Hoe ver willen politici gaan om zich te laten vaccineren? De burgemeester van Tübingen, Boris Palmer, heeft hier nieuwe normen gesteld: hij is klaar om het land hiervoor in vuur en vlam te zetten. Niet alleen de grondwet valt buiten de boot als nevenschade.
Er zijn in deze Corona-periode al veel intellectuele en praktische overtredingen geweest, maar de laatste uitspraken van de burgemeester van Tübingen, Boris Palmer, overschaduwen alles wat eraan vooraf is gegaan. Dit valt vooral op omdat Palmer zich eerder onderscheidde als een zeer pragmatische politicus die niet alle ideologische uitspattingen van zijn partij begreep; Maar deze uitspraak in het interview met de foto is maar met één woord te omschrijven: ongrondwettelijk.
Ten eerste pleit hij, onder verwijzing naar de controversiële Londense cijfers, voor een onmiddellijke invoering van verplichte vaccinaties. En dan zegt hij:
“En als iemand nu zegt dat niemand dat kan afdwingen: het is eigenlijk heel eenvoudig. Je zou pensioenuitkeringen, pensioenuitkeringen of zelfs toegang tot de werkplek voor uiterlijk 15 januari afhankelijk kunnen maken van het overleggen van een vaccinatiebewijs, dan weet iedereen en ik ben er zeker van dat er nauwelijks vaccinaties worden geweigerd.”
Deze zin is zo ongelooflijk dat je hem echt in het origineel moet horen om te begrijpen dat hij echt is gezegd. Want het kan vertaald worden als: Als je je niet laat vaccineren, beroven we je van je levensonderhoud. Anders is het niet als de betaling van sociale uitkeringen en toegang tot de werkplek gekoppeld zijn aan het overleggen van een vaccinatiebewijs. Deze benadering verschilt alleen van een onmiddellijke fysieke dreiging doordat degenen met grotere financiële reserves eraan kunnen ontkomen.
Hoe reageren mensen als hun fysieke bestaan bedreigd wordt door overheidsmaatregelen en zien ze geen uitweg meer? De Duitse literatuur kent het verhaal van Michael Kohlhaas. Palmer stelt voor om een hachelijke situatie te creëren die wel eens met geweld zou kunnen exploderen.
Dat is het enige dat het doet schudden – je zou verwachten dat elke politicus weet waar de grens loopt van welke acties het bestaan van een staat in twijfel trekken, en zich van dergelijke acties te onthouden. Nou, dat was nu nog maar een meningsuiting, maar zelfs de meningsuiting geeft de bereidheid aan om de basisvoorwaarden voor vreedzaam samenleven af te schaffen. Het gaat niet meer om democratisch of ondemocratisch, om constitutioneel of niet-constitutioneel, Palmer verklaart voor zichzelf en zijn collega’s het recht om te beslissen of burgers dat zijn of niet.
Er zijn bepaalde dingen die verboden zijn in een rechtsstaat. Zelfs gevangenen en gevangenen van gesloten inrichtingen mag geen voedsel worden onthouden. Je leven mag niet worden bedreigd. Zeker, deze limiet is niet langer volledig stabiel; SGB II bood immers jarenlang de mogelijkheid tot volledige opzegging van uitkeringen, wat feitelijk neerkwam op verlies van levensonderhoud en veel verder ging dan wat voor gevangenen was toegestaan. En het is al erg genoeg dat dergelijke regelgeving al jaren bestaat en niet is tegengehouden door de bevoegde rechtbanken. De voorstanders van deze excessen verontschuldigden zich door te zeggen dat wie een uitkering ontvangt, daar iets voor terug moet geven. En helaas laten genoeg mensen zich misleiden door een campagne van afgunst tegen de allerarmsten,
Maar Palmer heeft het hier over pensioenen en toegang tot werk. Met andere woorden: zaken waar de getroffenen recht op hebben en die de basis van hun bestaan vormen.
In een rechtsstaat heeft de staat slechts beperkte mogelijkheden om burgers tot een bepaald gedrag te bewegen. Hij kan acties criminaliseren en degenen die ze overtreden in gevangenissen opsluiten. Maar ook daar moet hij ze mensenrechten geven. Dat geldt niet alleen voor voeding en gezondheidszorg, maar ook voor onderdak, sociale contacten en de mogelijkheid om te werken. De staat kan ook boetes opleggen voor eenvoudigere overtredingen, maar als ze niet kunnen worden uitgevoerd, moeten ze ook “aftrekbaar” zijn en moet de hoogte van de boetes gebaseerd zijn op de economische draagkracht van de betrokkene.
Niet gevaccineerd worden is geen strafbaar feit. Het zou ook moeilijk zijn om er een misdaad van te maken; de “daders” zijn immers gezond en dus geen bedreiging en doen niemand kwaad. Tegelijkertijd leidt vaccinatie niet tot steriele immuniteit en daarom gaat het argument dat niet gevaccineerd worden een bedreiging is voor alle anderen niet op. En misdaad is niet iets dat met kansberekeningen in de toekomst kan worden geprojecteerd. Je hebt iemand pijn gedaan of niet. Het is niet toegestaan om iemand te straffen omdat hij in de toekomst iemand kan verwonden of een auto over hem heen kan rijden. Het strafrecht is gebaseerd op een objectief controleerbaar feit; dat wil zeggen, het uitgangspunt is een handeling waarvan de dader moet worden vastgesteld. Het gaat niet uit van een potentiële dader waarop je dan een strafbaar feit bedenkt. Dat zou willekeur zijn.
Bij de oprichting heeft de Bondsrepubliek Duitsland de doodstraf afgeschaft. Dat was een van de consequenties die feitelijk werden getrokken uit de twaalf jaar van de Hitler-dictatuur, die zowel in Duitsland als in het buitenland buitengewoon royale doodvonnissen had uitgedeeld. Een aanzienlijk deel daarvan heeft niets met een strafbaar feit te maken, simpelweg vanwege de herkomst van de slachtoffers. Zonder enig proces, zonder enige mogelijkheid van bezwaar, en in veel gevallen gewoon door beroving van levensonderhoud, zoals in het getto van Warschau. Om dergelijke daden te voorkomen, waren de opstellers van de Basiswet (een groep die de toestemming van de westerse bezetter nodig had, maar in tegenstelling tot de latere republiek Adenauer nog niet door de nazi’s was doorgedrongen) het erover eens om geen toestemming te verlenen de staat dergelijke middelen, maar hem te binden aan wettige procedures.
Wat Palmer beschrijft is een administratieve executie van uiteindelijk fysieke vernietiging zonder de aanwezigheid van een misdrijf, zonder proces. Een schending van elke in het strafrecht gestelde grens op het gebied van bestuurlijk en sociaal recht, die overigens (Palmer zegt dat niet) cynisch volhoudt dat zelfs tijdelijke verbodsbepalingen die levensonderhoud en huisvesting zouden kunnen redden alleen in deze twee takken van jurisdictie zou dankzij de permanente overbelasting zeer moeilijk te verkrijgen zijn.
Palmer is slim genoeg om te weten wat hij zegt. Hij is ook slim genoeg om de inconsistenties van het Corona-beleid te zien en vermoedelijk kan hij het Londense cijferdebat waarnaar hij verwijst zonder problemen lezen, dus hij weet heel goed dat alleen het meest pessimistische scenario in aanmerking is genomen. Hij lekte deze kennis zelfs toen hij zei dat Omikron zelfs bij mildere cursussen de klinieken zou overbelasten; hij is zich er dan ook van bewust dat de bewering dat deze variant gevaarlijker is niet kan worden bewezen. Palmer weet waarschijnlijk zelfs dat een vroege behandeling van een COVID-19-ziekte, die in dit land nog steeds niet plaatsvindt, het aantal mensen dat überhaupt een kliniek nodig heeft, aanzienlijk zou kunnen verminderen. En hij weet het zeker
Toch spreekt hij van maatregelen die elk wettelijk kader ver achter zich laten. Beveelt kalme acties aan die het eenvoudige recht op leven als een tank overspoelen. Is het, nu het Federale Grondwettelijk Hof alle maatregelen aan het oordeel van de uitvoerende macht heeft geplaatst, zo ver verwijderd van de veronderstelling dat, in het geval van dergelijke maatregelen, voor velen de tijd is gekomen om zich op delen van artikel 20 van de grondwet te beroepen?
Als een pragmaticus als Palmer zo ver is afgedwaald van democratische principes dat hij de rechtsvrede zelf in twijfel trekt, toont dat aan welke gevolgschade de periode van de Corona-maatregelen al heeft achtergelaten. In de hoofden van de betrokken politici, die lang zijn vergeten dat de barrières die de basiswet oplegde voor staatsoptreden het resultaat waren van bittere ervaringen en dat er in de geschiedenis, vooral in Duitsland, veel erger kwaad is dan COVID-19. Pandemie.
De legitimiteit van een staat hangt, althans tot op zekere hoogte, af van de vraag of hij handelt in het voordeel van zijn burgers. Al zijn burgers, ook degenen die niet zijn ingeënt. Het is mogelijk om de gestelde vaccinatiedoelen te bereiken zonder de mensenrechten te schenden. De handelwijze die Palmer voorstelt ondermijnt die legitimiteit.
De overwegingen van Palmer zijn nog steeds precies dat, overwegingen. Als de rechten die in de basiswet zijn vastgelegd serieus worden genomen, zou Palmer uit zijn ambt moeten worden ontheven. De kans is groot dat dit niet gebeurt, al zijn er nauwelijks meer ongrondwettelijke standpunten mogelijk dan die direct tot een burgeroorlog leiden. Er is nog steeds hoop dat niets van dit alles zal worden uitgevoerd. Wat in ieder geval overblijft, is dat grote delen van de politieke klasse inmiddels zijn vergeten hoe democratie, mensenrechten en de rechtsstaat werken. Zelfs als COVID-19 veel gevaarlijker zou zijn, is deze nevenschade te hoog.