mabel blijkt inderdaad de nieuwe liefde van prins Friso en de twee kondigen op 30 juni 2003 hun verloving aan. Een koninklijk huwelijk is aanstaande.
Friso en Mabel leren elkaar begin 2000 kennen bij Friso’s schoonzus Laurentien. In 2003 vraagt hij haar in Mexico ten huwelijk, naar verluidt gekleed in een Mexicaans pak en met rozen en champagne bij zich.
3. Slapen op de Neeltje Jacoba; Mabelgate is geboren.
Maar de aankondiging van de verloving en het huwelijk opent vrijwel direct Mabelgate; een koninklijk huwelijk verandert in een koningsdrama als er berichten opduiken dat Mabel eind jaren 80 een relatie heeft gehad met drugscrimineel Klaas Bruinsma.
De Binnenlandse Veiligheidsdienst concludeert na een onderzoek dat er inderdaad contact is geweest tussen Mabel en Bruinsma, maar dat het slechts ging om ‘enige oppervlakkige zeilcontacten’.
Peter R. de Vries gaat met de zaak aan de slag en reist in 2003 af naar Chili voor een interview met de voormalige lijfwacht van de in 1991 vermoorde Bruinsma, Charlie Da Silva. De inmiddels grijze Chileen wordt een bekendheid in Nederland door de uitzending van De Vries. Niet alleen door wát hij zegt, maar ook de manier waarop.
Want Da Silva weet het zeker: “Die was die wijf van Die Lange”, antwoordt de Chileen op de vraag of hij zich de tijd dat Bruinsma en Mabel met elkaar omgingen nog kan herinneren. Hij zou meerdere keren met de twee op de boot van Bruinsma, de Neeltje Jacoba, hebben verbleven.
Maar Mabel en Prins Friso houden vol dat van een relatie nooit sprake was, iets wat Charlie Da Silva niet begrijpt. Hij richt zich dan ook via de camera van Peter R. de Vries tot Mabel:
Later blijkt dat Da Silva zich mogelijk heeft vergist. Niet Mabel, maar een vriendin van haar had begin jaren negentig een liefdesrelatie met Bruinsma. Dat geeft de vrouw in kwestie, Ottolien Lels, in oktober 2003 zelf ook toe.
4. Hoe dan ook, Mabel en Friso vragen geen toestemming voor hun huwelijk aan het kabinet. Daarmee ziet Friso af van troonopvolging.
De zaak wordt een politieke rel. Doordat Friso in de lijn der troonopvolging zit, moet de Staten-Generaal een uitspraak doen over het huwelijk, de zogenoemde toestemmingswet.
Prinsen en prinsessen kunnen ook zonder die toestemming trouwen, maar verliezen dan hun rechten op de troon. Dat gebeurt ook met Friso.
Toenmalig premier Jan-Peter Balkenende weigert parlementaire toestemming te vragen nadat blijkt dat Mabel en Friso hebben gelogen over de relatie tussen Mabel en Bruinsma. De twee hadden zelfs koningin Beatrix op het verkeerde been gezet.
Friso verliest met zijn ja-woord het lidmaatschap van het Koninklijk Huis. Voor de troonopvolging zelf heeft dat geen consequenties, omdat prinses Máxima op dat moment al haar eerste kind had gekregen.
Bovendien, Mabel en Friso vragen Balkenende zelf om de toestemming te laten schieten. De twee willen trouwen koste wat kost trouwen.
5. In april 2004 stappen Mabel en Friso in het huwelijksbootje.
Ondanks alle ophef komt het dus ‘gewoon’ tot een huwelijk tussen prins Friso en Mabel. Op 24 april 2004 geven de twee elkaar het ja-woord.
Het sobere huwelijk vindt plaats in de Oude Kerk in Delft. De bruiloft wordt niet groots gevierd omdat de grootmoeder van Friso, prinses Juliana, een maand eerder op 20 maart is overleden. Bij het burgerlijk huwelijk zijn zo’n 50 gasten aanwezig, bij de kerkelijke inzegening zo’n 1.400.
Mabel en Friso krijgen twee dochters: Luana (2005) en Zaria (2006). Ze zorgen samen voor de opvoeding, meldden vrienden van het paar.
Friso neemt zijn dochters graag op sleeptouw in Londen, waar het gezin woont, maar een bezoekje aan McDonald’s zit er niet in. Dat past niet in zijn beeld van een goede opvoeding, waarin de kinderen ook oog moeten hebben voor zaken als duurzaamheid. Het maatschappelijk engagement van de ouders moet al vroeg ook de kinderen worden bijgebracht, zo vinden Friso en Mabel.
6. Later geeft Mabel wel toe dat ze wist dat Bruinsma crimineel was.
In 2006 geeft Friso een interview aan NRC, waarin hij zegt dat Mabel wist dat Bruinsma handelde in softdrugs. “Mabel was 21 jaar en realiseerde zich pas later wie Bruinsma was. Het beeld is gewekt dat wij hebben gelogen en dat is niet juist”, aldus Friso.
De broer van Klaas Bruinsma zegt in 2014 tegen Quote dat Mabel niet de vriendin van Bruinsma was. “Ik heb Klaas nooit over haar horen praten en hem ook nooit met haar gezien. Dat verhaal is toen enorm opgeblazen om haar in diskrediet te brengen”, aldus Anton Bruinsma.
7. Het skiongeluk van prins Friso
Het noodlot slaat toe in 2012. Op de laatste dag van zijn skivakantie in het Oostenrijkse Lech raakt prins Friso bedolven onder een sneeuwlawine. Pas na 25 minuten bevrijden reddingswerkers hem en na 50 minuten reanimeren klopt zijn hart weer.
Friso wordt overgebracht naar het Landeskrankenhaus in Innsbruck, waar hij twee weken in coma ligt. “Het zuurstoftekort heeft grote schade veroorzaakt in de hersenen”, zegt dokter Wolfgang Koller. “Het is niet zeker of hij ooit weer bij bewustzijn zal komen.”
Friso wordt in maart 2012 overgevlogen naar zijn woonplaats Londen en in juli 2013 wordt de prins naar Paleis Huis ten Bosch gebracht. Behandeling in het ziekenhuis heeft volgens de Rijksvoorlichtingsdienst geen meerwaarde meer. De prins bevindt zich in een toestand van “zeer gering bewustzijn”.
8. Friso overlijdt anderhalf jaar na zijn ongeval
De hersenbeschadiging blijkt te zwaar om van te herstellen. Prins Friso overlijdt op 12 augustus 2013 op 44-jarige leeftijd in Paleis Huis ten Bosch. Vier dagen later wordt hij in besloten kring begraven.
9. Mabel blijft zich inzetten voor maatschappelijke doelen
Als vrouw van Friso zette Mabel zich in voor maatschappelijke kwesties en liefdadigheid – en daar gaat ze ook als weduwe mee door. Zo richt ze in 2016 Girls Not Brides op, een organisatie die zich inzet voor de afschaffing van het kinderhuwelijk. Ook zet ze zich al jaren in voor de strijd tegen aids, waarvoor ze in 2017 een Duitse prijs krijgt.
Verder is Mabel sinds 1997 actief voor het Open Society Institute, de door filantroop George Soros opgerichte stichting die democratie en mensenrechten bevordert. In 2012 treedt ze zelfs toe tot het bestuur van de organisatie. Van 2008 tot 2012 is ze de eerste directeur van The Elders, de club van wijzen opgericht door Nelson Mandela.
10. Mabel blijkt een belang te hebben in fintechbedrijf Adyen.
Het gerucht deed al een tijdje de ronde onder beleggers, maar in mei 2018 wordt bekend dat het Amsterdamse betaalbedrijf Adyen naar de beurs gaat op woensdag 13 juni.
De beursgang is een groot succes. Adyen wordt gewaardeerd op ruim 12 miljard euro.
De helft van de aandelen van Adyen is in handen van externe investeerders, waaronder beleggingsbedrijf Iconiq Capital waarin bekende namen uit de Amerikaanse technologiesector meedoen, zoals Facebook-topman Mark Zuckerberg en topman Jack Dorsey van Twitter.
En wie behoort ook tot de beleggers? Juist: Mabel van Oranje.
11. Op 5 juni, bij de publicatie van de prospectus, blijkt dat Mabel 1,85 procent van Adyen bezit.
Een week voor de beursgang wordt duidelijk dat Mabel in het bezit is van 546 duizend aandelen in Adyen, oftewel een belang van 1,85 procent in het betaalbedrijf.
Die aandelen zijn na de succesvolle beursgang zo’n 240 miljoen euro waard. Dat blijkt genoeg voor een positie in de Quote 500. Mabel komt als nummer 149 de lijst binnen.
Hoe Mabel in het bezit is geraakt van een belang in Adyen is niet bekend. Vermoedelijk is het een nalatenschap van Friso, die goede contacten had in de zakelijke wereld en jarenlang voor Goldman Sachs werkte.