Indignatie redactie 
Donald Trump moet voor zijn rol tijdens de bestorming van het Capitool bestraft worden – ongeacht de consequenties
De bewijzen stapelen zich op dat Donald Trump willens en wetens heeft geprobeerd een coup te plegen. De Amerikaanse minister van Justitie heeft volgens jurist Heleen Mees daarom geen andere keus dan Donald Trump te vervolgen voor zijn rol bij de bestorming van het Capitool. Ook als dat tot politiek geweld leidt op een schaal die we sinds de Amerikaanse Burgeroorlog niet hebben gezien.
Oud-president Donald Trump maakte afgelopen maandag via zijn eigen Truth Social-netwerk bekend dat de FBI had ‘ingebroken’ in zijn kantoor in Mar-a-Lago in Florida. FBI-agenten in burger waren op zoek naar documenten die Trump uit het Witte Huis had meegenomen in strijd met de Presidential Records Act uit 1978. Trump beschuldigde de ‘radicaal-linkse Democraten’ ervan het justitieel apparaat in te zetten als wapen om te voorkomen dat hij aan de presidentsverkiezingen van 2024 mee kan doen.
De Republikeinen struikelden over elkaar om de FBI-inval te veroordelen als een complot tegen de oud-president. Zelfs Mike Pence, van wie Donald Trump zou hebben gezegd dat hij het verdiende om te worden opgehangen, nam het voor de oud-president op. De Republikeinse senator Rick Scott schroomde niet om de FBI te vergelijken met de Gestapo. De Republikeinse leider in het Huis van Afgevaardigden, Kevin McCarthy, dreigde met een onderzoek naar de minister van Justitie, Merrick Garland. Anderen waarschuwden dat de inval in de privéwoning van Trump het land in de richting van politieke chaos duwde.
Na de FBI-inval in Mar-a-Lago waren de uitlatingen van extreem-rechts op internet net zo hevig als in aanloop naar de bestorming van het Capitool. Er was een forse toename van het aantal tweets die het woord ‘burgeroorlog’ bevatten en pro-Trump-influencers met miljoenen volgers verkondigden openlijk op Twitter en YouTube dat de oorlog op het punt stond te beginnen. De rechter in Florida die het huiszoekingsbevel goedkeurde wordt bedreigd. Dit is nog maar een voorproefje van wat de VS te wachten staat.
Donderdag openbaarde Garland dat hij de huiszoeking hoogstpersoonlijk heeft goedgekeurd. The Washington Post schrijft dat de FBI in Mar-a-Lago op zoek zou zijn geweest naar documenten over nucleaire wapens. Als die berichten juist zijn, vormt Donald Trump een regelrechte bedreiging voor de nationale veiligheid. De onthulling plaatst bovendien Trumps voorliefde voor dictators als Vladimir Poetin en Kim Jong-un in een nieuw daglicht.
Trump en de rechtsstaat
Zal de Amerikaanse rechtsstaat Trump overleven? Die vraag wordt elke dag dringender. De huiszoeking van Mar-a-Lago laat zien dat voor minister Merrick Garland niemand boven de wet staat, zelfs niet een oud-president die opnieuw een gooi naar het presidentschap wil doen. Het is ontluisterend dat het voortbestaan van ’s werelds oudste democratie op de schouders van één man lijkt te rusten.
Feitelijk is het conflict tussen Donald Trump en het Nationaal Archief over als ‘topsecret’ geclassificeerde documenten die hij zou hebben meegenomen uit het Witte Huis, de minste van Trumps problemen. De afgelopen weken zijn de onderzoeken naar de gebeurtenissen van 6 januari 2021 in een stroomversnelling gekomen. Zo heeft de officier van justitie in Atlanta, Fani Willis, brieven gestuurd naar handlangers van Trump in Georgia om ze op de hoogte te stellen dat er een strafrechtelijk onderzoek naar hen loopt.
Net als minister Garland laat Willis er geen misverstand over bestaan dat ze de voormalige president in haar vizier heeft. Die zette op 2 januari 2021 in een telefoongesprek de minister van Binnenlandse Zaken, Brad Raffensperger, onder druk om 11.780 stemmen voor hem te vinden zodat hij, in plaats van Joe Biden, tot winnaar zou worden uitgeroepen.
Officier van justitie Willis liet er geen gras over groeien en startte in februari 2021 een strafrechtelijk onderzoek naar Trumps pogingen om met de verkiezingsuitslag in Georgia te frauderen. Inmiddels heeft Willis een speciale onderzoeksjury bijeengeroepen die aanbevelingen moet doen over eventuele aanklachten. Willis beschikt over twee ijzersterke bewijzen tegen Trump. Het eerste is de opname van Trumps telefoongesprek op 2 januari 2021 met Brad Raffensperger. Het tweede is de valse lijst met kiesmannen die Trumps handlangers in Georgia op 14 december 2020 naar het Congres hebben gestuurd.
Maar voor de vervolging van een oud-president geldt niet dezelfde bewijsstandaard als voor gewone stervelingen, dat wil zeggen: beyond a reasonable doubt. Om een oud-president te vervolgen moet het bewijs boven alle twijfel verheven zijn omdat anders de beschuldiging dat het om een politieke vervolging gaat op de loer ligt. De commissie uit het Huis van Afgevaardigden die is opgericht om de gebeurtenissen van 6 januari te onderzoeken heeft veel aanvullend bewijsmateriaal boven tafel gekregen, waar de aanklager uit Atlanta zelf niet of slechts met veel moeite de hand op had kunnen leggen.
Geen bewijs van fraude
Zo verklaarde oud-minister van Justitie Bill Barr dat hij Trump minstens drie keer had verteld dat er geen bewijs was van fraude. Toen Barr in een interview met persbureau Associated Press zei dat er geen onregelmatigheden waren geconstateerd bij de verkiezingen, werd Donald Trump zo kwaad dat hij zijn bord met eten tegen de muur gooide, waardoor de ketchup van de muur droop. Omdat Trump publiekelijk bleef volhouden dat er met de verkiezingsuitslag gefraudeerd was, trad Barr in december 2020 af. Trump zette vervolgens de waarnemend minister van Justitie, Jeffrey Rosen, onder druk om bizarre complottheorieën over verkiezingsfraude te onderzoeken.
Om Trump ter wille te zijn, liet Rosen zelfs onderzoeken of mensen in Italië militaire satellieten hadden gebruikt om stemmen die via Amerikaanse stemmachines waren uitgebracht te veranderen in het voordeel van Biden. Toen ook Rosen verklaarde dat er geen sprake was van fraude en dat Trumps pogingen om de verkiezingsuitslag ongedaan te maken in strijd met de grondwet waren, zei Trump dat Rosen alleen maar hoefde te zeggen dat er problemen waren met de verkiezingsuitslagen in Georgia en dat hij de rest aan hem en de Republikeinse Congresleden kon overlaten. Maar Rosen weigerde mee te werken en Trump wilde een lagere ambtenaar, Jeffrey Clark, benoemen als minister van Justitie.
De bedoeling was dat Clark, die op het ministerie van Justitie verantwoordelijk was voor milieuschades, als minister van Justitie de wetgevers in Georgia onder druk zou zetten om de verkiezingsresultaten ongeldig te verklaren. Trump zag er uiteindelijk van af om Clark te benoemen omdat de hele top van het ministerie van Justitie dreigde af te treden als hij het plan door zou zetten. Deze onthullingen van de 6 januari-commissie zijn belangrijk omdat ze duiden op criminele opzet van Donald Trump. Trump was herhaaldelijk verteld, door Bill Barr, Jeffrey Rosen en de jurist van het Witte Huis, Pat Cipollone, dat Biden de verkiezingen rechtmatig had gewonnen en dat zijn pogingen om die uitkomst te veranderen illegaal waren. Trump ging desondanks door met zijn pogingen om de verkiezingsuitslag uitslag te veranderen.
De voorzitter van het Republikeinse Nationale Comité (RNC), Ronna Romney McDaniel, vertelde de 6 januari-commissie dat Trump persoonlijk betrokken was bij het helpen rekruteren van frauduleuze kiesmannen in Georgië en andere staten. McDaniel legde uit dat Trump haar belde en haar in contact bracht met John Eastman, de jurist die het plan met frauduleuze kiesmannen had bedacht. De RNC moest Eastman helpen om ‘alternatieve’ kiesmannen te verzamelen. Haar getuigenis brengt Trump rechtstreeks in verband met de samenzwering om de verkiezingsuitslag te vervalsen.
Dankzij de 6 januari-commissie is er ook nieuw bewijsmateriaal over de gemoedstoestand van Donald Trump, waarmee criminele opzet kan worden bewezen. Zo liet de commissie tijdens een van de hoorzittingen niet eerder vertoonde video-opnamen van Trump zien die op 7 januari 2021, de dag na de bestorming van het Capitool, waren gemaakt. Trump moest van zijn dochter een verklaring op video opnemen om zijn aanhangers duidelijk te maken dat de verkiezingen voorbij waren en de stemmen waren geteld. Op de videobeelden zegt Trump: ‘Ik wil niet zeggen dat de verkiezingen voorbij zijn.’ In de verklaring die uiteindelijk werd uitgezonden kwam die zinsnede ook niet voor.
Hoorzittingen live uitgezonden
De hoorzittingen van de 6 januari-commissie worden live uitgezonden op primetime. De ingelaste hoorzitting met Cassidy Hutchinson, de voormalige assistent van Trumps stafchef Mark Meadows, trok meer dan 13 miljoen kijkers. Hutchinson verklaarde onder ede dat Trump had gezegd dat vicepresident Mike Pence het verdiende om opgehangen te worden, Trump zijn gewapende aanhangers naar het Capitool wilde laten marcheren en dat Trumps beveiligers haar hadden verteld dat Trump had geprobeerd het stuurwiel van de presidentiële limousine te grijpen toen de chauffeur weigerde hem naar het Capitool te rijden.
De druk op de Amerikaanse minister van Justitie, Merrick Garland, om Donald Trump onder federaal recht aan te klagen voor zijn rol in de bestorming van het Capitool is groot. Als minister van Justitie mag Garland, die naam maakte als openbaar aanklager in de zaak van de aanslag op Oklahoma City in 1995, die aan 168 mensen het leven kostte, natuurlijk niet zeggen of er een strafrechtelijk onderzoek naar een bepaald persoon loopt. Maar volgens George Conway, een conservatieve jurist en fervent anti-Trump, is Garland de Rubicon overgestoken met het huiszoekingsbevel voor Mar-a-Lago.
De verantwoordelijkheid die op Merrick Garlands schouders rust, is moeilijk te overschatten. Nog nooit eerder is een voormalige Amerikaanse president vervolgd voor een federaal misdrijf, laat staan veroordeeld. Als Garland de weg vrijmaakt om Donald Trump te vervolgen, zal die beslissing beladen zijn met ethische vragen over zijn onafhankelijkheid. Garland is benoemd door Biden, die bij de verkiezingen in 2024 mogelijk opnieuw Trumps tegenstander wordt. De aanklager in Atlanta heeft minder politieke bagage. Willis is weliswaar een Democraat, maar ze is rechtstreeks gekozen door de inwoners van Atlanta nog voordat Trump het beruchte telefoontje met Brad Raffensperger pleegde.
Wat Garlands positie ook precair maakt is het feit dat de mogelijke aanklachten onder federaal recht veel zwaarder zijn dan die onder het recht van de staat Georgia. Als Donald Trump in Georgia wordt aangeklaagd voor het aanzetten tot verkiezingsfraude en poging tot afpersing, ligt het voor de hand dat hij zijn strafproces in vrijheid mag afwachten tegen betaling van een borgsom. Als Trump onder federaal recht wordt vervolgd voor het belemmeren van een officiële procedure of opruiende samenzwering, waar in beide gevallen 20 jaar gevangenisstraf op staat, dan is de kans klein dat hij op borgtocht wordt vrijgelaten. Maar Trump kan in theorie vanuit de gevangenis meedoen aan de presidentsverkiezingen.
Het zou van Donald Trump de ultieme martelaar maken. De Republikeinse partij is een politieke cult geworden met een welhaast religieuze verering van Trump. In plaats van te wachten tot meer informatie over de inval in Mar-a-Lago beschikbaar was, vielen de Republikeinen onmiddellijk het justitieel apparaat aan. Gouverneur Ron DeSantis van Florida, die waarschijnlijk Trumps geduchtste tegenstander zal zijn in de Republikeinse voorverkiezingen, twitterde dat de inval een nieuwe escalatie vormde in de inzet van het justitieel apparaat tegen de politieke tegenstanders van ‘het Regime’, dat een militaire connotatie heeft. Trump beweert dat de FBI het bewijsmateriaal op Mar-a-Lago er zelf heeft neergelegd.
Spelen met vuur
De Republikeinen spelen met vuur door samenzweringstheorieën te verkondigen die het vertrouwen in de rechtsstaat ondermijnen. Eerst waren de theorieën beperkt tot de rafelranden van de Amerikaanse samenleving, maar tegenwoordig worden ze omarmd door politici en mediapersoonlijkheden als Tucker Carlson van Fox News. Ze zetten mensen ertoe aan om het recht in eigen handen te nemen. Afgelopen donderdag probeerde een man uit Ohio een lokaal FBI-kantoor aan te vallen en riep anderen op Donald Trumps Social Truth-netwerk op om hetzelfde te doen.
De verkoop van vuurwapens is de afgelopen jaren verdubbeld. Maandenlang hebben rechts-extremisten gezegd dat er een moment zou komen waarop geweld noodzakelijk zou zijn – een patriottische plicht zelfs – om de republiek te redden. Het land stevent af op politiek geweld op een schaal die we sinds de Amerikaanse burgeroorlog niet hebben gezien.
De Verenigde Staten zijn op 6 januari 2021 ternauwernood aan een staatsgreep ontsnapt. Dat de couppoging werd verijdeld door de moed en integriteit van een handvol mensen als Brad Raffensperger en de uiteindelijke weigering van de toenmalige minister van Justitie Barr en vicepresident Pence om Trumps bevelen op te volgen, doet niet af aan de criminele intenties en strafbaarheid van Donald Trump. Als de couppoging zonder gevolgen blijft voor Trump, glijden de VS af naar een neofascistische heilstaat. Merrick Garland heeft geen andere keuze dan Donald Trump te vervolgen voor zijn rol bij de bestorming van het Capitool, zelfs als hij daarmee uitbarstingen van geweld riskeert. Het is de enige kans om de Amerikaanse rechtsstaat te redden.
