2020-2030, als bubbels leeg lopen volgt normaliter depressie van formaat

Van recessie naar depressie

Het is hier op de site al tot in den treure beschreven. De verwijzingen naar de vele analyses van economen, beursgoeroes en monetaire experts waarin wordt uitgelegd dat we aan de vooravond staan van een heuse depressie. Een economische depressie die veel langer duurt dan een recessie. Het heeft alles te maken met de cyclus waarin zich de mondiale economie beweegt. De lange periode van economische groei met af en toe een dip(recessie) om na verloop van een lange cyclus van ongeveer 60 tot 80 jaar te eindigen in een flinke depressie. Het zijn de centrale banken die als hoeder van ons monetaire systeem, het fiat geldsysteem, samen met de banken de economische bedrijvigheid aanjagen door middel van kredietverstrekking. Ook helpt de groei van de wereldbevolking een handje. Omdat meer mondjes gevoed moeten worden neemt de mondiale vraag naar producten toe. De vraag creëert het aanbod. Op een gegeven moment is er een punt van verzadiging bereikt. Dan daalt de vraag, daalt het aanbod, temporiseert de bevolkingsgroei, daalt de vraag naar krediet, daalt de omloopsnelheid van het geld, enzovoort, enzovoort. Kortom, de neergaande spiraal, en die treft ons allemaal.

Bubbels, dank aan centrale banken

De bubbels die over een reeks van jaren zijn opgeblazen gaan niet helemaal toevallig ongeveer tegelijk leeg lopen. Het gaat zoals op een (kinder)feestje, er wordt niet één maar er worden meerdere ballonnen opgeblazen om de feestvreugde te verhogen. Als het feestje z’n einde nadert worden de ballonnen achter elkaar massaal lek geprikt en is het gedaan met de feestvreugde. Zo zijn er in onze complexe maatschappij meerdere bubbels opgeblazen die aan elkaar verbonden zijn. Om er een paar te noemen: de kredietbubbel, aandelenbubbel, vastgoedbubbel, bankenbubbel, bubbel in bancaire producten zoals derivaten, bubbel in zombiebedrijven, enzovoort, enzovoort. Je ziet het causaal verband, als de ene bubbel knapt dan loopt de andere daarna ook leeg. Allemaal in hun eigen tempo maar elkaar versterkend. Kortom, de neergaande spiraal. Diverse analisten hebben dit decennium 2020-30 aangewezen als het decennium van barstende bubbels. Met een klein beetje economische kennis kan de gemiddelde burgeranalist begrijpen dat we nu aan de beurt zijn om te leveren. Inleveren wel te verstaan. De centrale banken hebben hun kruit verschoten en verkeren momenteel in de paniekmodus. Hun monetaire beleid is uitgewerkt doordat de rentetarieven de bodem hebben bereikt en neigen door te slaan naar meer negatief. Tegelijk staat de kredietberg op een record hoogtepunt.

Kredietberg tegen geldberg

De kredietberg is een bubbel van formaat die de strijd aangaat met de berg aan spaartegoeden en pensioenreserves. Om te overleven probeert de schuldenberg wat af te knabbelen van de geldberg. Spaargeld en pensioenreserves teren in ten gunste van de kredietberg. Met negatieve rentetarieven wordt de strijd aangegaan. Een gevecht op leven en dood. Er zal sprake zijn van grote verliezen bij beide partijen, zoveel is duidelijk. Het einde van die strijd is nog niet in zicht want centrale banken geven nog altijd vol gas en zijn nog niet bereid tot een compromis. Pas wanneer hun volgelingen, de beleggers en de superrijken, het vertrouwen kwijt raken in hun ‘leiders’ zal men in hotel “De Wereld” in Wageningen willen afspreken om een compromis te ondertekenen. Maar ja, door de Coronacrisis is deze gesloten en wacht de portier op een doorstart. Althans, dat hoopt hij. Overigens zal het vertrouwen in centrale banken niet lang meer duren en spoedig omslaan naar wantrouwen. Op de beurzen zijn bewegingen gaande die duiden op naderend onheil. De rentetarieven op de veelgevraagde 10-jarige staatsleningen van de ‘veilige landen’ staan stevig onder druk door de grote vraag naar hun staatspapier. Institutionele beleggers stappen geleidelijk uit aandelen en zijn bereid om een negatieve rente te betalen op obligaties. Altijd beter dan tientallen procenten te verliezen ingeval de beurs crasht.

Vlucht in veilige activa is duidelijk signaal

Momenteel vluchten beleggers naar goud en zilver, maar ook naar de bitcoin en cs. Deze zijn uitgebroken en zullen verder stijgen als het wantrouwen op de beurs aanhoudt. Het is een kwestie van tijd dat ook de (vermogende) particulieren inzien dat er een aanslag wordt gepleegd op hun spaargeld. Als de rentedaling op de obligatiemarkt aanhoudt dan volgen op termijn de centrale banken met een renteverlaging. De markten bepalen nog altijd de prijs van het geld. Wat we hier zien gebeuren is een langzame aanloop naar een vernietiging van het fiat geldsysteem waarvan op gegeven moment het tempo gaat versnellen. Kijk even naar de behoefte van geld bij veel landen die enorme fiscale stimuleringen doorvoeren om hun economie er enigszins boven op te krijgen. De Nederlandse Staat leende bijvoorbeeld in korte tijd zomaar 61 miljard op de kapitaalmarkt: https://www.nu.nl/economie/6067669/staatsschuld-sterk-opgelopen-tot-385-miljard-euro-eind-juni.html . Straks volgt de EU met de uitgifte van de omstreden eurobonds uit het EU-coronanoodfonds. De honderden miljarden zouden wel eens heel makkelijk binnen geharkt kunnen worden vanwege de grote vraag naar staatsleningen. De nominale waarde wordt altijd terug betaald, terwijl het (eventuele) negatieve rendement op de koop wordt toegenomen. Altijd veiliger dan te crashen op de aandelenbeurs.

Vastgoedbubbel

De trend van negatieve rentetarieven lijkt door te zetten. Een slecht teken voor het huidige monetaire systeem. Banken kunnen niet leven van negatieve rendementen, ze zullen hun klandizie verliezen. Een tijdperk van negatieve hypotheekrentetarieven is onbestaanbaar. Het zal de vastgoedmarkt vernietigen. Rente krijgen op een lening bij de aankoop van een woonhuis met een koopsom die door het dak gaat. Je moet wel aflossen, maar je ontvangt een vorm van subsidie voor het feit dat je leent. Hiermee prijst de woningmarkt zich uit de markt en uiteindelijk volgt een crash. Een crash die wordt versterkt door de neergaande spiraal van andere economische activiteiten zoals toename bedrijfsfaillissementen, werkloosheid en afname consumentenvertrouwen.

Optelsom van narigheden

De omgekeerde monetaire wereld van negatieve rentetarieven zal alle reserves aantasten en spaarders doen vluchten. De pensioenreserves teren in door de (verplichte) deelname van pensioenfondsen in negatief renderende staatsleningen. De bubbels die zijn opgeblazen met goedkoop geld lopen leeg. Zombiebedrijven gaan failliet. Consumenten trappen op de rem doordat veel banen verdwijnen. Banken moeten afschrijven op oninbare leningen en er gaan een stuk of wat failliet. Het wordt een optelsom van narigheden. Hebben we het nu over de gevolgen van een pandemie of hebben we het over de gevolgen van een fout monetair systeem dat ons jarenlang goedkoop geld heeft geleverd. Ik denk dat ook hier het sommetje geldt van 1 + 1 = 2. Een ongeluk komt zelden alleen.

GW