Indignatie redactie 
De samenwerking met de Amerikaanse inlichtendienst NSA veroorzaakte jaren geleden een (klein) schandaal in Duitsland. Denemarken ervaart nu hetzelfde, omdat de geheime dienst daar ook de Amerikaanse spionagetool XKeyscore gebruikt voor het vergaren van informatie, niet zijnde dat van Denemarken. Ondertussen werden zij door de Amerikanen zelf bespioneerd.
de Volkskrant o.a. het volgende:
Er zijn nieuwe aanwijzingen dat de Amerikaanse NSA bondgenoten in Europa, waaronder ook Nederland, uitgebreid bespioneert. Dat doen de Amerikanen onder meer op het zuidelijke punt van het Deense eiland Amager – niet ver van de luchthaven van Kopenhagen. Daar verwerken ze samen met de Deense geheime dienst data die zijn afgetapt van internetkabels..
Afgelopen augustus kwam naar buiten dat een klokkenluider het Deense leger en de inlichtingendienst voor signalen (Forsvarets Efterretningstjeneste of FE) beschuldigde van onwettige activiteiten en dat zij opzettelijk de toezichthouder van de inlichtingendienst hadden misleid. Inmiddels heeft de Deense pers een verrassend uitgebreid en gedetailleerd beeld geschetst van hoe de FE met de NSA samenwerkte bij het aftappen van kabels op Deense bodem. Hierover hebben wij 29 oktober jl. een vervolg op een eerder artikel geschreven.
Verder werd onthuld dat de Amerikanen Denemarken voorzien van een geavanceerd nieuw spionagesysteem dat het gegevensverwerkingssysteem XKEYSCORE van de NSA omvat. Over XKEYSCORE meldden wij jaren geleden al het een en ander.
Een Deense krant onthulde ook dat de beschuldiging van de onwettige gegevens-inzameling afkomstig was van een jonge FE-medewerker – een geval dat aan Edward Snowden doet denken. Een nieuw opgerichte onderzoekscommissie moet nu duidelijk maken of hij werd gedreven door vrees of door feiten.
In een uitgebreid artikel beschreef een gerenommeerde Deense krant hoe de FE, in samenwerking met de NSA, begon met het aftappen van een internationale telecommunicatiekabel om buitenlandse inlichtingen te vergaren. Halverwege de jaren negentig was de NSA erachter gekomen dat er ergens onder Kopenhagen een backbone-kabel lag waarover telefoongesprekken, e-mails en sms-berichten van en naar landen als China en Rusland gingen, wat van groot belang was voor de Amerikanen.
Het aftappen van die kabel was echter vrijwel onmogelijk zonder de hulp van de Denen, dus vroeg de NSA de FE om toegang tot de kabel, maar dit verzoek werd volgens de Deense krant afgewezen.
De Amerikaanse regering gaf niet op en in een brief die rechtstreeks aan de Deense premier Poul Nyrup Rasmussen werd gestuurd, vroeg de toenmalige Amerikaanse president Clinton zijn Deense collega om het besluit te heroverwegen. En Nyrup, die een gezworen voorstander was van een nauwe relatie met de VS, zei ja.
De samenwerking werd vastgelegd in een document, dat alle Deense ministers van Defensie moesten ondertekenen “zodat elke nieuwe minister kon zien dat zijn voorganger – en zijn voorgangers vóór zijn voorgangers – met hun handtekeningen deel hadden uitgemaakt van deze kleine, exclusieve kring van mensen die één van de grootste geheimen van het koninkrijk kenden.
Om er zeker van te zijn dat het aftappen van de kabel zo legaal mogelijk was, vroeg de regering toestemming aan het Deense privébedrijf dat de kabel exploiteerde. Het bedrijf ging akkoord, maar pas toen het op het hoogste niveau werd goedgekeurd, en dus werd de overeenkomst ondertekend door premier Rasmussen, minister van defensie Hækkerup en hoofd van de afdeling Troldborg.
Omdat de kabel internationale telecommunicatie bevatte, werd deze geacht onder het mandaat van de FE voor buitenlandse inlichtingen te vallen. De overeenkomst werd opgesteld in slechts één exemplaar, dat werd getoond aan het bedrijf en vervolgens werd opgesloten in een kluis op het hoofdkantoor van de FE in het Kastellet-fort in Kopenhagen.
De communicatiegegevens die uit de backbone-kabel in Kopenhagen werden gehaald, werden vanuit de technische hub van het Deense bedrijf naar het Sandagergård-complex van de FE op het eiland Amager gestuurd. De VS hadden betaald voor een kabel tussen de twee locaties. Bij Sandagergård zorgde de “NSA ervoor dat de technologie werd geïnstalleerd die het mogelijk maakte om trefwoorden in te voeren en de enorme hoeveelheid informatie, de zogenaamde onbewerkte gegevens van het aftappen van kabels, te vertalen in leesbare “informatie.”
Het filtersysteem werd niet alleen gevoed door trefwoorden van de FE, maar de NSA voorzag de FE ook van een reeks trefwoorden die relevant zijn voor de Verenigde Staten. De FE beoordeelt ze vervolgens – en controleert of er geen Denen tussen zitten – en voert vervolgens de trefwoorden in.
Naast deze filtering met trefwoorden en selectors, zullen de FE en de NSA de metadata ook hebben gebruikt voor het ketenen van contacten, wat inhoudt dat er gereconstrueerd wordt welke telefoonnummers en e-mailadressen met elkaar in contact waren geweest, om zo sociale netwerken in kaar tee brengen – iets dat de bronnen blijkbaar niet wilden onthullen.
Onderdeel van de overeenkomst tussen de VS en Denemarken was dat “de VS het systeem niet gebruiken zouden tegen Deense burgers en bedrijven. En andersom.” Maar wat de Denen niet wisten, is dat de Amerikanen ook van de kabeltoegang gebruik maakten om Denemarken en haar buurlanden (Duitsland en ook Nederland) te bespioneren.
