Apenpokken en complotdenkende wappies

Een uitbraakje van de apenpokken is nog maar koud begonnen of de complotdenkende wappies springen alweer op deze ‘nieuwe trein’. De angsttermen ‘lockdown’ en ‘biomassawapen’ zijn alweer gevallen. Een nieuwe lente, een oud geluid. Als we de wappies moeten geloven, staan we aan de vooravond van een ware georkestreerde apencalyps. Tijd om maar weer eens wat onzin te debunken.

Apenpokken, wat meteen opvalt is de pogingen van de complotdenkers om ook dit virus weer verdacht te maken door te wijzen op ‘rare toevalligheden’. Zo werd er in maart 2021 een soort rampenoefening gehouden met een uitbraak van Apenpokken. Erg verdacht natuurlijk, ware het niet dat dit soort oefeningen met fictieve uitbraak-trainingen regelmatig worden gehouden. Soortgelijke oefeningen werden ook gehouden met meningokokken, E. coli, influenza, pokken, SARS, Dengue en Ebola. Helemaal niet zo raar allemaal, Apenpokken is bepaald niet nieuw en werd al in 1958 ontdekt.

Tafel

Het ging hier ook bepaald niet om een traditionele rampenoefening met hulpverleners die zich naar een geënsceneerd rampplek moeten snellen. Er was sprake van een zogenaamde tabletop-exercise, wat neerkomt op een ontmoeting tussen deskundigen om kennis te delen en mogelijke scenario’s te bespreken. Het is dus niet dat een stelletje wetenschappers even letterlijk een virus loslaten om te kijken hoe het bestreden dient te worden.

Het is allemaal al helemaal niet zo vreemd als je bedenkt dat wetenschappers in 2018 al waarschuwden voor hernieuwde verspreiding van het Apenpokken virus. Niet zo gek ook als je weet dat de ziekte in Congo op dat moment endemisch was.

En helemaal niet gek als je weet dat er nog een bescheiden uitbraak was in de Verenigde Staten in 2003 en in 2018 in het Verenigd Koninkrijk. In de VS raakte in totaal 74 mensen besmet in zes staten. Het uitbraakje was te danken aan de import van dieren uit Ghana en werd gestopt door onder meer het toedienen van het ‘oude’ pokkenvaccin. Dat mensen besmet raken met het apenpokkenvirus is dus beslist niet nieuw, het eerste gedocumenteerde geval komt uit 1970.

Vaccins

Complotdenkers slaan als de bekende kwijlende honden van Pavlov uiteraard ook weer woest op de trom als het gaat over vaccins. Die zouden al klaarliggen voor Apenpokken en dus is er sprake van voorbedachte raad. De overheid wist natuurlijk al dat dit allemaal zou gaan gebeuren omdat ze er zelf de hand in hebben. Ook dit is onzin. Het pokkenvaccin is welhaast het oudste vaccin dat we kennen en bestaat al twee eeuwen. Sterker nog: bijna iedereen geboren voor 1974 is gevaccineerd tegen het pokkenvirus en dat virus is van dezelfde familie als Apenpokken.

Let wel: pokken was wereldwijd bijna uitgeroeid door het succes van vaccins. In de 18^e eeuw stierven er nog 1000 mensen per dag aan het virus.

Het Apenpokken-virus lijkt sterk op het virus dat de ziekte pokken veroorzaakt. De pokkenvaccinatie was onderdeel van het zogenaamde Rijksvaccinatieprogramma tot de jaren zeventig. Het oude vaccin kan volgens het RIVM zowel gebruikt worden als bescherming vooraf, maar ook als hulpmiddel na een besmetting. Daarnaast is er een geregistreerd middel tegen Apenpokken voor opgenomen patiënten met ernstige klachten.

Voorraad

Maar er is meer. De Nederlandse overheid heeft sinds de eeuwwisseling al een strategische voorraad (eerste generatie) pokkenvaccin. Waarom? Om in te kunnen grijpen bij een mogelijke herintroductie van de ziekte pokken en rekening te houden met bioterroristische aanslagen.

In juni 2019 werd een aanvullende voorraad van het (derde generatie) pokkenvaccin Imvanex aangekocht. De Tweede Kamer werd keurig geïnformeerd door de Minister van Medische Zorg (toen nog Bruno Bruins) over de aankoop van de aanvulling en er werd netjes bij gezegd dat dit derde generatie vaccin ook kan worden gebruikt bij sporadische introductie van het apenpokkenvirus, zoals in 2018 het geval in het Verenigd Koninkrijk.

In juni 2019 dus al. Niets nieuws onder de zon dus. Er is niet ineens een lading vaccins beschikbaar gekomen. Er werd voor de zekerheid al veel langer rekening mee gehouden.

A-lijst

Ook de plaatsing van het virus op de A-lijst doet de wenkbrauwen fronzen bij de makelaars in angst. Een rare gedachte, want een dergelijke plaatsing is er nu juist om erger te voorkomen en op tijd in te kunnen grijpen. Omdat het op de A-lijst is komen te staan, moeten individuele gevallen door artsen en laboratoria meteen worden gemeld en kan het virus goed in de gaten worden gehouden en onder controle worden gebracht.

Als overheden de boel bewust zouden willen frustreren om zo bijvoorbeeld weer lockdowns (‘pokdowns’) af te kunnen kondigen, dan zou er volgens de wetten van de logica juist voor gekozen worden om het virus eerst ongecontroleerd en wild om zich heen te laten slaan. Dan zijn verregaande maatregelen immers uiteindelijk wel nodig én dan ook nog eens goed te verdedigen.

Zeedijk

Het is alsof de overheid uit voorzorg een zeedijk hoger maakt, waarna de complotdenkers stellen dat diezelfde overheid bewust het zeewater omhoog aan het stuwen is om de immer hardwerkende burgers bang te maken. Of alsof de brandweer aan het oefenen is en wappies aan de zijlijn schreeuwen dat de overheid over zal gaan tot het in de fik steken van huizen.

Het is altijd goed om de overheid kritisch te volgen, maar doe dat dan wel met de nodige kennis en argumenten die hout snijden. Ironisch gezien roeptoeteren complotdenkers voortdurend dat mensen en overheden die maatregelen nemen bang zijn, maar de echte angst zit toch echt bij de mensen die meteen oreren dat er sprake is van een vooropgezet plan om de bevolking iets aan te doen of met verregaande maatregelen blijvend te controleren.