Indignatie redactie 
Vergelijk de serene reactie van honderden miljoenen Aziaten op de coroaviruscrisis met de angst, paniek en hysterie van het Westen
Pepe ESCOBAR
Terwijl de Raging Twenties een radicale herconfiguratie van de planeet ontketenen, heeft het coronavirus (letterlijk ‘gekroond vergif’) voor alle praktische doeleinden een vergiftigde kelk van angst en paniek gediend voor talloze, voornamelijk westerse, breedtegraden.
De in Berlijn gevestigde, in Zuid-Korea geboren filosoof Byung-Chul Han heeft krachtig betoogd dat de overwinnaars de ‘Aziatische staten zoals Japan, Korea, China, Hong Kong, Taiwan of Singapore zijn met een autoritaire mentaliteit die voortkomt uit hun culturele traditie [van] Confucianisme. ‘
Han voegde toe: “Mensen zijn minder rebels en gehoorzamer dan in Europa. Ze vertrouwen de staat meer. Het dagelijks leven is veel meer georganiseerd. Vooral om het virus het hoofd te bieden, zijn Aziaten sterk toegewijd aan digitale bewaking. De epidemieën in Azië worden niet alleen bestreden door virologen en epidemiologen, maar ook door informatici en big data-specialisten. ”
Dat is een reductionistische opvatting en er zouden veel nuances moeten gelden. Neem Zuid-Korea, dat niet ‘autoritair’ is. Het is net zo democratisch als de westerse liberale machten. Wat we in een notendop hadden, was de burgerzin van de overgrote meerderheid van de bevolking die reageerde op een degelijk, competent overheidsbeleid.
Het succes van Hong Kong is grotendeels te danken aan een uitstekend gezondheidszorgsysteem. Mensen in de frontlinie, met een institutioneel geheugen van recente epidemieën zoals SARS, waren bereid in staking te gaan als er geen serieuze maatregelen werden genomen. Het succes was ook voor een groot deel te danken aan talloze professionele verbindingen tussen de gezondheidszorg en de volksgezondheidsstelsels in Hongkong en Taiwan.
Barbarij met menselijk gezicht
Dan is er Big Data. Han stelt dat er noch in China, noch in andere Oost-Aziatische landen voldoende kritische analyse is met betrekking tot digitale waakzaamheid en big data. Maar dat heeft ook te maken met cultuur, want Oost-Azië gaat over collectivisme en individualisme staat niet op de voorgrond.
Nou, dat is veel genuanceerder. In de hele regio wordt de digitale vooruitgang pragmatisch beoordeeld op effectiviteit. Wuhan zette Big Data in via duizenden onderzoeksteams, op zoek naar mogelijk geïnfecteerde individuen, koos wie er geobserveerd moest worden en wie in quarantaine moest worden geplaatst. Geleend van Foucault kunnen we het digitale biopolitiek noemen.
De respons in de hele EU, waaronder met name de Europese Commissie in Brussel, was ontstellend. Hoewel de EU een voorsprong had, zijn er duidelijke bewijzen voor onmacht en het ontbreken van serieuze voorbereidingen.
Het eerste instinct was het sluiten van grenzen; hamsteren wat nietige uitrusting beschikbaar was; en toen, in sociale darwinistische stijl, was het elke natie voor zichzelf, met het gehavende Italië volledig aan zichzelf overgelaten.
De ernst van de crisis, met name in Italië en Spanje, met oudsten die nog moesten sterven ten voordele van de jongeren, was te wijten aan een zeer specifieke keuze van de politieke economie in de EU: het soberheidsdictaat dat in de hele eurozone werd opgelegd. Het is alsof Italië en Spanje op macabere wijze letterlijk met bloed betalen om deel uit te maken van een valuta, de euro, die ze in de eerste plaats nooit hadden mogen gebruiken.
In de toekomst voorspelt Slavoj Zizek somber voor het Westen “een nieuwe barbarij met een menselijk gezicht, meedogenloze overlevingsmaatregelen die met spijt en zelfs sympathie worden opgelegd, maar die worden gerechtvaardigd door meningen van deskundigen.”
Han voorspelt daarentegen dat China nu zijn digitale politiestaat kan verkopen als een succesmodel tegen de pandemie. “China zal de superioriteit van zijn systeem nog trotser tonen.”
Alexander Dugin waagt zich ver boven iemand anders. Hij is al bezig met het idee dat een staat in mutatie (zoals het virus) verandert in een ‘militair-medische dictatuur’, net zoals we getuige zijn van de ineenstorting van de liberale wereld in realtime.
Betreed de triade
Ik stel als werkhypothese voor dat de Azië-triade van Confucius, Boeddha en Lao Tzu absoluut essentieel is geweest om de perceptie en serene reactie van honderden miljoenen mensen in verschillende Aziatische landen op Covid-19 vorm te geven. Vergelijk dit met de heersende angst, paniek en hysterie die voornamelijk worden gevoed door de bedrijfsmedia in het Westen.
De Tao (“de weg”) zoals geconfigureerd door Lao Tzu gaat over hoe je in harmonie met de wereld kunt leven. Opgesloten zijn leidt er noodzakelijkerwijs toe dat je je verdiept in yin in plaats van yang, langzamer gaat en veel nadenkt.
Ja, het draait allemaal om cultuur, maar cultuur geworteld in oude filosofie en beoefend in het dagelijks leven. Dat is hoe we wu wei – “actie van niet-actie” – zien toegepast op hoe om te gaan met een quarantaine. “Actie van niet-actie” betekent actie zonder opzet. In plaats van te vechten tegen de wisselvalligheden van het leven, zoals bij het aanpakken van een pandemie, moeten we ervoor zorgen dat de dingen hun natuurlijke gang gaan.
Dat is veel gemakkelijker als we deze leer van de Tao kennen: ‘Gezondheid is het grootste bezit. Tevredenheid is de grootste schat. Vertrouwen is de grootste vriend. Niet-zijn is de grootste vreugde. ‘
Het helpt ook om te weten dat ‘het leven een reeks natuurlijke en spontane keuzes is. Weersta ze niet – dat creëert alleen maar verdriet. Laat de realiteit realiteit zijn. Laat de dingen op natuurlijke wijze naar voren stromen, op welke manier dan ook. ‘
Het boeddhisme loopt parallel aan de tao: ‘Alle geconditioneerde dingen zijn vergankelijk. Als je dit met wijsheid ziet, wend je je af van lijden. ‘
En om onze wisselvalligheden in perspectief te houden, helpt het om te weten: “Het is beter om op een dag te leven met de opkomst en ondergang van de dingen dan honderd jaar te leven zonder ooit de opkomst en ondergang van de dingen te zien.”
Wat het broodnodige perspectief betreft, gaat er niets boven “de wortel van lijden is gehechtheid”.
En dan is er nog het ultieme perspectief: ‘Sommigen begrijpen niet dat we moeten sterven. Maar degenen die dit beseffen, beseffen hun ruzies. ‘
Confucius is over de gehele frontlijn van Covid-19 overkoepelend aanwezig geweest, aangezien er verbazingwekkend 700 miljoen Chinese burgers wekenlang onder verschillende vormen van quarantaine werden gehouden.
We kunnen ons gemakkelijk voorstellen dat ze zich vastklampen aan een paar parels van wijsheid, zoals: ‘Dood en leven hebben hun vastberaden benoemingen; rijkdom en eer zijn afhankelijk van de hemel. ‘ Of ‘hij die leert, maar niet denkt, is verloren. Wie denkt, maar niet leert, loopt groot gevaar. ‘
Bovenal brengt het in een uur van extreme turbulentie troost te weten dat ‘de kracht van een natie voortkomt uit de integriteit van het huis’.
En wat betreft het bestrijden van een gevaarlijke en onzichtbare vijand op de grond, helpt het om deze vuistregel te kennen: “Als het duidelijk is dat de doelen niet kunnen worden bereikt, pas de doelen dan niet aan, pas de actiestappen aan.”
Dus wat zou het ultieme inzicht zijn dat een rustig oosten het Westen in zulke moeilijke tijden kan bieden? Het is zo simpel en het staat allemaal in de Tao: “Uit zorg komt moed.”
