Duitsland debatteert over het inperken van de vrijheid van vergadering na protesten van het coronavirus

Duitse politici staan ​​in de rij om de protesten van zaterdag tegen COVID-19-maatregelen te veroordelen. Er is een verhit debat omdat de vrijheid van vergadering is verankerd in de grondwet, maar ook de bescherming van de openbare veiligheid.

De enorme demo van zaterdag in Berlijn tegen de coronavirusmaatregelen van Duitsland heeft een nieuw debat op gang gebracht over de grenzen tussen het recht op vergadering en de bescherming van de volksgezondheid.

Gezien het feit dat de organisatoren van de “Dag van de Vrijheid” onvermijdelijk beweerden dat de Duitse regering opzettelijk de dreiging van het coronavirus overschatte, hebben de meeste van de 17.000 – 20.000 demonstranten geen poging gedaan om gezichtsmaskers te dragen of zich te houden aan richtlijnen voor sociale afstand.

Dat is de reden waarom de Berlijnse politie uiteindelijk de hoofddemo ophief, net als veel van de tegendemo’s die ook op zaterdag werden gehouden. Al met al waren de verschillende protesten op zaterdag grotendeels vreedzaam, hoewel volgens de politie geïsoleerde incidenten overdag tot verwondingen hebben geleid bij ongeveer 45 agenten.

Maandag hadden verschillende Duitse politici hun favoriete mediakanalen bezocht om de demonstranten te veroordelen. Minister van Federale Justitie Christine Lambrecht vertelde de krant Süddeutsche Zeitung dat ze “niet alle begrip” had voor degenen die zichzelf boven de richtlijnen voor sociale afstanden dachten, hoewel ze er snel aan toevoegde dat het recht op vergadering “een bijzonder waardevol wettelijk recht” was.

“Vervelend is een te klein woord”, zei de burgemeester van Berlijn, Michael Müller, op de lokale openbare omroep RBB . ‘Ze komen uit Frankfurt en Stuttgart om in onze stad te tieren. Ze krijgen een demonstratie op basis van hygiënevoorschriften die ze negeren. En het ergste is dat ze simpelweg de feiten niet erkennen en de gezondheid van andere mensen in gevaar brengen.’

Maar Müller en de Berlijnse autoriteiten ontsnapten zelf niet aan kritiek. In Duitsland is het aan de lokale autoriteiten om de voorwaarden te bepalen waaronder demonstraties zijn toegestaan ​​- hoewel hun handen in hoge mate gebonden zijn aan de Duitse grondwet, die het demonstratierecht verankert, behalve wanneer demo’s gewelddadig worden, als deelnemers wapens dragen, of als hun gezichten bedekt zijn (wat natuurlijk zijn eigen juridische hoofdpijn veroorzaakt in het coronavirus-tijdperk).

Een complex probleem

Toch moeten aanvragen minimaal 48 uur van tevoren bij de politie worden ingediend, vooral zodat de politie wegen kan afsluiten en de openbare veiligheid kan waarborgen. En de Duitse Vereniging van Steden en Gemeenten (DStGB) zei dat de regering van Müller zaterdag strengere regels had moeten stellen.

Men had zeker kunnen bedenken of een beperking van het aantal deelnemers mogelijk was geweest, “vertelde DStGB-woordvoerder Alexander Handschuh aan DW.” Als het door het aantal mensen niet meer mogelijk is om de huidige regelgeving te handhaven, moet het mogelijk zijn om beperk de aantallen. ”

Handschuh suggereerde ook dat Berlijn had moeten overwegen steekproeven uit te voeren om het aantal mensen dat zich op één plek verzamelde te beperken.

Maar, zoals Handschuh toegaf, geen van deze maatregelen heeft zijn eigen juridische problemen en de uitbraak van het coronavirus heeft de autoriteiten voor nieuwe uitdagingen gesteld.

Paulina Starski, senior research fellow bij het Max Planck Institute for Comparative Public Law and International Law in Heidelberg, legde uit dat de autoriteiten demonstraties alleen kunnen stopzetten als er een direct gevaar is voor de openbare veiligheid – waaronder een bedreiging voor de grondwettelijke rechten van anderen of de rechtsorde zelf.

Tijdens de demonstratie is het aan de lokale politie om dat oordeel te vellen. Met andere woorden, de president van de staatspolitie moet beslissen of het protest de handhaving van de wet door de politie bedreigt.

De bijzondere voorwaarden van een virus

Natuurlijk zijn onder de regels die de politie momenteel moet handhaven, richtlijnen voor sociale afstanden – dus er zijn gevaren voor de openbare veiligheid die inherent zijn aan het uitbreken van een zeer besmettelijk virus.

‘Ja, dat kun je wel zeggen, want de politie moet zorgen voor de afdwingbaarheid van de rechtsorde’, zei Starski. “Bovendien moeten de demonstratie-organisatoren rekening houden met de fysieke veiligheid van anderen, dus dat kun je zeker stellen in het geval van een pandemie.”

Ondertussen hebben de rechtbanken de plicht om te waken voor constitutionele schendingen en, zoals Starski uitlegde, zullen zij bij twijfel vaak de rechten van de mensen aanvaarden in plaats van de politie – deels een les die is geleerd tijdens het duistere autoritaire verleden van Duitsland.

Zoals Starski heeft toegevoegd, bestaat het gevaar zeker dat de autoriteiten coronaviruspreventiemaatregelen zouden kunnen gebruiken om de constitutionele vrijheden in te perken. ‘Absoluut,’ zei ze. “De nieuwe regels tijdens de harde afsluiting leidden tot een situatie waarin de vrijheid van vergadering voor een groot deel de facto werd opgeschort – maar latere besluiten van de rechtbank die demonstraties mogelijk maakten, hebben dat evenwicht sindsdien hersteld.”

‘Het is een fundamenteel probleem van de coronavirus-situatie waar veel constitutionele advocaten over praten, omdat er een enorme politieke noodzaak was om actie te ondernemen om de gezondheid van de bevolking te beschermen’, voegde ze eraan toe. “Nu bevinden we ons in een soort beoordelingsfase – zijn er constitutionele richtlijnen die moeten worden gevolgd? Omdat vanuit constitutioneel oogpunt de neiging altijd is om de vrijheid te beschermen.”