Digitale apartheid is een feit

‘Kunnen we hier koffiedrinken en lunchen?’ vroeg ik het personeelslid van het restaurant. Ik was afgelopen zaterdag met drie vrienden een dagje uit. ‘Ja hoor,’ zei zij. Het restaurant was grotendeels leeg, ongeveer vijf tafels waren bezet. ‘Zoek maar een tafel uit. ….Maar ik moet wel eerst even uw QRcode scannen,’ zei zij met een apparaat in de hand. ‘Die heb ik niet,’ zei ik. ‘Oh, dan mag ik u niet toelaten,’ zei zij. ‘Maar ik ben wel gevaccineerd,’ zei ik. ‘Dan heeft u toch een QRcode,’ zei de vrouw. ‘Nee, die heb ik niet. Vertrouwt u mij niet?’ vroeg ik. ‘Nou dat is het niet, maar ik moet van de overheid bewijs hebben dat u gevaccineerd bent of een negatief testbewijs hebben,’ zei de schat.  ‘Oké,’ zei ik en haalde als bewijs het gele vaccinatieboekje uit de binnenzak van mijn colbert. Ik vouwde het boekje open en liet haar zien dat ik tweemaal met Pfizer was gevaccineerd. De badge stickers, de GGD-stempels en het ‘Koninkrijk der Nederlanden’ op de omslag oogden best wel officieel. Ook staat op de omslag en pagina 3 duidelijk ‘Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport’ waar Hugo de Jonge demissionair minister van is. De vrouw keek schaapachtig naar het gele boekje. ‘Waar zit de QRcode,’ vroeg zei. ‘Die zit niet op of in dit boekje,’ zei ik. ‘Dan is het niet geldig en kan ik u toch niet toelaten,’ zei zij nu met wel enige vertwijfeling in haar stem. ‘Maar ik heb nu toch bewezen dat ik gevaccineerd ben,’ zei ik rustig. Een oudere man die aan een tafel een omelet aan het eten was keek mij verwijtend aan. Deze rebelse discussie verstoorde duidelijk zijn lunch. ‘Alleen een QRcode is geldig,’ zei de vrouw. ‘Kom, we gaan ons geld elders uitgeven,’ zei een van mijn vrienden. ‘Jammer,’ zei ik tegen de vrouw, ‘We hadden best wel flinke trek’.

Het is weliswaar handig, maar niet wettelijk verplicht om in Nederland een smartphone te bezitten waar apps op te downloaden zijn. Dus waarom alleen toegang krijgen via een app met QRcode op een smartphone?  Maar, zegt onze overheid, de trieste stakker die geen iPhone o.i.d. heeft kan de QRcode uitprinten en die dan laten scannen om ergens binnen te komen. En wat als je geen printer hebt? Dan is de overheid zelfs bereid jou je uitgeprinte QRcode per post op te sturen. Je uitgeprinte QRcode aanvragen? Dat moet via je DigiD. Via een computer of smartphone. Moet je dus wel een computer hebben. Fijn voor de circa 700.000 digibeten en 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland, waarvan 1,8 miljoen moeite hebben met lezen. Nee, Nederland is geen homogene groep mensen die allemaal de nieuwste smartphones hebben, die wekelijks nieuwe apps installeren, die allemaal een computer en een printer thuis hebben of die allemaal kunnen lezen. Waarom kunnen deze mensen niet met hun ingevulde, gestickerde en gestempelde gele vaccinatieboek in de hand een kop koffie gaan drinken, uit eten gaan of een theater bezoeken? Ik ben gewoon rebels en dwars en wil niet zomaar de CoronaCheck op mijn iPhone installeren. Ik heb ook geen e-reader, print pdf-s die ik moet lezen uit, koop alleen papieren boeken dus ik wil gewoon een papieren officieel vaccinatiebewijs, net zoals ik dat heb voor hepatitis, tetanus, rabies of andere narigheid.

Op de website van de Rijksoverheid en op de website van de GGD valt te lezen dat het door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van het Koninkrijk der Nederlanden uitgegeven ‘Vaccinatieboek’ géén officieel vaccinatiebewijs is. Ook de twee vaccinatiekaarten die je aansluitend op je vaccinatie krijgt zijn dit niet. Alleen de via CoronaCheck verkregen QRcode is hét enige officiële bewijs in Nederland. Alleen daarmee mag je sinds 25 september 2021 in Nederland nog toegang krijgen tot horeca, theaters, bioscopen, kortom tot de leuke sociale gelegenheden. Zonder QRcode word je dus door de overheid uitgesloten van deze fijne verbintenissen.  Sorry voor de digibeten, laaggeletterden en oude mensen die geen raad weten met de moderne online wereld en de twee miljoen mensen die zich om diverse redenen (nog) niet hebben laten vaccineren. En dwarse rebellen als ik. Zij worden zonder QRcode uitgesloten van het aangename leven. Ook al zijn ze gevaccineerd. De niet QR-bewezen gevaccineerden en de ongevaccineerden worden gediscrimineerd, geridiculiseerd en gestigmatiseerd. En dat is moreel bezien slecht te begrijpen.

Op de website van Sdu, de uitgever van het Vaccinatieboek (Sdu staat voor Staatsdrukkerij en Uitgeverij), staat dat ‘Het gele boekje is van oudsher het officiële vaccinatiebewijs van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) dat wereldwijd voor verscheidene reizigersvaccinaties wordt gebruikt. Zodat reizigers dit vaccinatiepaspoort aan de grens kunnen tonen’. Het is sinds 1983 het officiële vaccinatiebewijs van de WHO én VWS. Op de website staat verder te lezen: ‘Als reisdocument is het te zien als een medisch paspoort dat internationaal erkend is en als vereiste gesteld kan worden voor het betreden van bepaalde landen waar reizigers een verhoogd gezondheidsrisico lopen’ en ‘Voor COVID-19 vaccinaties heeft de WHO geadviseerd, ongeacht welke technologie dan ook die in de toekomst wordt geïmplementeerd, dat de COVID-19 vaccinatiestatus van internationale reizigers het beste kan worden geregistreerd via een bijschrijving volgens het protocol in het gele boekje’ en ‘Verschillende Europese landen zoals IJsland, Spanje, Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk accepteren het gele boekje nu als vaccinatiebewijs, vooruitlopend op de digitale app van de EU’.  Ook valt te lezen dat: ‘Vanaf maandag 7 juni 2021 kunt u bij de GGD vragen om een stempel als u daar op locatie om vraagt. Het invouwen van de registratiekaart wordt nog steeds aangeraden’.

Hoewel Sdu in 2013 werd overgenomen door de Franse branchegenoot Éditions Levebvre Sarrut worden nog steeds Staatspublicaties, zoals de stukken van de Eerste en Tweede kamer, stukken van de Staatscourant en het Staatsblad verzorgd. Onder de naam Sdu Information Solutions is het bedrijf actief op de markt voor onlinedienstverlening voor de lokale en centrale overheid. Een van de topproducten van Sdu is het 3-talige Internationale vaccinatieboekje. Het kost bij Sdu 7,19 Euro.

De WHO ziet het International Certificate of Vaccination or Prophylaxis (ICVP) (yellow card, card jaune, het gele boekje) als hét officiële vaccinatie paspoort. In Annex 6 van de International Health Regulations (2005) van de WHO is dit als zodanig en duidelijk beschreven.

Er is weinig te vinden waarom het ministerie van VWS haar eigen officiële internationale vaccinatieboekje in eigen land niet accepteert als officieel bewijs van vaccinatie voor COVID-19. Het is echter wél geldig als door de WHO erkend bewijs voor vaccinatie als je als Nederlander een land in wil gaan waar werkelijk zeer nare infectieziekten (gele koorts, cholera, difterie, hepatitis A-B, HPV, mazelen, poliomyelitis, rabies, pokken, meningococcenmeningitis) heersen, maar het is echter niet geldig als je, volkomen gezond, in eigen land een kop koffie wil gaan drinken in een publiek toegankelijke horecagelegenheid. Beiden zijn besloten door een en het zelfde ministerie van VWS. Een rare en moeilijk te begrijpen willekeur lijkt dit.

Op de website van GGD GHOR staat op 7 juni 2021 een beetje omfloerst beschreven dat het ministerie van VWS werkt ‘aan een fraudebestendig vaccinatiebewijs’. Ook in een tweet van het ministerie van VWS van 14 mei 2021 staat dat ‘Voor coronavaccinaties heeft dit boekje geen officiële status. Er wordt gewerkt aan een fraudebestendig vaccinatiebewijs’. Klaarblijkelijk ziet het ministerie van VWS haar eigen en sinds 1983 in omloop zijnde en door de WHO ontworpen en erkende internationale vaccinatiebewijs ‘niet als fraudebestendig’. Die moest ik wel even laten inwerken. Een officieel door WHO en VWS erkend vaccinatiebewijs is niet fraudebestendig? De versie die nu bij Sdu, bij de ANWB of boekhandel te koop is, is in 2021 gedrukt. Dit jaar. Waarom is een officieel internationaal erkend vaccinatieboek in 2021 niet fraudebestendig? Hoe kan een Ministerie van VWS stellen dat een officieel bijna 40-jaar bestaand vaccinatiedocument met haar naam op de omslag en waar op pagina 5 staat: ‘Vastgesteld door het ministerie van VWS Nederland en volgens richtlijnen van de WGO’ géén waarde heeft als bewijs van vaccinatie omdat het fraudegevoelig is? Als dat zo zou zijn, waarom is het dan niet allang aangepast op fraudebestendigheid?  En is het zo, want dat stelt VWS hiermee impliciet, dat een internationale organisatie als de WHO al tientallen jaren fraudegevoelige documenten ondersteund en toelaat? Ik kan mij dat nauwelijks voorstellen. Stelt VWS zich boven de WHO? En, is de QRcode niet fraudegevoelig?

Of is het gewoon zo dat het Ministerie van VWS haar eigen en volgens de WHO officieel aanvaarde internationale vaccinatiebewijs niet als een handig document ziet in de niet aflatende queeste tot het faciliteren van een QRcode-samenleving. Dat dit en-passant aanleiding geeft tot discriminatie en uitsluiting van Nederlandse burgers, en tweedeling in de samenleving dat doet er klaarblijkelijk niet toe.