Indignatie redactie 
Corona-app vanaf 1 september voor iedereen te downloaden
De Nederlandse corona-app CoronaMelder is vanaf 1 september voor iedereen te downloaden. De app geeft je een waarschuwing als je de afgelopen tijd contact hebt gehad met een met corona besmet persoon.
De corona-app komt beschikbaar voor zowel Android als iOS en is vrijwillig te downloaden. Als je langer dan 10 minuten dicht in de buurt bent geweest van een met corona besmet persoon, krijg je een melding op je telefoon.
Die melding wordt verstuurd zodra iemand die positief is getest op corona en ook CoronaMelder gebruikt via de app aangeeft dat diegene anderen wil waarschuwen.
Zowat alles ging mis bij die race om de corona-app, die mensen moest vertellen dat ze in de buurt waren geweest bij iemand die besmet blijkt te zijn. De ene app was lek. De andere gaf je telefoonnummer prijs, en verbrak zo je anonimiteit. De derde was helemaal niet aangeprezen door het deskundigenpanel: die hadden het ding expliciet afgewezen. De vierde waarborgde niet dat uitsluitend besmette mensen alerts konden versturen.
Belangrijker: alle apps hingen in een beleidsmatig vacuüm. Ze staan of vallen met de beschikbaarheid van testen: alleen dan kan de waarschuwing die zo’n ding verstuurt, betrouwbaar zijn. Maar er is geen flankerend beleid. Zelfs huisgenoten van een erkende patiënt kunnen zich zelden laten testen. Wil je heus dat mensen zelf waarschuwingen kunnen versturen, en dat een cascade van vermoedens en ‘mogelijke’ besmettingen zich door ieders mobiele netwerk verspreidt? Dan belanden we alsnog allemaal in zelfquarantaine en zijn we geen sikkepit verder.
Voor die aanpak is een term: techno-optimisme. Als je beleidsmatig met je handen in het haar zit, besteed je het probleem uit. Je laat er software voor maken: dan komt het vast goed! Mislukt dat, dan kun je de schuld voor je eigen falen op de programmeurs afschuiven. Altijd prijs.
Ik ben allang blij dat het kabinet zichzelf had laten overhalen zijn aanpak publiekelijk te laten onderzoeken, en de hulp van externe deskundigen had ingeroepen. (En zoals Brenno de Winter, een van de betrokken experts, maandagavond in Op1 zei: liet de overheid al haar ict-plannen maar zo breed testen. Dat zou een boel vergeefs uitgegeven geld, moeizame trajecten en krankjoreme ict-plannen schelen.)
Maar je mag toch hopen dat het kabinet vanavond aankondigt dat ze die app op de lange baan schuift, en eerst zelf een grondig testbeleid implementeert. Want te vaak heeft de regering keuzes die ze als een kat in het nauw heeft gemaakt, gepoogd ons als doordacht beleid te slijten.
Er was te weinig testcapaciteit. Prompt wilde het kabinet ons dat verkopen als bewuste strategie: het ‘testen, testen, testen’ waarop de rest van de wereld ostentatief hamerde, zou niet zinvol zijn. Er waren te weinig hightech beademingsapparaten op de IC’s. Het zou niet zo’n vaart lopen, zei de regering, maar dat deed het wel. In het wilde weg bestelde ze duizend van die dingen bij Philips, maar die voldoen niet: ze zijn prima om iemand onder narcose asem te geven, maar helpen geen zier voor mensen wier longen kapot dreigen te gaan.
We hoefden volgens de regering aanvankelijk niet in lockdown: vrij rondlopend zouden we volgens hen sneller ‘groepsimmuniteit’ verwerven. Toen liepen de ziekenhuizen vol, en de IC’s over. Tests voor verpleegtehuis- en thuiszorgpersoneel waren volgens de regering niet nodig, maar nu sterven cliënten daar bij bosjes, en betreft een derde van alle besmettingen het zorgpersoneel. Mondkapjes voor burgers zouden ‘valse veiligheid’ bieden, maar juist die strategie werkte elders opperbest. Alleen: wij hebben die dingen niet.
De nood verkopen als weloverwogen beleid is dodelijk voor het vertrouwen in de overheid.
Bluetooth
De corona-app houdt met bluetooth in de gaten bij wie je in de buurt bent geweest en werkt alleen als beide personen de app hebben geïnstalleerd. Op basis van bluetooth-signalen ziet de app hoe lang en hoe dicht je bij een ander bent geweest. Het gebruik van de app is anoniem, zo belooft het ministerie: de app verzamelt geen privégegevens of locatiedata en slaat alleen bluetooth-contactmomenten op
De app moet de GGD’s helpen uitzoeken met wie coronapatiënten in contact zijn geweest. Die mensen zijn misschien besmet geraakt en kunnen daarover via de app worden gewaarschuwd. Daardoor kunnen ze zich sneller afzonderen en voorkomen dat zij het virus op hun beurt aan anderen doorgeven, hoopt het kabinet.
Zo ziet de corona-app eruit.
De app CoronaMelder draait op de achtergrond en verbruikt naar verwachting weinig energie. Uit de eerste testen blijkt dat de app tussen de 3 en 6 procent van de batterij verbruikt. Het ligt vooral aan je gebruik, het type toestel en de levensduur van je accu. De app is de afgelopen weken getest door enkele honderden inwoners van Twente.
Hoe werkt de app?
Elke keer als jouw telefoon in de buurt is van een andere telefoon met de corona-app, wisselen beide telefoons een unieke, willekeurige code uit. Deze code wordt opgeslagen op beide telefoons. De app houdt zo een lijst bij van al die uitgewisselde codes, die ieder een contactmoment voorstellen. Die lijst staat alleen op jouw telefoon.
Omdat de codes willekeurig zijn, kun je niet achterhalen wie bij welke code hoort. Als iemand besmet raakt, kan diegene zijn lijst met codes naar een centrale server sturen. De lijst wordt dan doorgestuurd naar iedereen met de app. Vervolgens kijkt de app of er op jouw lijst een code voorkomt die ook op de lijst van de besmette patiënt staat. Zo ja, dan zijn jullie met elkaar in contact geweest en krijg je een waarschuwing te zien.
Veel kritiek
De ontwikkeling van de app stuitte de afgelopen maanden op veel kritiek. Zo was er een amateuristische ‘appathon’ waar partijen een corona-app konden presenteren. In één van de apps werd door RTL Nieuws al een datalek aangetroffen. Experts zijn kritisch: zo is het nog niet duidelijk of de app voldoende effectief is in de strijd tegen corona.
Volgens Evelyn Austin van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom moet er ‘een helder eindpunt’ zijn wanneer de app bij het grofvuil kan: “En niet zoals nu wordt gezegd als het coronavirus weg is. Want misschien blijft dit virus wel altijd onder ons, net als het griepvirus. Dit soort infrastructuur wordt meestal niet afgebroken, maar uitgebreid.”
“In de kern blijft de app een surveillancemiddel. Mensen hebben weinig vertrouwen in de overheid en hebben twijfels over de effectiviteit van de app. Ze stellen zich dan de vraag: ben ik wel bereid om daarvoor een deel van mijn vrijheid op te geven?”
Het ministerie kijkt ook naar de omstreden samenwerking met de Belastingdienst voor de uitrol van de corona-app, laat het weten, en of er geen andere meer geschikte partij kan worden gevonden.
Privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens komt binnen enkele weken nog met een oordeel over de privacyvriendelijkheid van de app.
