Energiecrisis 2.0, of economische crisis die niet past op de schaal van Richter

Ach, al weer een crisis? De coronacrisis is nog niet voorbij of wordt al ingehaald door een nieuwe crisis. De kranten staan vol met berichten over onrustbarend stijgende energietarieven. Ongeveer 250.000 huishoudens hadden al grote moeite met hun energierekening in ons tochtige polderlandje. Een energiecrisis is in de maak. We zijn nog verwikkeld in de coronacrisis waarvan sommigen denken dat die onder controle is. Heel bedrieglijk want het zijn alleen de beursberichten op de financiële pagina’s die florissante cijfers publiceren.

Feest op de kapitaalmarkt

Het Ministerie van Economische Zaken juicht met mooie cijfers van het CBS in de hand. Mona van EZ is naar huis en gelijk groeit ons BBP naar verwachting met bijna 4 procent. Wel zo slim om er bij te vermelden dat dit een gevolg is van heropening van een groot deel van de samenleving door het afromen van beperkende maatregelen. Afgezien van de coronatoegangspas maar dat is een ander verhaal. De gepresenteerde groeicijfers zijn een inhaaleffect op de enorme krimp die onze economie heeft ondergaan in 2020, toen sprake was van een krimp van 3,8 procent. Per saldo zien we slechts een groeicijfer van 0,2 procent. De Haagse regenten kloppen zich op de borst. Het zou te danken zijn aan hun stimulerende beleid waarmee is voorkomen dat talloze ondernemers failliet gingen met de teloorgang van honderdduizenden banen. Economisch herstel was een makkie voor Wopke Hoekstra want hij kon gratis geld lenen op de kapitaalmarkt. De rente op de 10-jarige staatslening was zelfs negatief. Er is 80 miljard  geleend waarop de Schatkist geld toe kreeg. We moeten alleen nog aflossen. Denk even na, geld ontvangen op ingeleend geld, een nieuw fenomeen in dit feestelijke monetaire tijdperk met negatieve rentetarieven op de geldmarkt.

Jan en Jannie Modaal

Ik roep de laatste tijd opvallend vaak dat er iets niet deugt. We verkeren in een vreemd tijdvak waarvan ik vrees dat dit verkeerd afloopt. Onze nakomelingen zullen het weten als ze de economielessen volgen over een jaar of tien, twintig. Ze zien onze generatie als de deugnieten. We verblijden ons met valse berichten dat het economisch goed gaat. Met schijnbare groeicijfers en zelfs tekort aan werknemers in diverse sectoren. Het is bedoeld om de consumentenuitgaven te stimuleren en dat doen we heel goed, zo roepen beleidsmakers. We krijgen een schouderklopje omdat we nu ons geld uitgeven dat we een tijdje hebben opgepot omdat we het nauwelijks konden uitgeven. Niks hoor, dat komt doordat ons geld op de bank inteert door bankkosten en oplopende inflatie, momenteel stijgend naar 4 procent, terwijl de spaarrente 0,01 bedraagt. Daarom is van de bank halen een betere investering. Ooit was het mooie reclameplaatje van de spaarbank een sierlijke boom met glimmende rijpe appels. Nu zijn het rotte appels, maar dat plaatje wordt niet getoond. Wat we ook niet zien zijn de werkelijke ‘groeicijfers’ zoals die worden gevoeld door Jan en Jannie Modaal. (Goed zo Gerrit, vergeet Jannie niet).

Geldontwaarding

Het overgrote deel van de bevolking ziet geen groei maar voelt krimp door stijgende consumentenprijzen en ontspoorde energierekening. Het werkelijke plaatje is totaal anders dan de mooie grafiekjes van onze instituten. Van ons maandelijks inkomen blijft steeds minder over door oplopende inflatie. Met uitzondering voor de enkeling die een flinke loonsverhoging afdwingt bij z’n werkgever. De vooruitzichten zijn uiterst somber. Door analisten wordt gesproken over een heuse energiecrisis. Monetaire beleidsmakers doen hun best om ons geld van waarde te ontdoen en fiscale beleidsmakers laten ons belastinggeld rondtollen voor subsidiëring in de energietransitie. We moeten niet vergeten dat de inkomens- en vermogensongelijkheid de laatste jaren enorm is geëscaleerd. De tweedeling is enorm. Kijk naar de gigantische beurswaardes van multinationals en de extreem opgelopen vastgoedprijzen die puur het gevolg zijn van een waanzinnig monetair beleid. Wanneer zullen Jan en Jannie protesteren dat er iets niet deugt?

Naweeën van corona

Misschien de komende winter als ze de thermostaat lager draaien en met hun winterjas aan naar Jinek en OP1 kijken waar verwaande praatjesmakers in vooraf geregisseerde debatten discussiëren over het domme klootjesvolk dat zich afkeert tegen “goed bedoelde” overheidsmaatregelen. De mensen die protesteren tegen repressieve maatregelen van een demissionair kabinet die een beleid nastreeft om van het gas af te gaan en te investeren in een kostbare energietransitie waarbij vroegtijdig wordt omgeschakeld naar dure alternatieven die nog te weinig in productie zijn, dus voor de massa onbetaalbaar. De coronacrisis met de afgekondigde beperkingen heeft enorme vertraging veroorzaakt in diverse productielijnen. Levertijden van meer dan een half jaar voor elektrische voertuigen, computers en machines in de kassenbouw en installatiesector, enzovoort. Dit alles door een wereldwijd tekort aan computerchips. De coronacrisis werpt de samenleving rechtstreeks in een nieuwe crisis. De inktvlekwerking spreidt zich uit naar allerlei sectoren waardoor tekorten leiden tot aanhoudende prijsstijgingen. Analisten durven geen voorspelling te doen aangaande het inflatiecijfer omdat escalatie dreigt. De coronacrisis is niet voorbij, we worden geconfronteerd met de naweeën.

Falende leningen

De overheidssteun naar het bedrijfsleven loopt af terwijl nieuwe onzekerheden de consument doen besluiten de hand op de knip te houden. Energieleveranciers sluiten nieuwe contracten af en confronteren juist de mensen met lagere inkomens, die wonen in slecht geïsoleerde huurhuizen, met een enorm hogere maandlast. Gepensioneerden met een klein pensioentje, uitkeringstrekkers en werknemers met minimumloon komen in de problemen. Wat als we een koude winter ingaan? Consumenten gaan dan massaal op de rem staan waardoor de economie stagneert. Dat kan de inflatie afremmen maar nieuwe verstoringen geven door oplopende faillissementen en werkloosheid, een nieuwe crisis dus. Monetaire beleidsmakers zullen falen omdat ze geen ruimte meer hebben met hun instrumentarium. Overheden moeten oplopende begrotingstekorten opvullen met meer staatsleningen terwijl de banken geconfronteerd worden met falende aflossingen op de enorme schuldenberg.

Van crisis naar crises

Zo kunnen we doorgaan met een optelsom van mislukkingen, veroorzaakt door falend monetair beleid en een falende overheid. Een ongeluk komt zelden alleen. Het woordje “crisis” in enkelvoud kunnen we veranderen in meervoud zodat we weldra spreken over “crises.” Het scheelt slechts één letter maar laat zich beschrijven in heel veel woorden. We gaan het zien.

GW