Mark Rutte mag van geluk spreken als de intelligente lockdown die hij afkondigde nadat Covid-19 in Nederland was gearriveerd, niet als zodanig de geschiedenisboeken ingaat. Sowieso is het altijd de goden verzoeken om iets wat je zelf te berde brengt te voorzien van het predicaat ‘intelligent’, en inmiddels kunnen we wel concluderen dat het gecontroleerd infecteren van kwetsbaren met een dodelijk virus niet direct het ei van Columbus was.
De maatregelen sindsdien kenmerken zich niet alleen door de willekeur waar iedereen zich vanuit zijn eigen hachje over opwindt, maar ook door een finaal gebrek aan verfijning. Het is allemaal nogal plat en lomp. Zo wordt nauwelijks rekening gehouden met de samenstelling van de doelgroep aan wie de maatregelen worden opgelegd, terwijl iedereen kan vaststellen dat een lockdown in Nederland ongeveer hetzelfde effect heeft als in Denemarken alles open gooien en tegen de mensen zeggen dat ze een beetje rekening met elkaar moeten houden.
Dat zal wel anders zijn als in de toekomst de beleidskeuzes niet langer overgelaten worden aan feilbare mensen van vlees en bloed die als hun werk erop zit snakken naar bier, aandacht en popcorn, maar aan een hogere, kunstmatige intelligentie.
Persconferentie kijken🍿 pic.twitter.com/psVz1EpBIy
— Hugo de Jonge (@hugodejonge) January 14, 2022
In de schaakwereld maakte KI niet lang geleden al een verbluffende entree. Een door Google geprogrammeerd algoritme versloeg, nadat het een luttele vier uur tegen zichzelf had geoefend met slechts de regels van het spel, het op dat moment allersterkste computerprogramma ter wereld. Opvallend daarbij was niet zozeer de kracht van de zetten, maar het feit dat ‘het ding’ alle wetmatigheden van het edele spel tartte en soms als een amateur leek te opereren. Het speelde voor mensenogen onbevattelijk, zo anders, met manoeuvres die voor het menselijk brein ongrijpbaar waren, maar waarvan we niet anders konden dan erkennen dat ze van een superieure kwaliteit waren, zonder uit te kunnen leggen waarom.
Wat een rust zou het geven als onder een superieure intelligentie zelfs de grootste complotdenker de potsierlijkheid van zijn wantrouwen zou inzien en we ons collectief konden neerleggen bij onze miezerige nederigheid in het aanschijn van onmetelijke wijsheden rond zaken waar wij stervelingen onderling niet uitkomen. Met de opdracht om te sturen op ziekenhuiscapaciteit, daarbij de economie zo veel mogelijk te sparen en rekening te houden met de tergende verwaandheid van de Nederlander, zou allereerst 2G worden ingevoerd op Twitter. Er zou een demonstratieverbod op gras komen, alsmede een koffieverbod tijdens demonstraties. In plaats van het mondkapje zou het dragen van een decibelmeter verplicht worden; dit om beschaafd, op gedempte toon en zonder consumptie spreken af te dwingen. Misschien zou het algoritme ons Norit laten slikken; initieel zouden we het niet begrijpen, maar alras zou blijken dat de maatschappij langer open kan blijven naarmate de rioolmetingen zuiverder zijn. En geen idee waarom, maar The Voice zou niet eens opgenomen zijn.
In ieder geval zou de horeca zonder restricties open kunnen. Dat wil zeggen, bezoekers zouden bij de ingang slechts een korte toets over de vervoeging van werkwoorden of het gebruik van spaties hoeven maken, of, naar keuze, de IFR van corona in Peru hoeven berekenen. De kappers zouden wel gesloten moeten blijven, aangezien sinds het overlijden van mijn vader vorig jaar nu echt álle kappers wappie zijn.
In andere sectoren zou juist een veel fijnmaziger maatregelenpakket van kracht zijn. In de huidige situatie bijvoorbeeld zou de Action dicht moeten blijven (tevens goed om de fakkelverkoop aan banden te leggen), maar de boekhandels zouden open kunnen. De branche wedde vorige week nog totaal op het verkeerde paard door erop in te zetten dat zij in een essentiële behoefte voorziet. Ga dat maar eens verdedigen tegenover de Blokker die zegt dat we pannen nodig hebben om in te koken. Daar kom je niet uit. Nee, boekhandels kunnen niet open omdat ze essentieel zijn, maar omdat hun publiek gevaccineerd is, zich netjes aan de regels houdt en dus geen enkel gevaar vormt voor de belasting van de zorg.
Hetzelfde geldt voor vrijwel de gehele cultuursector. Ook die is van mening zonder problemen open te kunnen. Terecht, maar om de verkeerde reden: het is niet zo dat theaters, podia en musea geen brandhaarden zijn gebleken omdat ze er kaartjes verkopen, maar omdat de bezoekers gewoon fatsoenlijke mensen zijn. Maar ook hier: maatwerk. Opera’s kunnen probleemloos doorgaan, maar technofeesten nog een tijdje niet. Tsjechov ja, Froger nee. Micha Wertheim geen probleem, maar sorry, Guido Weijers, jouw publiek brengt het R-getal veel te ver omhoog. Onverantwoord.
De thuiswedstrijden van Feyenoord zonder publiek? Nogal wiedes. Permanent graag. Maar die van Sparta toch zeker niet? Waarom in godsnaam? Alle amateursport stilleggen? Natuurlijk, orgies in de hockeykleedkamers zijn nu even niet zo handig. Maar moeten de brave hendriken die aan volleybal doen daarom ook thuisblijven?
De voorstellen hierboven zouden op dit moment, ik druk mij voorzichtig uit, mogelijk ietwat gevoelig liggen en op enig onbegrip stuiten bij het gedupeerde deel van het volk. Wellicht zou zelfs het woord ‘discriminatie’ vallen. Maar het is ook boven iedere twijfel verheven dat er veel meer zou kunnen als je kon afdwingen dat iedereen zich aan de regels houdt. Eén ding staat vast: we pakken dit allemaal onvoorstelbaar klunzig aan. We weten alleen nog niet waarom, en hoe dan wel.